هشتم اسفند وزارت خارجه امریکا گزارش سالانه خود درباره نقض حقوق بشر در جهان را منتشر کرد. این گزارش که درباره شرایط ۱۲۸ کشور جهان است، با مقدمه‌ای از جان کری، وزیر امور خارجه این کشور، از سوی دفتر دموکراسی، حقوق بشر و کار این وزارتخانه منتشر شد. به گزارش سایت صدای امریکا، درباره وضعیت حقوق‌بشر در ایران، موارد زیر در گزارش مزبور آمده است: “فقدان آزادی اینترنت، نبود آزادی تجمع، آزادی ناکافی دانشگاهیان و فعالیت‌های علمی و فرهنگی دانشجویان و اساتید، بازداشت، اعمال خشونت و آزارهای بی‌مورد، دستگیری چند فعال و روزنامه‌نگار کرد در مهاباد، اعمال محدودیت فعالیت و گردهم‌آیی دراویش گنابادی، محدودیت شدید فعالیت “ان.جی.او.“ها (نهادهای غیردولتی)”
دیروز وزارت خارجه ایران در واکنش به این گزارش بیانیه‌ای رسمی صادر کرده و در آن تاکید کرد: “افکار عمومی بین‌المللی، دولت آمریکا را به‌عنوان نماد دخالت گسترده در حوزه خصوصی افراد، نقض گسترده و سیستماتیک حقوق‌بشر در زندان‌های ابوغریب، بگرام و گوانتانامو و جلوگیری از مجازات عاملان این جنایات، بازداشت خودسرانه و شکنجه افراد در شبکه زندان‌های مخفی آمریکا از جمله در اروپا، قتل صدها زن و کودک بی‌گناه به‌وسیله هواپیماهای بدون سرنشین، حمایت‌های همه جانبه از اقدامات غیرانسانی رژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین و اعمال مشابه می‌شناسد. در این شرایط، دولت آمریکا در موضعی نیست که دیگران را در حوزه حقوق بشر موعظه کند.”
چند هفته پیش مشابه این سخنان را آیت‌الله خامنه ای هم گفته بود. اواخر بهمن‌ماه، رهبر جمهوری اسلامی در سخنانی ضمن ابراز ناامیدی از سرنوشت مذاکرات هسته‌ای تاکید داشت: “مکرّر گفتیم که مسئله هسته‌ای بهانه است برای دشمنی؛ مسئله‌ی هسته‌ای هم اگر یک روزی - حتّی به فرض محال - بر طبق نظر آمریکا حل بشود، باز یک مسئله دیگری دنبال آن می‌آید؛ الان ملاحظه کنید سخنگویان دولت آمریکا بحث حقوق بشر، بحث موشکی، بحث سلاح و مانند اینها را به میان آوردند. من تعجّب می‌کنم، آمریکایی‌ها خجالت نمی‌کشند اسم حقوق بشر را می‌آورند؟ هرکس دیگری در دنیا ادّعا بکند طرفداری از حقوق بشر را، دولتمردان آمریکا دیگر نباید این ادّعا را بکنند، با این همه فضاحتی که در کارنامه آنها نسبت به حقوق‌بشر هست.”
گزراش حقوق‌بشری وزارت خارجه امریکا انعکاس گسترده‌ای در تریبونهای محافظه‌کار ایران داشت. روزنامه کیهان در خبری از این گزارش، ذیل عنوان “آمریکا: انتخابات ریاست جمهوری ایران آزاد نبوده است!” نوشت: “وزارت امور خارجه آمریکا در گزارش سالیانه خود درباره حقوق بشر، انتخابات اخیر ریاست جمهوری ایران را نشانه نبود آزادی دانسته و در عین حال از سیاست‌های مقامات بحرینی در برخورد با معترضان تقدیر کرد!”
روزنامه وطن‌امروز نیز در گزارشی با عنوان “حمایت مجدد آمریکا از آشوب ۸۸ و همجنس‌بازان” تاکید داشت: “نقض حقوق‌بشر جدیدترین ادعای آمریکا طی ماه‌های اخیر علیه ایران است. به اعتقاد کارشناسان این ادعا بعد از توافق ژنو به منظور فشار بیشتر علیه ایران به بهانه‌های حقوق بشری مطرح شده است.” این روزنامه اضافه کرده بود: “حمایت آمریکا از سران فتنه نیز از جمله مواردی است که در این گزارش به آن اشاره شده است. این حمایت به خوبی آمریکایی بودن اقدامات سران فتنه را برای چندمین بار اثبات می‌کند. در گزارش حقوق بشر وزارت خارجه آمریکا به مواردی از ناپدید شدن فعالان سیاسی، شکنجه و مجازات غیرانسانی، وضع نامناسب زندان‌ها و بازداشت سرخود مخالفان در ایران اشاره شده است. از جمله موارد اشاره شده، ادامه بازداشت خانگی میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد، از عوامل اصلی فتنه سال ۱۳۸۸ است. نقض حقوق اقلیت‌های مذهبی و قومی مانند دراویش، بهاییان و ادامه بازداشت سعید عابدینی، کشیش مسیحی از دیگر موارد فهرست شده نقض حقوق‌بشر در ایران است. حمایت آمریکا از برخی نشریات اصلاح‌طلب نیز از جمله موارد جالب این گزارش است.”
از طرفی دیگر سایت جوان وابسته به سپاه پاسداران در گزارشی با عنوان “اعتراض حقوق بشری امریکا به رد صلاحیت هاشمی در انتخابات۹۲” نوشت: “مداخله‌جویی‌های امریکا در امور داخلی ایران مسئله جدیدی نیست و این کشور همواره به انحای مختلف به مقابله با ایران پرداخته است. از زمان مذاکرات میان ایران و گروه ۱+۵ بارها بحث‌هایی چون حقوق‌بشر یا دخالت ایران در کشورهای منطقه نیز توسط غرب و نهادهای حقوق‌بشری مطرح شده است. تا پیش از به توافق نرسیدن ایران و ۱+۵ درباره برنامه هسته‌ای ایران، موضوع تهدید‌‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران موضوع بحث مقامات غربی بود و اکنون پس از توافق ایران و ۱+۵ درباره برنامه هسته‌ای، امریکا موضوع وضعیت وخیم حقوق بشر در ایران را برجسته‌تر کرده است تا بهانه دیگری برای مداخله در امور داخلی ایران داشته باشد. “
نگرانی محافظه‌کاران از افزایش فشارهای حقوق‌بشری بعد از مذاکرات ژنو افزایش یافت. در مهرماه گذشته احمد خاتمی امام جمعه تهران گفته بود: “امروز مشکل آنها موضوع هسته‌ای است، این موضوع که حل شود، آنها مسئله حقوق بشر را مطرح می‌کنند و می‌گویند هر اختیاری که مرد دارد باید زن هم داشته باشد. آخر داستان آمریکا این است که آنها می‌خواهند ما راه را برایشان باز کنیم تا بیایند و این کشور را غارت کنند، اما آمریکا بداند که این آرزو را به گور خواهد برد.” در آذرماه گذشته نیز محمدجواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه گفته بود آمریکایی‌ها در ادامه خصومت با ایران، بهانه‌هایی مانند حقوق بشر را دستاویزی برای تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران خواهند کرد. او در یک برنامه تلوزیونی گفته بود: “اگر فردا بگوییم به‌طور کل مساله هسته‌ای را کنار می‌گذاریم آنها بازهم ما را رها نخواهند کرد. اگر آنها درباره مساله هسته‌ای مقداری تسامح کنند، مساله حقوق بشر را صد برابر مطرح خواهند کرد.”
این نگرانی توسط تمام تریبونهای محافظه‌کار ایران تکرار می‌شد. چندی پیش گفته شد که برای کاستن از فشارهای حقوق‌بشری، وزارت خارجه ایران پرونده حقوق بشر را نیز بر عهده گرفته است. اواخر آذرماه رئیس کمیته حقوق بشر مجلس، با اشاره به احتمال واگذاری وظایف ستاد حقوق بشر قوه قضائیه به وزارت‌خارجه، گفته بود: “هم‌اکنون ایده و طرحی برای انتقال وظایف این ستاد به وزارت امور خارجه مطرح است، از این رو همان طور که پرونده هسته‌ای از شورای عالی امنیت‌ملی به وزارت امور خارجه و تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای واگذار شد، قرار است مذاکرات حقوق بشر هم از ستاد حقوق بشر قوه قضائیه به بخش حقوق بشر وزارت امور خارجه منتقل شود.” او تاکید داشت: “در صورت تدوین و تأیید نهایی این طرح و ایده، قرار است که هماهنگی‌ها و اقدامات داخلی بر عهده ستاد حقوق بشر قوه قضائیه قرار گرفته و مذاکرات در مجامع بین‌المللی را تیم وزارت امور خارجه برعهده گیرد.”
با اینهمه هنوز خبری رسمی از واگذاری پرونده حقوق‌بشر به وزارت خارجه منتشر نشده است.
