کن دیلنیان
ماه گذشته بود که سوزان ییپ در سان آنتونیو در برابر قاضی قرار گرفت، با چشمانی اشکبار از قاچاق تکنولوژی آمریکا به ایران عذرخواهی کرد. ییپ، یک تاجر تایوانی است که روز ۲۴ اکتبر به جرم قاچاق قطعات مورد نیاز برای تولید سلاح اتمی با ارزش بیش از ۶.۲ میلیون دلار به دو سال زندان محکوم شد. برای اینکار ۶۳ شرکت آمریکایی ۵۹۹ بار پول جابجا کرده‌اند.
پرونده این خانم بازرگان همان نگرانی مقامات آمریکایی است: شرکت‌های آسیایی و واسطه‌هایی که به ایران کمک می‌کنند تا به قطعات ساخت آمریکا بطور غیرقانونی دست پیدا کند و تحریم‌ها و ممنوعیت صادرات به ایران را نقض می‌کنند.
دادگستری آمریکا از سال ۲۰۱۰ هشت پرونده مشابه را در دست بررسی دارد. آن‌ها می‌گویند پرونده‌های دیگر را علنا مطرح نکرده‌اند زیرا اتهامات کاملا ثابت نشده است یا مته‌مان بطور مخفیانه در حال همکاری هستند.
دین بوید، سخنگوی وزارت دادگستری گفت: “بازجوهای ما در ماه‌های اخیر تعداد زیادی از شبکه‌های غیر قانونی صادرات کالاهای آمریکایی که در برنامه‌های اتمی بکار برده می‌شود را کشف کرده‌اند. ایران از طریق شرکت‌های چینی و هنگ کنگی این کالا‌ها را وارد می‌کند.”
وزارت خزانه داری آمریکا صد‌ها شرکت و ده‌ها نفر از کسانی که در این کار دست داشته‌اند را وارد لیست سیاه کرده است و این افراد دیگر نمی‌توانند مسافرت کنند یا با اکثر بانک‌ها معامله کنند. وزارت دادگستری فعالیت خود را روی شرکت‌ها و افرادی متمرکز کرده است که ابزاری که در برنامه‌های اتمی بکار می‌رود را از شرکت‌های آمریکایی خریداری کرده و به ایران می‌فرستند.
ایران در گذشته برای این کار از شرکت‌های مالزیایی و اماراتی استفاده می‌کرد. اما با بالارفتن نگرانی‌ها در مورد اینکه ایران قصد تولید سلاح اتمی دارد، این دو دولت بشدت با کسانی که کالاهای تحریمی را وارد ایران می‌کنند، برخورد می‌کند.
آندره آ استریکر، از موسسه علوم و امنیت بین المللی می‌گوید که چین و برخی از کشورهای آسیایی آنطور که باید و شاید روند صادرات و تحریم‌ها را کنترل نمی‌کنند.
در ماه ژوئن، فرانک فیلیوتزی، رئیس ضد اطلاعات اف بی‌آی به کنگره گفت که آن‌ها از ماه ژوئیه ۲۰۱۱ بیش از ۱۰ نفر از افرادی که در لیست سیاه سیا قرار داشتند را دستگیر کرده‌اند. سیا و اف بی‌آی حاضر نشدند نام این افراد را فاش کنند.
تعداد زیاد افراد دستگیر شده نشان می‌دهد که تلاش‌های ایران برای دور زدن تحریم‌ها افزایش داشته است.
در ماه ژوئیه، دادگاه عالی فدرال در واشنگتن ژانگ چنگ‌ای، اهل چین و پرویز خاکی، ایرانی، به دلیل تلاش برای صادرکردن غیرقانونی مواد مورد نیاز سانتریفیوژهای گازی که در غنی سازی اورانیوم بکار می‌رود را محکوم کرد.
ژانگ چن‌ای که در چین اسباب بازی فروش است قصد داشت ۲۰ تن فولار که در ساخت سانتریفوژ‌ها بکار می‌رود از شرکت‌های آمریکایی بخرد. وی همچنین تلاش کرده بود تا وسایل اندازه گیری مخصوص و سیم‌های نیکلی را که در برنامه‌های اتمی ایران کاربرد دارد خریداری کند.
یک بازجوی آمریکایی بعنوان صادرکننده، این دو فرد را در دام انداخت. خاکی در ماه ژوئن درفیلیپین دستگیر شد و در آستانه استرداد به آمریکا قرار دارد، فرد چینی همچنان فراری است.
در اکتبر سال ۲۰۱۱، وزارت دادگستری آمریکا، چهار سنگاپوری را دستگیر کرد. این افراد قصد داشتند ۶ هزار مدول با فرکانس رادیویی از یک شرکت گمنام در می‌نه سوتا خریداری کرده بودند و قصد داشتند آن را در اختیار یک شرکت شرق آسیا بگذارند و از آنجا به ایران وارد کنند. اسامی این چهارنفر، وونگ یون لان، لیم یونگ نام، لیم کو سنگ و بنسون هیا است.
در ماه اوت سال ۲۰۱۰، ئی لان چن به دلیل صادر کردن مواد مورد نیاز ایران برای برنامه‌های موشکی‌اش، در دادگاه فلوریدا محکوم و به ۴۲ ماه زندان محکوم شد. مقامات آمریکایی می‌گویند که کار‌شناسان موشکی ایران لیست خریدشان را در اختیار چن گذاشته بودند و او به شرکتی که از آن خرید می‌کرد گفته بود که این کالا‌ها را به هنگ کنگ می‌فرستند.
وی در ایمیلی که به یکی از ایرانی‌ها فرستاده بود، نوشته است: “همانطور که می‌دانید ما نمی‌توانیم به آمریکایی‌ها بگوییم که این وسایل را برای شما خریداری کرده ایمو به همین دلیل مجبور شدیم به دروغ به آن‌ها بگوییم که آن را برای کارخانه‌ای در هنگ کنگ می‌خریم.”
ییپ، ۳۵ ساله که به شرط تقلیل دوران محکومیت‌اش با بازجوهای آمریکا همکاری کرد، حوزه کاری‌اش هنگ کنگ و تایوان بود. همکار ایرانی‌اش مهرداد فومنی به او گفته بود که کالاهای مورد نیاز را از آمریکا خریداری کند.
این فهرست شامل محدود کننده پین کد، که در سلاح‌های الکترونیکی کاربرد دارد، می‌شود که از شرکتی در سانتا کلارا خریداری شده است و دستگاهی که در ماهواره‌ها بکار برده می‌شود و از شرکتی در کاماریلو خریداری شده است می‌شود. در گزارش نام شرکت‌ها فاش نشده است.
ییپ کالا‌ها را برای شریک دیگرش در دوبی می‌فرستاد و قرار بود این کالا‌ها به دست مشتریانی در تایوان و هنگ کنگ برسند اما این شریک کالا‌ها را برای فومنی در تهران می‌فرستاد.
ییپ با انگلیسی دست و پا شکسته‌ای برای فومنی نوشته است: “در اصل با توجه به اینکه در آمریکا نمی‌شود چیزی را به ایران فروخت، من به فروشنده آمریکائی دروغ گفتم و امیدوارم تو هم آنقدر باهوش باشی و چیزی درمورد مقصد نهایی کالا‌ها نگویی.”
ییپ در ماه مارس ۲۰۰۸ بار دیگر ایمیلی به فومنی می‌فرستد: “کالاهایی که به من سفارش داده‌ای جزو کالاهای خطرناک محسوب می‌شود. من همیشه این کالا‌ها را خریده‌ام و هرگز به دردسر نیافتاده‌ام” در ماه مه مامور آمریکایی ییپ را دستگیر می کند. در مورد چگونگی دستگیری جزئیاتی فاش نشده است. شریک او همچنان فراری است.
یک مقام ارشد دادگستری که اجازه نداد نامش فاش شود، می گوید: “ممکن است بخواهیم از این روش بار دیگر استفاده کنیم.”
لس آنجلس تایمز، 17 نوامبر
