امین رئوفی‌نژاد
شهروندان ایران دیروز در حالی اولین روز از ماه رمضان را پشت سر گذاشتند که موج جدیدی از افزایش قیمت‌ها از راه رسیده است. در همین هفته قیمت شیر و فرآورده‌های لبنی و نیز گوشت مرغ و دیگر فرآورده‌های پروتئینی بین 50 تا 80 درصد افزایش داشته است. با این حال استاندار تهران می گوید: “نگران گرانی کالا در ماه رمضان نیستیم.“
مسئولان دولتی در روزهای گذشته بارها از برنامه‌های خود برای کنترل قیمت‌ها در آستانه ماه رمضان سخن گفته و در عین حال گرانی‌ها را نیز “شایعه” و “فضای روانی” خوانده‌اند. اما واقعیت این است که موج تازه‌ای از تورم افسارگسیخته، بازار مصرف ایرانیان را در چنبره خود درآورده و وضعیت معیشتی را بیش از پیش دشوار کرده است.
با این حال احمد جنتی، امام‌جمعه تهران چند روز پیش از مردم خواست گرانی ها را تحمل کنند؛ روزنامه اعتماد هم در ستون خوانندگان خود (روی خط اعتماد) پاسخ تندی به وی داد و نوشت: “پیرو صحبت آقای جنتی که گفته بود مردم در مقابل گرانی صبوری کنند می خواستم بگویم آقای جنتی، آیا شما تا به حال گریه یک مرد را دیده اید؟ آیا دیده اید وقتی یک مرد با دست خالی برگردد خانه چه حالی پیدا می کند؟ آیا شده تا به حال در یخچال را باز کنید و هیچ چیز در آن نباشد؟ آیا شما دیده اید که در یک خانه چهار جوان و پدرشان بیکار باشند؟ چه دیده اید؟ شما باید همه اینها را جواب دهید.“
اعداد و ارقام
به گزارش رسانه‌ها، قیمت مرغ در سه هفته اخیر از 2300 تومان برای هر کیلو به بیش از 3600 تومان رسید. این در حالی است که مسئولان دو وزارتخانه بازرگانی و جهاد کشاورزی از تثبیت قیمت هر کیلو 2850 تومان برای مرغ آماده طبخ سخن می‌گویند. این رقم در آغاز ماه رمضان سال گذشته، 1800 تومان بود.
همچنین قیمت انواع گوشت قرمز از حدود کیلویی 7500 تومان به بیش از هر کیلو 9000 تومان رسیده است. اما مسئولان وزارت جهاد کشاورزی ادعا می‌کنند که نوع یخ‌زده گوشت گوساله و گوسفند را به ترتیب کیلویی 5600 و 5200 تومان عرضه می‌کنند. یک سال پیش متوسط قیمت این فرآورده پروتئینی 6500 تومان بود.
در خصوص فرآورده‌های لبنی، وضعیت وخیم‌تر است؛ به طوری که قیمت شیر در آستانه ماه رمضان از هر لیتر 250 تومان به 450 تومان رسیده و به دنبال آن قیمت دیگر فرآورده‌های لبنی نیز افزایش یافته است. مشابه این وضعیت با نسبت افزایش کمتری در خصوص قیمت خرما، شکر و انواع حبوبات هم قابل مشاهده است؛ برای نمونه در مورد شکر، شاهد افزایش 50 درصدی قیمت بوده‌ایم.
همچنین آمارهای رسمی بانک مرکزی نشان می‌دهد که قیمت انواع برنج در آغاز ماه رمضان امسال نسبت به ماه رمضان سال پیش، تا 250 درصد افزایش داشته است!
این در حالی است که برخی رسانه‌ها نسبت به احتمال افزایش قیمت حمل و نقل درون‌شهری و برون‌شهری نیز ابراز نگرانی کرده و برخی گزارش‌ها هم از افزایش قیمت لوازم‌التحریر در آستانه مهر ماه خبر داده‌اند.
استاندار تهران: نگرانی نداریم!
در این شرایط، استاندار تهران با اشاره به تمهیداتی که دولت برای مهار قیمت‌ها در ماه رمضان در نظر گرفته، تاکید کرد که: “هیچ نگرانی در خصوص کمبود و یا گرانی کالاهای مورد نیاز مردم نداریم” و افزود: “ستاد تنظیم بازار استان تهران با همکاری صنوف مختلف طرح کنترل و نظارت به عرضه و تقاضای کالاهای اساسی مورد نیاز مردم را در ماه مبارک رمضان با جدیت اجرا می‌کند و با متخلفان برخورد قانونی خواهد کرد.“
خبرگزاری مهر نیز گزارش داد که دولت برای بازرسی قیمت کالاهای پرمصرف، بودجه‌ای بالغ بر 40 میلیارد تومان اختصاص داده است و وزارت بازرگانی نیز ادعا کرده که: “با افزایش نظارتهای خود، بر بازار تسلط داشته و آن را از التهاب افزایش قیمت نجات دهد.“
با این حال به نظر می‌رسد کنترل بازار، بار دیگر به طور کامل از دست دولت در رفته و وعده‌ها برای مهار قیمت‌ها نیز راه به جایی نبرده است.
سازمان دولتی حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان چندی پیش از به اجرا گذاشتن برنامه‌ای مفصل و چند مرحله‌ای خبر داد که بر اساس آن با افزایش قیمت‌ها برخورد صنفی می‌شود و با همکاری سازمان تعزیرات حکومتی و هیئت‌های بدوی رسیدگی به تخلفات صنفی، گرانفروشان مجازات می‌شوند. زمان اجرای این طرح از روز دهم تا 21 شهریور ماه اعلام شده است، اما در سومین روز از اجرای این طرح، هیچ نشانه‌ای از موفقیت در مهار قیمت‌ها به چشم نمی‌خورد.
در این حال بسیاری از تولیدکنندگان اقلام پرمصرف معتقدند که دولت در اکثر موارد، مقصر اصلی گرانی‌هاست و اصرار توأمان بر حذف تدریجی یارانه‌ها و تعیین قیمت‌های دستوری در شرایط افزایش قیمت مواد اولیه، باعث وضعیت آشفته‌بازار کنونی شده است.
اما مقصر این وضعیت هر کسی که باشد، در آغاز ماه رمضان که دولت نهم چند ساعت از ساعت کار ادارات کم کرده است تا کارمندان “به عبادت خود برسند”، گرانی‌ها وضعیت را برای کارمندان دولت و دیگر شهروندان کم‌درآمد ایرانی، به شدت دشوار کرده است.
در چنین شرایطی است که اظهارات جنتی مبنی بر لزوم صبوری مردم در برابر گرانی‌ها، خشم خواننده یک روزنامه را برمی‌انگیزد که می‌گوید: “آیا آقای جنتی و پسران و خانواده اش تا به حال گرانی تخم مرغ، نان، میوه و دارو، نبود برق و آب و مشکلات دیگر را تجربه کرده اند که امر به صبر می کنند؟”