سو پلمینگ
با نزدیک شدن انتخابات ریاست جمهوری ایران در ماه ژوئن، باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا برخلاف وعده ای که در مراسم تحلیفش مینی بر “ایجاد رابطه با هر کس که مشت هایش را شل کند”، داده بود، قصد دارد محتاطانه به ایران نزدیک شود.
دولت اوباما می خواهد در سیاست هایش در قبال ایران تجدید نظر کند اما تحلیلگران گمان می کنند که با توجه به کنترل فعالیت های اتمی ایران که نیاز به تحریم بیشتر دارد تا قدم های کوچک به سمت گفتگو، این تغییر استراتژی به این زودی اتفاق نخواهد افتاد.
آنتونی کوردسمن از مرکز بین المللی مطالعات استراتژیک، می گوید: “هیچ کس در صد روز اول تشکیل دولتش برای سرو سامان دادن به همه چیز، عجله نمی کند. یکی از راه های آغاز گفتگو،محک زدن معیار های گفتگو است”.
در این تجدید نظر، جنبه های مختلف سیاست ایران، از احتمال حضور در سطح پایین دیپلماتیک در این کشور گرفته تا ترکیب صحیحی از تشویق ها و فشار ها برای وادار کردن ایران به توقف غنی سازی اورانیوم که به عقیده غرب به منظور تولید بمب اتمی است، بررسی می شود. ایران می گوید که برنامه های اتمی اش صرفا به منظور تولید انرژی است.
رابرت وود، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، با اشاره به دفتر دیپلماتیکی که دولت بوش تصمیم به دایر کردن آن در ایران گرفته بود اما اجرای آن به اوباما واگذار شد، می گوید: “ما به دنبال ایجاد راهی برای ایجاد رابطه با مردم ایران هستیم. باز کردن دفتر حافظ منافع در تهران هم موردی است که در دست بررسی است”.
جان آلترمن، کارشناس خاورمیانه گفت که بهتر است بجای یک تغییر بزرگ در روابط، اولین قدم با ایجاد روابط دیپلماتیک در سطوح پایین آغاز بشود. بهتر است این رابطه از تبادلات فرهنگی و ورزشی آغاز شود.
آلترمن با اشاره به انتخابات ماه ژوئن در ایران گفت: “بسیاری از مسائل بستگی به اتفاقاتی دارد که در داخل ایران خواهد افتاد”.
اولین برخورد زود هنگام دو کشور هفته آینده خواهد بود که بیل برنز، نماینده وزارت امورخارجه آمریکا در مورد مسائل ایران، با مقامات ارشد قدرت های بزرگ جهان، چین، روسیه انگلستان، فرانسه و آلمان درباره ایران به تبادل نظر می پردازند.
یک مقام ارشد آمریکایی که به دلیل اینکه اجازه اظهارنظر عمومی نداشت، نخواست که نامش فاش بشود، درباره نشست برلین گفت: “ما به دنبال خط مشی های تازه ای هستیم، اما ما بخاطر گفتگو با ایران وارد گفتگو نمی شویم”.
دولت جدید همچنان در تشکیل تیم کارشناسان ایران است که احتمال دارد گری سیمور از شورای روابط خارجی به شورای امنیت ملی، بپیوندد.
احتمال دارد که دنیس راس، کارشناس خاورمیانه بعنوان مشاور مسائل ایران به وزیر امور خارجه آمریکا، هیلاری کلینتون، معرفی بشود.
کانال دوجانبه
در مقاله ای که گری سیمور و بروس ریدل، رئیس سابق سیا که در حال حاضر با موسسه بروکینگز کار می کند، نوشتند، سیمور به باز کردن راه های گفتگو های دوطرفه را ترجیحا با نماینده ای از طرف رهبر ایران، پیشنهاد کرده است که این گفتگو ها باید در مورد موضوعاتی چون مسئله اتمی، روابط ایران و آمریکا، عراق و مناقشه اسرائیل و فلسطین باشد.
دولت اوباما که افغانستان را در اولویت قرار داده است، مایل است در این مورد هم با ایران گفتگو کند.
این دو کارشناس معتقدند که مذاکره درباره این موارد، بدون نیاز به اینکه ایران به عنوان پیش شرط غنی سازی اورانیوم را متوقف کند، ندارد.
آغاز این مذاکرات نیروی تازه ای به گفتگو های چند جانبه با حضور قدرت های بزرگ جهان می دهد که بعنوان پیش شرط گفنگو ها از ایران خواسته بودند که غنی سازی اورانیوم را متوقف کند.
دولت بوش که تلاش می کرد تا از خشونت های عراق بکاهد، گفتگوی محدود با یران را پذیرفته بود اما به غیر از گفتگویی که بین برنز و همتای ایرانی اش در سال گذشته صورت گرفته بود، بوش گفتگو درباره مسائل اتمی با یران را منتفی می دانست، اما هیلاری کلینتون در جریان سخنرانی اش بعنوان وزیر امور خارجه، گفت که به دنبال یک مشی جدید برای نزدیک شدن به سیاست های ایران است و این اقدام با مشورت با قدرت های بزرگ جهان صورت می گیرد.
دولت بوش رابطه خوبی با روسیه نداشت که در کنار چین دائما مانع از تحریم های شدید تر علیه ایران می شد. امید اینکه اوباما رابطه بهتری با روسیه برقرار کند، بیشتر است.
با این حال انتظار می رود که روسیه در گفتگو های دوجانبه علیه ایران موضع گیری کند و در عین حال می خواهد با سپر موشکی اروپا و به عضویت در آمدن گرجستان و اوکراین در ناتو مخالفت کند.
ریدل در موسسه بروکینگز به رویترز گفت: “روس ها قصد دارند گرو کشی بکنند و می گویند اگر می خواهید تحریم های شدید تری در قبال ایران انجام بدهید زمان آن رسیده است که به گرجستان و اوکراین بگویید که نمی توانند عضو ناتو بشوند”.
دولت جدید آمریکا همچنین به دلیل رابطه نزدیکش با اسرائیل باید پاسخگو باشد. رئیس جمهور ایران، محمود احمدی نژاد، نابودی اسرائیل را پیش بینی کرده است و برخی از کارشناسان حدس می زنند که آمریکا باید “چتر اتمی” اش را به اسرائیل تقدیم کند.
آمریکا برای کنترل ایران به حمایت متحدان عربش هم احتیاج دارد. یک عامل بازدارنده این است که بسیاری از کشورهای دنیای عرب معتقدند که آمریکا در مورد مناقشه غزه به اندازه کافی اقدامات اسرائیل را محدود نکرده است.
ترکی الفیصل، سفیر سابق عربستان در آمریکا، در مقاله ای در فایننشال تایمز، این کشور را متهم کرد که در مورد کشتار غزه رفتاری خودخواهانه در پیش گرفته است و این مسئله باعث به خطر افتادن روابط آمریکا و عربستان می شود.
ریدل می گوید: “جنگ در غزه همه چیز را تحت الشعاع قرار داده است و کشورهای میانه رو در منطقه موضع دفاعی گرفته اند و تمایل ندارند با ایران برخورد بکنند”.
منبع: رویترز 26 ژانویه