کمال ناظر یاسین
رشد اختلافات دینی در ایران باعث انشعابات عمیق در میان هم پیمانان سیاسی کشور، که کنترل سطوح عالی جمهوری اسلامی را در دست دارند، شده است. آثار کوتاه مدت این اختلافات، تردیدهایی است که درموردانتخاب مجدد احمدی نژاد نو- محافظه به ریاست جمهوری وجود دارد.
روحانیون محافظه کار و سنتی از انتخاب احمدی نژاد که حامل شعار احیای اصول اجتماعی و دینی انقلاب 1979 بود، در سال 2005 استقبال کردند. روحانیون محافظه کار در آن برهه از زمان احساس می کردند دوره هشت ساله ریاست جمهوری اصلاح طلبانه سید محمد خاتمی به نحو خطرناکی باعث سست شدن نقش دین در سیاست گذاری و تساهل تنگناهای سیاسی و اجتماعی شده است و به تبع آن، از نفوذ ملاها در جامعه تا حد زیادی کاسته شده است.
تصور کلی روحانیون سنت گرا در سال 2005 بر احیای مجدد طبقه روحانی توسط سیاست های احمدی نژاد به عنوان پیشتازجامعه استوار بود. با اینحال، ظرف سه سالی که از انتخاب او می گذرد، او نتوانسته از عهده بسیاری از تعهدات و قول های اقتصادی بر آید. درحالیکه روحانیون سنتی تا اندازه ای نفوذ از دست رفته خود را دوباره بازپس گرفته اند،ولیبسیاری دیگراز روحانیون به انتقاد از افزایش نفوذ سپاه پاسداران انقلاب پرداخته اند. فرماندهان سابق و فعلی سپاه، صاحب مناصب مهمی در دولت واقتصاد شده اند.
نارضایتی بسیاری از روحانیون از احمدی نژاد در اوائل ماه مه علنی شد و آن هنگامی بود که برخی رهبران عالیرتبه دینی به سرزنش او به خاطر استفاده ابزاری از دین پرداختند. شعله این اختلافت وقتی زبانه کشید که سخنان چند هفته پیش احمدی نژاد در ماه آوریل علنی شد. او ادعا کرده بود که امام مهدی- امام دوازدهم به دنبال حضرت محمد- دولت او را کمک می کند. عقیده شیعیان بر این است که امام مهدی منجی است که یک روز ظهور کرده و دوران طلایی صلح و سعادت را برپا خواهد نمود.
احمدی نژاد در همایش های انتخاباتی سال 2005 از تلاش دولت آینده برای زمینه چینی ظهور امام مهدی خبر می داد. احمدی نژاد در سخنرانی که اواسط ماه مه پخش شد گفته بود امام مهدی “روابط دنیا را کنترل می کرده” است. او اشاره کرد هنگامی که در سال 2007 در دانشگاه کلمبیا هدف حملات کلامی قرار گرفته بود، این امام مهدی بوده که از او پشتیبانی کرده است. احمدی نژاد گفت: “آیا واقعه دانشگاه کلمبیا چیزی غیر از حضور امام در پشت صحنه بود؟”
چندین روحانی برجسته در جمعه بعد از انتشار سخنان احمدی نژاد، به انتقاد شدید از رئیس جمهور پرداختند. حجت الاسلام دعاگو، امام جمعه شمیران، رئیس جمهور را به استفاده ابزاری از امام مهدی برای دفع انتقادات از نابسامانی های اقتصادی و اجتماعی در دولت متهم نمود.
مهمترین موج نارضایتی در 13 مه با سخنان آیت الله مهودی کنی- یک طرف معامله مهم در ایران و کسی که به عنوان یکی از بانفوذترین روحانیون ایرانی محسوب می شود- اتفاق افتاد که بر علیه احمدی نژاد به صحبت برخاست. او در سخنرانی خود در دانشگاه امام صادق گفت حتی بنیانگذار جمهوری اسلامی- آیت الله روح الله خمینی- هم راجع به بازگشت امام مهدی یا مداخله او در امور ادعایی نکرده بود.
مهدوی کنی که ریاست جامعه روحانیت مبارز، مهمترین سازمان سیاسی محافظه کاران را برعهده دارد گفت اظهارات احمدی نژاد می تواند باعث روی برگرداندن مردم از اسلام شود. او پرسید: “اگر امام مهدی امور دنیا را مدیریت می کند، آیا نمی تواند کاری در مورد مافیای اقتصادی هم بکند؟ آیا قیمت بالای برنج هم نتیجه مدیریت اوست؟”
علی خامنه ای- رهبر عالی ایران- نگران ناشکیبایی سیاسی دولت و اختلافات فزاینده او با روحانیون است. هرچند او مایل است ازانتقاد از مدیریت رئیس جمهور خودداری نماید، اما اخیراً منطق موجود درپشت برخی اقدامات احمدی نژاد را زیر سوأل برده است. بر اساس گزارشی که در 27 مه در وب سایت سایه نیوز به چاپ رسید، آیت الله خامنه ای ابراز نظر کرده که حمله احمدی نژاد به کسانی که نظرات مخالف با او دارند، غیر سازنده است. این به سخنرانی آوریل احمدی نژاد در شهر قم باز می گردد که در جریان آن، احمدی نژاد به حمله شدید علیه رقبای خود دست زد. وب سایت مزبور به نقل از خامنه ای می گوید: “منظوراو از این سخنان چه بود؟ مردم این سخنان را قبول ندارند، اگرهم قبول داشته باشند، آنها را به سوی زیرسئوال بردن مشروعیت نظام پیشخواهد برد.“
احمدی نژاد، در عین حال که با خیل عظیمی از منتقدان روبرو بوده است، هنوز مورد پشتیبانی سطوح رهبری دینی کشوراست. یکی از پشتیبانان او آیت الله علم الهدی است که عضو مجلس خبرگان است. او در 23 مه گفت: “نمی فهمم چرا بعضی افراد ضعیف… نمی خواهند ما ارتباطمان با امام زمان را پیدا کنیم… کشور ما سرزمین امام مهدی است.“
با درنظر گرفتن چنین اختلافاتی، ماههای آینده باید شاهد رویارویی های سیاسی فراوانی در تهران باشیم. احمدی نژاد با انتخابات ریاست جمهوری 2009 روبرو خواهد بود و انتقادات تا جایی بالا می گیرد که روحانیون محافظه کار وسنت گرا هم به مخالفت با او خواهند پرداخت.
مناقشات موجود ظرف روزهای اخیر، با ظهور یک نامزد بالقوه پویا در صحنه بالا گرفته است. این فرد، علی لاریجانی است که مذاکره کننده سابق هسته ای بوده و با رای اکثریت قابل توجهی به عنوان ریاست مجلس برگزیده شده است.
لاریجانی اکتبر گذشته به خاطر تفاوت های سیاسی با احمدی نژاد، از مقام هسته ای خود [استعفاء کرد. او هنگام پذیرش پست ریاست مجلس از برداشتن گام های لازم برای کاهش تورم و رفع کمبودها در زمینه انرژی خبر داد. لاریجانی به برکت روابط خانوادگی اش، به زعم بسیاری از روحانیون محافظه کار می تواند در هیبت یک نامزد کارآمد ظاهر شود: او ثمره یک خانواده برجسته دینی است و یکی از برادرانش، نظریه پردازی معروف است.
منبع: یورو آسیا اینسایت- 30 مه