نجمه بزرگمهر
رکسانا صابری شهروند ایرانی- آمریکائی که بیش از دو ماه است در زندان مخوف اوین نگهداری می شود و ظاهراً با اتهام جاسوسی روبروست، روز دوشنبه برای اولین بار از زمان بازدداشت با والدینش ملاقات کرد.
عبدالصمد خرمشاهی- وکیل صابری- به والدین وی که آخرهفته از داکوتای شمالی آمریکا به تهران سفر کرده اند گفت دخترشان «از نظر جسمی و روحی در وضعیت مناسبی قرار دارد.»
وکیل وی تأیید کرد هیچ حکم رسمی علیه موکلش دریافت نکرده است اما از ابراز نظر در مورد اتهامات موجود نیز خودداری کرد. وی پیش تر به فایننشیال تایمز گفته بود بازپرس به خانم صابری گفته قرار است به جاسوسی متهم شود. این وکیل ابراز امیدواری کرد موکلش با قید ضمانت آزاد شود.
به گفته این وکیل، خانم صابری تهدید کرده اگر آزاد نشود، دست به اعتصاب غذا خواهد زد. وی به فایننشیال تایمز گفت: «وی اتهامات را رد کرده و منتظر آزادی است.»
خانم صابری توسط دادگاه انقلاب ایران دستگیر شده است، نهادی که با اتهامات امنیت ملی سرو کار دارد. با این حال مشخص نیست بازداشت وی به کار خبرنگاری وی مربوط بوده است یا به کتابی که در دست نوشتن دارد. وی به مدت شش سال و با سرپیچی از ممنوعیت اعمال شده از سوی مقامات ایران علیه فعالیت های روزنامه نگاری وی از سال 2006، با خبرگزاری بی بی سی، رادیوی ملی آمریکا و شبکه فاکس نیوز همکاری می کرد.
ایران سابقه بدی در زمینه حقوق بشر در مسائل اجتماعی و سیاسی دارد، از جمله زندانی کردن و سرکوب فعالان سیاسی اصلاح طلب، دانشجویان و روزنامه نگاران.
ده ها دانشجوی دانشگاه امیرکبیر پیش تر در سال جاری هنگام اعتراض به تصمیم دولت برای دفن شهدای جنگ ایران و عراق در محوطه این دانشگاه بازداشت شدند. هشت تن از این دانشجویان هنوز در زندان باقیمانده اند.
هرچند مجازات مرگ برای منتقدان رژیم ندرتاً اعمال می گردد، اما گهگاهی مرگ های مشکوکی در زندان ها به وقوع می پیوندد.
امید رضا صادقی وبلاگنویسی که به اهانت به رهبران ارشد ایران در وبلاگ خود متهم شده بود، ماه گشته پس از گذراندن 40 روز زندان از مجموع 30 ماه محکومیت خود در زندان اوین درگذشت. مقامات به وکیل او گفتند وی خودکشی کرده است.
ضمناً ایران یکی از بالاترین آمارهای اجرای مجازات اعدام در قبال جرایم اجتماعی نظیر زنا را به خود اختصاص داده است.
عفو بین الملل می گوید ایران پس از چین دومین تعداد اعدام های اجرا شده در هر سال را دارد و جلوتر از عربستان سعودی، رکورد دار دنیا در اعدام نوجوانان است. سال گذشته 8 نوجوان در ایران به دار آویخته شدند و دیده بان حقوق بشر اعلام کرد در این کشور دست کم 130 نفر زیر 18 سال در نوبت اعدام هستند.
محمد مصطفوی- وکیلی که وکالت 30 نفر از این نوجوانان را برعهده دارد- می گوید: «اکثر این نوجوانان، بچه های معمولی هستند که در جریان اتفاقاتی نظیر نزاع بر سر دختران در سنین حساس زندگی شان مرتکب جرم شده اند.»
پیروزی محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور بنیادگرای ایران، در سال 2005 به توقف فعالیت بسیاری از گروه های حقق بشر منجر شد و ترس از سوء تعبیرها و تحت تعقیب قرار گرفتن، آنها را به حاشیه رانده است.
یکی از فعالان گفت: «وضعیت لزوماً بدتر از قبل نشده است اما مشکل اینجاست که حقوق بشر اولویت این دولت نیست.»
آیت الله محمود هاشمی شاهرودی، رئیس قوه قضائیه ایران، از سوی بسیاری از وکلا به عنوان یک روحانی روشنفکر ارزیابی می شود و به عنوان یکی از مهمترین افراد پذیرای حقوق بشر در داخل رژیم در نظر آورده می شود.
وی برای محدود کردن احکام زندان فعالان و توقف اعدام نوجوانان و اجرای مجازات سنگسار دخالت هائی کرده است. البته او همیشه موفق نبوده است و دلیل آن تاحدی این است که وی نماینده اقلیتی از افراد در میان روحانیون ارشدی است که اغلب تندرو و مصر به اجرای احکام شیعه هستند.
قوه قضائیه، قوانین جزائی جدیدی را با هدف تطابق با حقوق بشر ارائه کرده است. این طرح مورد بررسی مجلس ایران قرار گرفته و انتظار می رود تابستان آینده به تصویب برسد.
با این حال، برخی از وکلا از هم اکنون ناخشنود هستند. بابک فرحی- وکیل ایرانی- می گوید: «لایحه جدید مشکلات بین المللی ایران را حل و فصل نخواهد کرد، اگرچه قدمی مثبت اما ناکافی در این مسیر است.»
برخی پیشرفت ها شامل کاهش دوره زندان و حرکت به سوی کنار گذاشتن مجازات سنگساراز طریق بیان این عبارت انجام شده است که این حکم به دلیل ناپسند جلوه دادن اسلام در چشم جامعه بین المللی نمی بایست اجرا شود.
با این حال، اعدام، اصلی ترین مجازات مرگ برای مرتکبین قتل در بزرگسالان و نوجوانان، همجنسگرایان، قاچاقچیان مواد مخدر، اقدام مسلحانه علیه حکومت اسلامی و هرگونه اقدام خاص برای ایجاد اغتشاش در نظام سیاسی، اقتصادی و اجتماعی همچنان به قوت خود باقی است.
ضمناً وکلا از اضافه شدن الحاقیه ای که ارتداد را برای اولین بار یک جرم می شناسد و مجازات اعدام برای آن پیش بینی می کند، و نیز اعمال مجازات نابینا کردن افرادی که در همدستی در اجرای قتل مجرم شناخته می شوند، نگران هستند.
منبع: فایننشیال تایمز- 6 آوریل 2009
