وزارت بهداشت اعلام کرده است که براساس آمار جمع‌آوری شده از دانشگاه‌های علوم‌پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی، تا تاریخ اول فروردین ۹۴ مجموعاً ۲۹ هزار و ۴۱۴ نفر مبتلا به HIV/AIDS در کشور شناسایی شده‌اند که ۸۸ درصد آنان را مردان و ۱۲ درصد را زنان تشکیل می‌دهند. عباس صداقت، رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت روز یکشنبه ۴ مرداد اعلام کرد علل ابتلا به HIV در بین کل مواردی که از سال ۱۳۶۵ تاکنون در کشور به ثبت رسیده، به ترتیب، تزریق با وسایل مشترک در مصرف‌کنندگان مواد (۶/۶۶درصد)، رابطه جنسی (۵/۱۴ درصد) و انتقال از مادر به کودک (۴/۱ درصد) بوده و راه انتقال در ۷/۱۶ درصد از این گروه نامشخص مانده است. این مقام مسئول نسبت به بازگشت موج دوم ایدز هم هشدار داده و گفته است در حال حاضر با دو نگرانی مواجه هستیم: “اول شیوع مجدد HIV از طریق مصرف تزریقی مواد مخدر؛ چراکه بعد از موفقیت اواخر دهه ۸۰، این نگرانی وجود دارد که در صورت عدم مداخله موثر و جدی، در اواخر دهه ۹۰ نیز موج دوم همه‌گیری HIV بازگردد. نگرانی دوم نیز مربوط به افزایش موارد ابتلا به بیماری از طریق انتقال جنسی است که خطر وقوع موج سوم همه‌گیری HIV را افزایش می‌دهد”.
ابتلا به ایدز از طریق جنسی سال‌هاست،حتی به گواه آمارهای رسمی، در ایران رو به افزایش گذاشته و نگرانی‌ها را بر انگیخته است. رئیس مرکز توسعه پیشگیری سازمان بهزیستی، پیش‌تر نسبت به شیوع ایدز از طریق روابط جنسی هشدار داده و گفته بود: “آمار ابتلا به ایدز از طریق رفتارهای پرخطر جنسی، از ۸ درصد به ۴۰ درصد افزایش یافته است.”
کارشناسان بارها عنوان کرده‌اند دلیل این رشد فزاینده، نا آگاهی جوانان و نوجوانان از راه‌های انتقال این بیماری و به تبع آن داشتن روابط جنسی نا امن است.
نگرانی‌ها وقتی بیشتر می‌شود که بدانیم آمار رسمی، یک چهارم تعداد واقعی مبتلایان است. کارشناسان و برخی مقامات مسئول، تعداد واقعی مبتلایان به ایدز را بیش از ۱۱۰ هزار نفر اعلام کرده‌اند. یعنی حدود ۸۰ هزار نفر بدون اینکه بدانند ناقل ویروس اچ‌آی‌وی هستند؛ ویروسی که دوره پنهان آن آنقدر طولانی‌ست که افراد بسیار زیادی را مورد تهدید قرار می‌دهد.
کاهش ایدز جنسی در جهان،افزایش در ایران
علی‌اکبر سیاری، معاون بهداشتی وزیر بهداشت چندی پیش با هشدار نسبت به خطر انفجار مجدد ایدز به دنبال تغییر الگوی انتقال این بیماری، کودکان کار و خیابانی، معتادان تزریقی و روابط جنسی ناسالم را سه زنگ خطر مهم برای انفجار مین HIV / ایدز در کشور عنوان کرد. به گفته او طی ۱۲ سال میزان بروز این عفونت در کشور ۹ برابر شده که نسبت به متوسط جهانی بسیار زیاد است. سیاری همچنین تاکید کرده که در مجموع وضع کشور نسبت به سال‌های گذشته بد‌تر شده است. اینک خبرآنلاین با استناد به آخرین آمارهای جهانی نوشته است: “افزایش موارد ایدز جنسی در جامعه ایران در شرایطی است که مقامات سازمان‌ملل در گزارشی در سال ۲۰۱۳ اعلام کردند که در مقایسه با آمار سال ۲۰۰۱ میلادی، موارد جدید ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی در بین کودکان و بزرگسالان جهان ۳۳درصد کاهش یافته است. این در حالی است که در ایران همزمان آمار ابتلا به ایدز در میان موارد جدید این بیماری و سایر موارد شناخته‌شده آن طی هفت‌سال اخیر روند صعودی به خود گرفته است.”
اما افزایش شمار مبتلایان تنها خبر نگران کننده در حوزه بیماری ویروسی ایدز نیست. آمارهای کشور از پایین آمدن سن مبتلایان به ایدز هم حکایت دارد. کارشناسان حوزه سلامت نیز در مورد این موضوع ابراز نگرانی کرده اند. آنها معتقدند سن ابتلا به ایدز در ایران حتی به زیر ۲۰ سال رسیده است. اما آنچه کم و بیش در سیاست‌های مسئولان دیده می‌شود اطلاع رسانی قطره‌ای و موشکافی نکردن بحران است.
ناآگاهی مهم‌ترین دلیل ابتلا به ایدز
“مهم‌ترین عاملی که می‌تواند در پیشگیری از موج سوم موثر باشد، اطلاع رسانی عمومی با تاکید بر جوانان، نوجوانان و خانواده است.” این را عباس صداقت، رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت گفته و ادامه داده است: “رسانه‌ها می‌توانند بهترین نقش را در افزایش آگاهی عمومی در پیشگیری از موج سوم داشته باشند. همچنین سازمان‌هایی که با نوجوانان و والدین آنها در ارتباط هستند مانند آموزش و پرورش ودانشگاه‌ها می‌توانند مهم‌ترین نقش را در پرورش نوجوانان و جوانان داشته باشند و آموزش منطبق با آداب فرهنگی ما ارائه دهند؛ به طوری که جوان ایرانی بتواند از خود در مقابل آسیب‌های محیطی مراقبت کند.”
از جمله مسائلی که کارشناسان به عنوان علل افزایش شیوع ایدز جنسی در ایران نام می‌برند، می‌توان به “عدم ساماندهی وضعیت کارگران جنسی”، “افزایش روابط خارج از رابطه زناشویی مردان متاهل” و”افزایش روابط جنسی مردان و زنان مجرد بدون آگاهی از چگونگی رفتار پیشگیرانه” اشاره کرد. چنانچه رییس مرکز تحقیقات ایدز ایران هم، نداشتن آگاهی کافی مردم از ایدز، شیوع و راه‌های پیشگیری آن را از بزرگ‌ترین معضلات جامعه ایران دانسته و گفته است: “مردم ایران و به ویژه نوجوانان از ایدز اطلاعات کافی ندارند و به جد می‌گویم رسانه‌ها و آموزش و پرورش نقش عمده‌ای در آگاه کردن مردم می‌توانند داشته باشند.” به گفته محرز “متاسفانه به دلیل قبح مساله در مدارس و رسانه‌های کشور شفاف سازی صورت نمی‌گیرد و مهارت زندگی به نوجوانان و جوانان در اینکه به اعتیاد و بی‌بندوباری نه بگویند آموزش داده نمی‌شود تا کمتر دچار آسیب‌های زندگی شوند”.
خسرو منصوریان، موسس انجمن حمایت و یاری آسیب دیدگان اجتماعی با تاکید بر اهمیت مقوله آموزش بر عدم گسترش این بیماری پیش‌تر به روز گفته بود: “مگر الان که در جاده‌ها حرکت می‌کنیم، بیلبوردهای مختلفی را که هشدار می‌دهند از کمربند ایمنی استفاده بکنید نمی‌بینیم؟ مگر نداریم بنرهایی را که می‌گوید در حین رانندگی با موبایل صجبت نکنید؟ مگر نه اینکه روی سیگارها نسبت به عواقی مصرف آن هشدار داده‌ایم؟ این کارها خیلی خوب است، این رفتار را در آموزش پیشگیری از ابتلابه ایدز نیز باید به کار بگیریم.”
