کیم سنگوپتا
مراسم خاکسپاری آیت الله حسینعلی منتظری، روحانی برجسته و قهرمان اصلاح طلبی، دیروز در ایران تبدیل به یک تظاهرات عظیم شد و جمعیت به سر دادن شعارهائی علیه دولت مشغول شده و در سطح خیابان ها با نیروهای امنیتی درگیر شدند.
عزاداران که تعداد آنها تا یک میلیون نفر گزارش شده، برای شرکت در «روز عزای ملی» گرد هم آمده بودند. آنها به درخواست میرحسین موسوی و مهدی کروبی، دو نامزد شکست خورده از محمود احمدی نژاد در انتخابات بسیار بحث انگیز ریاست جمهوری اوائل سال جاری، به خیابان های قم سرازیر شدند. وب سایت اصلاح طلب جرس گزارش کرد علیرغم تلاش های مقامات برای محدود ساختن حضور مردم، عزاداران به سینه زنی مشغول شدند و شعار می دادند: «منتظری مظلوم، راهت ادامه دارد، حتی اگر دیکتاتور، بر ما گلوله بارد.» خبرگزاری رویترز گزارش داد در نزدیکی حرم اصلی، گازاشک آور و گلوله شلیک شده است.
درگذشت آیت الله العظمی 87 ساله، که به منتقد صریح تندروهای حاکم بر کشور تبدیل شده بود، رژیم ایران را در موضع دشواری قرار داد. آنها میان به رسمیت شناختن مقام وی به عنوان یکی از پایه گذاران انقلاب اسلامی 1357 و نیز انتقادات اخیر وی از رهبری فعلی رژیم گیر افتاده بودند. تلویزیون دولتی به گزارش مختصری از مراسم خاکسپاری وی اکتفا کرد و عنوان آیت الله العظمی را از گزارش حذف کرد. نشریات آزاد از جمله پارلمان نیوز هم از حضور در این مراسم منع شده بودند.
در همین حال، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رژیم از خروجی های خبر درخواست کرد به جای عنوان آیت الله العظمی، تنها نام آقای منتظری را در اخبارشان ذکر کنند. خبرگزاری های خارجی نیز از حضور در شهر قم منع شده بودند.
گفته می شود نهادهای امنیتی حکومت با تعدادی از فعالان سیاسی تماس گرفته و به آنها نسبت به سفر به شهر قم هشدار داده بودند. با این حال، هجوم مردم شامل تمام اعضای خانواده ها از سراسر کشور به خیابان های منتهی به تهران و شهر قم باعث ترافیک و بسته شدن راه ها برای ساعت های طولانی شد. جمعیت عظیمی نیز در بیرون منزل آیت الله جمع شدند، جائیکه جسد وی در یک محفظه شیشه ای قرار داده شده بود. تعداد زیادی از نیروهای ضد شورش در معابر موضع گرفته و راه ها را بسته بودند.
هنوز امکان کشیده شدن تظاهرات به روز شنبه آینده، هفتمین روز درگذشت آیت الله که مصادف با روز شهادت امام حسین، یکی از احساسی ترین روزهای تاریخ اسلام شیعه است، وجود دارد.
مقامات اعلام کرده اند که از جمعیت خواستند هرچه زودتر متفرق شوند و نسبت به برپائی تظاهرات سیاسی در آن روز هشدار دادند. اما کسانی که دیروز به شهر قم رفتند، هیچ علاقه ای برای عمل به این درخواست نشان ندادند. گزارش ها حاکی از آن است که وقتی نیروهای ضد شورش شروع به محاصره منزل آیت الله العظمی کردند و شبه نظامیان بسیج شروع به پائین کشیدن تصاویر و نوشته ها از دیوار کردند، سنگ پراکنی و جنگ با پلیس ضد شورش نیز آغاز شد.
به گزارش وب سایت محافظه کار آینده، شبه نظامیان بسیجی شعار می دادند: «منافقین حیا کنید، شهر قم را رها کنید» عزاداران نیز در پاسخ شعار می دادند: «پول نفت کجا رفت؟، خرج بسیجی ها شد».
تصاویر قرار داده شده در اینترنت جمعیت را در حال شعار دادن علیه رهبر کشور آیت الله علی خامنه ای نشان می دهد؛ درحالیکه وی را «قاتل» می خوانند و ولایت او را باطل می دانند. گروه های مخالف می گویند تعدادی از فعالان بازداشت شده اند. ناآرامی هائی هم در نقاط دیگر کشور رخ داد.
آقای منتظری در خلال ماه های پس از انتخابات بحث انگیز ریاست جمهور در خرداد ماه، به محکومیت شدید دولت احمدی نژاد دست زد و گفت جمهوری اسلامی نه اسلامی است و نه جمهوری. وی گفت آیت الله خامنه ای رهبر ایران، مشروعیت اش را از دست داده است. وی دو هفته پیش گفت شبه نظامیان بسیج که مخالفان را در جریان تظاهرات خیابانی با وحشیگری سرکوب می کنند، «راه خدا» را با «راه شیطان» مبادله کرده اند.
آیت الله العظمی که از کسالت رنج می برد، در خواب درگذشت. او یکی از اولین حامیان آیت الله خمینی بود و زمانی به عنوان جانشین وی منصوب شده بود. با این حال، این دو نفر زمان کوتاهی قبل از مرگ خمینی بر اثر سرطان در سال 1989، بر سر سابقه حقوق بشر ایران دچار اختلاف شدند. او در سال 1997 بر سر رفتار و سوء استفاده از قدرت توسط آیت الله خمینی در برابر آزادی خواهان، با وی درافتاد.
آقای خامنه ای پس از مرگ رقیبش، پیام تسلیت فرستاد و او را یک فقیه برجسته خواند. با این حال، وی در این پیام آقای منتظری را به عنوان فردی که دچار اختلاف با آیت الله خمینی شده، توصیف کرد و ابراز امیدواری کرد خداوند او را به خاطر موفق نشدن در «آزمایشی حساس» ببخشاید.
منبع: ایندپندنت- 22 دسامبر
