در پی اختلال چند ساعته شبکه اجتماعی تلگرام در ایران که پس از فیلتر شبکه های “واتس آپ” و “وایبر” مورد استقبال کاربران قرار گرفته، مدیرعامل این شرکت در گفت و گو با بی.بی.سی ادعا کرد وزارت ارتباطات جمهوری اسلامی خواستار همکاری این شرکت از طریق شنود کاربران ایرانی شده و چون مدیران تلگرام این درخواست را رد کرده اند، این شبکه در ایران فیلتر شده است.
پس از این خبر که واکنش کاربران شبکه های اجتماعی در ایران را برانگیخت، مقامات وزارت ارتباطات در اظهار نظرهایی ضد و نقیض، خبر فیلتر شبکه تلگرام را انکار کردند هرچند محمود واعظی، وزیر ارتباطات گفت با مدیران تلگرام برای مسدود کردن برخی حساب های کاربری مکاتبه کرده است.
به نوشته سایت بی.بی.سی، شامگاه سه شنبه به وقت تهران، پاول دوروف مدیر عامل سیستم پیام‌رسانی تلگرام اعلام کرد که مقامات حکومت ایران قصد انسداد این شبکه را دارند.او گفت این تصمیم پس از رد درخواست همکاری مقامات جمهوری اسلامی برای “جاسوسی بر شهروندان” اتخاذ شده است: “مقام های ایرانی می خواهند از تلگرام برای جاسوسی از شهروندان خود استفاده کنند. ما نمی توانیم در این زمینه به آنها کمک کنیم و نخواهیم کرد. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران درخواست کرد که تلگرام ابزارهای جاسوسی و ممیزی در اختیار آنها بگذارد. ما این درخواست را نادیده گرفتیم و آنها ما را مسدود کردند”.
او ساعاتی پس از اعلام خبر انسداد تلگرام در ایران هم به بی بی سی گفت: “ایران فعلا انسداد تلگرام را رفع کرده است. تا ببینیم فردا چه می شود.ایران در طول هفته گذشته نیمی از ترافیک تلگرام را متوقف کرد و امروز ما را برای دو ساعت به طور کامل مسدود کرد (همان زمان که خبر را اعلام کردیم) و حالا به نظر می رسد پس از انتشار خبر تصمیم گرفته باشند انسداد ما را بردارند”.
در پی افشاگری مدیرعامل تلگرام، محمدرضا فرنقی‌زاد، مدیرکل روابط عمومی وزارت ارتباطات در پاسخ به این سوال که “آیا از سوی کمیته تعیین مصادیق مجرمانه رایانه‌ای که مسئولیت فیلتر کردن سایت‌های غیرمجاز را برعهده دارد نامه‌ای در این رابطه به وزارت ارتباطات و بطور مشخص به شرکت ارتباطات زیرساخت ارسال شده ؟” گفت: “تاکنون نامه‌ای در این زمینه به دست ما نرسیده است”.
او افزود: “سیاست دولت یازدهم از ابتدا مخالفت با فیلترینگ بوده و همچنان هست و تا آخر عمر این دولت هم خواهد بود از این رو مخابرات تصمیم برای فیلتر تلگرام ندارد”.
روزنامه شرق نیز اعلام کرده که فرنقی زاده به خبرنگاران گفته است: “توییت مدیر تلگرام شاید فتوشاپ باشد ولی اگر ثابت شود مدیر تلگرام چنین حرفی زده رسما بررسی می‌کنیم”.
اظهارات این مقام دولتی در حالی بود که ساعتی پس از آن، پاول دوروف بار دیگر توئیت زد و نوشت: “آنها دستور دارند تلگرام را به طور نسبی مسدود کنند، ۵۰ درصد از ترافیک آن را کم و آن را غیرقابل استفاده کنند”.
در همین حال در داخل ایران، کاربران ناراضی از فیلترینگ و شنود، با نگارش متن هایی اعتراض خود را به وزارت ارتباطات اعلام کردند.
سایت “فرارو” در اینباره نوشت: “نگاهی به واکنش ایرانی‌ها نسبت به شایعه اخیر فیلترشدن تلگرام و پاسخ مسئولان به این شایعه گویای بدبینی مردم است. یکی از کاربران در کامنتی زیر خبری که در آن مخابرات فیلترنشدن تلگرام را تایید کرده، نوشته است که«می‌گویند فیلتر نمی‌کنیم ولی مثل وایبر ترافیکش را تا حدی نصف می‌کنیم تا کاربران عصبی و بیخیال این برنامه شوند!« کاربر دیگر درباره رد فیلترینگ تلگرام توسط وزارت ارتباطات با ادبیاتی طنز گفته «اگر وزارت ارتباطات تلگرام را فیلتر نکرده، پس حتما وزارت کشاورزی این‌کار را کرده است!« فرد دیگری نیز در واکنش به احتمال فیلترشدن این شبکه نوشته «رشد قارچی شبکه‌های اجتماعی از سرعت فیلترکردن ما بیشتر است. جالب‌تر اینکه ما همچنان ادامه می‌دهیم ولی اگر تلگرام فیلتر شود مردم به سراغ برنامه‌های دیگر خواهند رفت.« بنابراین به نظر می‌آید دیدگاه بدبینانه ایرانی‌ها نسبت به فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی همچنان ادامه خواهد داشت. آنها روزانه میلیاردها پیام در شبکه‌های اجتماعی رد و بدل می‌کنند و فیلتر یا مختل‌شدن تلگرام را تجربه‌ای تکراری می‌دانند؛ تجربه‌ای که بار دیگر آنها را به شبکه‌های دیگر، امکانات دیگر و پیام‌‌رسان‌های دیگر سوق خواهد داد”.
در پی این واکنش ها، محمود واعظی در اظهاراتی تایید کرد که وزارت ارتباطات جمهوری اسلامی با مدیران تلگرام درباره دسترسی به برخی از حساب های کاربری مکاتبه کرده است: “سیاست دولت این است که شبکه هایی را که به صورت سالم در کشور کار می کنند، به هیچ عنوان فیتلر نکند. اینکه اعلام شده وزارت ارتباطات شبکه تلگرام را فیلتر کرده، اشتباه است. کارگروه تعیین مصادیق به دلیل برخی محتوای مجرمانه تلگرام خواستار فیلترینگ این سایت بود، اما ما از آنها فرصت خواستیم که با تلگرام مکاتبه کنیم تا بخش هایی که غیراخلاقی است و باعث زیان می شود را مسدود کند. بر این اساس، طی چند ایمیل به مسئولان تلگرام مکاتبه کرده و آنها نیز صفحات غیراخلاقی را مسدود کردند. اما ۲ هفته پیش مجددا برخی از این کانال ها باز و دسترسی آن آزاد شد که ما به ناچار مجددا ایمیلی به مسئولان این سایت زده و از آنها خواستیم تا این صفحات را مسدود کنند که در حین رد و بدل کردن این مکاتبات، موضوع این اختلالات پیش آمد و از آنجایی که گردانندگان این سایت نمی توانند بگویند ما دسترسی به محتوای غیراخلاقی را آزاد گذاشته ایم، دستاویزشان موضوع جاسوسی اطلاعات کاربران بود تا به مشترکان چیز دیگری را القاء کنند. ما ناچار به اجرای نظر کارگروه تعیین مصادیق هستیم.”
وی در مورد موضوع درخواست جاسوسی اطلاعات کاربران که از سوی تلگرام مطرح شده نیز گفته: “به هیچ عنوان این موضوع به وزارت اطلاعات ربطی ندارد و دولت نیز بزرگترین مدافع حریم خصوصی ملت است و ما اعتقاد داریم که حریم خصوصی افراد در اینترنت و موبایل باید حفظ شود، اما اگر روزی بر حسب حکم قاضی قرار باشد به اطلاعاتی دسترسی ایجاد شود، این موضوع هیچ ارتباطی به وزارت ارتباطات و تصمیم‌گیری دولت ندارد. ادعای مدیران تلگرام مبنی بر درخواست ایران در زمینه دسترسی به اطلاعات کاربران را شدیدا تکذیب می کنم”.
