محبوبه نیک‌نهاد
اعضای هیات رئیسه فراکسیونی که تحت عنوان “غدیر” با هدایت ابوالقاسم خزعلی در مجلس هشتم تشکیل شده، دیروز به طور رسمی معرفی شدند. یک روز قبل از آن هم اعلام شده بود که رئیس دفتر رهبر جمهوری اسلامی به بنیاد غدیر که خزعلی دبیرکل آن است، پیوسته و عضو هیئت امنای آن شده است. اتفاقاتی که ناظران سیاسی را به بررسی علل تحرکات ناگهانی سیاسی آیت الله خزعلی و پشت پرده این تحرکات واداشته است.
بنیاد غدیر که خزعلی دبیرکل آن است، از ابتدای تشکیل مجلس هشتم، تدارک تشکیل فراکسیونی را در این مجلس دید که با 20 نماینده آغاز به کار کرد؛ اما با حمایت‌های علی لاریجانی و نیز برقراری برخی ارتباط‌های بیرونی، هم‌اکنون طبق ادعای مدیرعامل بنیاد غدیر، بیش از 250 نماینده در آن عضویت دارند که در بین آنها نام نمایندگانی از اهل سنت و اقلیت‌های مذهبی هم به چشم می‌خورد!
در واقع ایت الله خزعلی پس از آنکه توانست حسن ملک‌محمدی، مدیرعامل بنیاد غدیر را از حوزه انتخابیه دامغان راهی مجلس هشتم کند، بر تلاش‌هایش برای افزایش نفوذ خود در مجلس افزود و اولین جلسه این فراکسیون را نیز یک روز پیش از آغاز رسمی فعالیت مجلس در روز هفتم خرداد ماه سال جاری، با حضور علی لاریجانی و هاشمی سرپرست وقت وزارت کشور تشکیل داد؛ فراکسیونی که معلوم نبود قرار است به این سرعت گسترش یابد.
جالب اینکه ملک‌محمدی که مدیرعامل بنیاد غدیر و سخنگوی فراکسیون غدیر در مجلس است، دیروز همزمان با معرفی اعضای هیات مدیره این فراکسیون و یک روز پس از عضویت رئیس دفتر رهبر در این بنیاد، اعلام کرد که اعضای این فراکسیون دو هفته بعد هم با محمود احمدی‌نژاددیدار خواهند کرد.
جریانی با نفوذ کم‌سابقه
هرچند محور فعالیت این فراکسیون، ترویج اندیشه امام علی و بزرگداشت حادثه غدیر اعلام شده، اما خزعلی در زمان اعلام موجودیت این فراکسیون با طرح این شعار که “غدیر یک روز تاریخی نیست، یک جریان فکری است” ـ شعاری که از سوی برخی نمایندگان دیگر از جمله لاریجانی هم تکرار شد ـ مشخص کرد که هدفش از تأسیس این فراکسیون، بیش از آنکه مذهبی باشد، سیاسی است.
لاریجانی نیز تاکنون با حضور در تمام سه جلسه این فراکسیون، حمایت قاطع خود را از تشکیل فراکسیون تحت
نفوذ خزعلی در مجلس هشتم ابراز داشته است؛ این در حالی است که احمد جنتی و احمد خاتمی، دبیر و عضو فعلی شورای نگهبان هم در روند فعال کردن جریان تحت نفوذ خزعلی، آشکارا و به طور فعال با وی همراهی می‌کنند.
خزعلی همچنین با جذب افراد شاخص اصولگرا همچون محمدنبی حبیبی، دبیرکل مؤتلفه (که او را قائم‌مقام خود در بنیاد غدیر کرده)، ابوترابی، نایب‌رئیس مجلس و بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی، توانسته موقعیت و نفوذ جریان خود را گسترش دهد. جریان وی همچنین حسن بیادی را به عنوان رابط خود در شورای شهر تهران برگزیده و پیش از انتصاب علی کردان به عنوان وزیر کشور نیز، موسی‌پور معاون این وزارتخانه را به عنوان رابط خود تعیین کرده بودند.
معرفی غلامحسین الهام به عنوان رابط بنیاد غدیر در دولت و اعلام عضویت محمدی گلپایگانی رئیس دفتر رهبری در هیئت امنای این بنیاد نیز نشانه‌های دیگری است که حساسیت سیاسی تحرکات اخیر خزعلی را بیشتر می‌کند. در این باره کافی است تنها به این نکته توجه شود که اگر در حال حاضر ریاست فراکسیون اصولگرایان با علی لاریجانی رئیس مجلس است، ریاست فراکسیون غدیر هم با ابوترابی نایب‌رئیس مجلس است و البته تعداد اعضای این دومی از فراکسیون رسمی اکثریت هم بیشتر است!
بدین ترتیب این سؤال مطرح می‌شود که هدف از تشکیل این فراکسیون، آن هم با تدارک کم‌سابقه و تشکیل جلسات پرتعداد با نمایندگان طیف‌های مختلف مجلس، چیست؟ این سؤال خصوصا از آن لحاظ پراهمیت می‌شود که سوابق تشکیلاتی خزعلی و حضور وی در رأس انجمن منحل شده‌ی حجتیه، نوعی شکاف با دیدگاه مذهبی حاکم بر انقلاب اسلامی و قرائت خاصی از مهدویت را نشان می دهد؛ قرائتی که احمدی‌نژاد و برخی اعضای دولت او هم سعی در ترویج آن دارند.
از انجمن حجتیه تا بنیاد غدیر
ابوالقاسم خزعلی که از روحانیون شاخص محافظه‌کار جمهوری اسلامی است و پیش از این عضو فقهای شورای نگهبان بوده، در محافل سیاسی به عنوان تنها عضو بلندپایه ای که از تشکیلات موسوم به “انجمن حجتیه” باقی مانده، شناخته می‌شود.
این گروه که حدود نیم قرن پیش با هدف ترویج مهدویت و مقابله با بهائیت تشکیل شد، سه سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به دنبال انتقاد شدید بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، منحل و آیت‌الله حلبی رئیس آن نیز تا سال 1376 که درگذشت، از عرصه‌های اجتماعی مطرود شد.
اما خزعلی که تا پیش از انحلال انجمن حجتیه، همه‌جا خود را “رابط امام و انجمن” معرفی می‌کرد، پس از آن مقطع تنها عضو شناخته شده و بلندپایه انجمن حجتیه مهدویه بود که در نهادهای جمهوری اسلامی جای پایی برای خود باز کرد و برای دو دوره به عضویت شورای نگهبان هم رسید.
وی پس از خروج از این شورا، به عنوان دبیرکل “بنیاد غدیر” که با حمایت آیت الله خامنه ای، رهبر فعلی نظام تشکیل شده است، به فعالیت‌های خود ادامه داد. این بنیاد که در سالهای گذشته به فعالیت‌های محدود اجتماعی و اقتصادی مشغول بود، در سه سال اخیر پس از ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد توسعه یافته و حتی سهم قابل توجهی را هم در بودجه رسمی کشور به خود اختصاص داده است.
نفوذ حجتیه در نظام؟
خزعلی علاقه زیادی به گسترش پایگاه‌های بنیاد غدیر دارد؛ به طوری که طبق گزارش منتشر شده توسط این بنیاد، تاکنون در 15 وزارتخانه، 40 نهاد و 20 کشور دنیا، دفاتر بنیاد غدیر راه‌اندازی شده است. وی افراد زیادی را به عنوان مرتبط و مبلغ بنیاد غدیر جذب کرده و به شیوه سابق انجمن حجتیه، آنها را در چارچوب یک تشکیلات نیمه مخفی سامان داده است.
پیروان خزعلی به مرتبطین این بنیاد عناوینی نظیریاور، حامی و … می‌دهند تا حس تشکیلاتی را در آنها تقویت کنند. انجمن حجتیه که در مقاطعی از فعالیت خود، به خاطر تضاد با انقلابیون در حال مبارزه با رژیم شاه، از حمایت دستگاه امنیتی ساواک برخورداربود، هیچ‌گاه ساختار تشکیلاتی خود را علنی نکرده و همیشه در نگاه ناظران از چهره‌ای مخفی برخوردار بوده است.
شاید به همین علت است که تاکنون با وجود ادعاهای متعددی که از سوی نیروهای جناح خط امام علیه بخش‌هایی از محافظه‌کاران مبنی بر گرایش آنها به انجمن حجتیه یا تفکرات حجتیه‌ای مطرح شده، آنها هرگز نتوانسته‌اند مصادیقی از این اتهامات ارائه دهند و یا فعالان و رهبران انجمن حجتیه را معرفی کنند.
در چنین وضعیتی، تحرکات سیاسی- تشکیلاتی فردی همچون خزعلی که نام وی بارها در پرونده های کلان فساد اقتصادی نیز مطرح شده،می‌تواند در صحنه سیاسی و در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری، بسیار حساسیت برانگیز باشد.
ابوالقاسم خزعلی تنها کسی است که هرگز تعلق خود به انجمن حجتیه را انکار نکرده است؛ از این رو تشکیل یک فراکسیون گسترده پارلمانی از سوی وی، گسترش شدید فعالیت بنیاد تحت ریاست او، طرح شعار جریان فکری او در این فراکسیون و درخواست رئیس مجلس هشتم برای فعال شدن این فراکسیون در برقراری ارتباط بین کمیسیون‌های مجلس با حلقه‌های فکری بیرون از مجلس، در مجموع از دید ناظران سیاسی، نشانه‌هایی از بروز یک جریان مخفی تلقی شده که می‌تواند مصداق نفوذ انجمن حجتیه در ساختار نظام اسلامی باشد.