کودکان چندسالی است که در فصل تعطیلات تابستان سهمی از اکران فیلم های روی پرده ندارند. فیلم نصف مال من نصف مال تو کار وحید نیکخواه آزاد این خلاء را تا حدودی شکسته است و توانست در روز های نخست نمایش خانواده های زیادی را به سالن نمایش بکشاند. روز نگاهی دارد به این فیلم.
فیلم خانواده
کارگردان: وحید نیکخواه آزاد- نویسنده:اصغر عبد اللهی- مدیر فیلمبرداری: غلامرضا آزادی- تدوین:حسن ایوبی- تهیه کننده:علی سرتیپی- بازیگران:محمد رضا شریفی نیا،مریلا زارعی،شقایق فراهانی،شهره لرستانی،طرلان پروانه،آلما اسکویی و فرهاد آئیش
خلاصه داستان: بهرام بدون اطلاع همسر اولش زن دوم اختیار کرده و اکنون دو دوختر 9 ساله از دو همسرش دارد. به شکلی اتفاقی دو دختر پس از سال ها راز پدر را می فهمند. ابتدا او را مورد سرزنش قرار می دهند و بعد که حال و روز پدر را می بینند تصمیم می گیرند به او کمک کنند.
♦
وحید نیکخواه آزاد در عرصه فیلم های کودکان و نوجوانان نام آشنایی است. اگرچه فیلم نصف مال من نصف مال تو فیلم دوم وی به شمار می آید،اما او سال ها به عنوان تهیه کننده در عرصه سینمای کودک فعال بوده و از تاثیر گذاران این حوزه در سه دهه اخیر محسوب می شود.
فیلم اول نیکخواه آزاد یعنی فیلم علی و دنی کاری بود که در گیشه به سختی شکست خورد و این سینماگر را وا داشت تا اندازه زیادی از دلمشغولی های فرهنگی خود در عرصه سینمای کودک فاصله بگیرد . او که در جایگاه تهیه کننده تهیه فیلم هایی همانند شرم و صبح روز بعد از مجموعه قصه های مجید کیومرث پور احمد را در کارنامه دارد پس از علی و دنی که به رویا رویی یک کودک ایرانی و یک کودک فرنگی می پرداخت مدت ها به بنیاد سینمایی فارابی رفت و مدیریت بخش کودک و نوجوان این بنیاد را بر عهده گرفت. اما بعد با رویکردی به گیشه نصف مال من نصف مال تو را ساخت. این فیلم بر اساس فیلمنامه ای از اصغر عبد اللهی ساخته شده که ظاهرا آنگونه که در تیتراژ می آید،او هم داستان را بر اساس یکی از داستان ها مصطفی خرامان اقتباس کرده است.
فیلم در ژانر ملودرام و زیر ژانر فیلم های موسوم به به family film جلوی دوربین رفته است. ظاهرا فیلمساز با انتخاب این بستر قصد داشته گوشه چشمی همسان به خانواده ها و کودکان با هم داشته باشد. فیلم که در جشنواره فیلم های کودک و نوجوان اصفهان جایزه بهترین فیلم را به خود اختصاص داده در بسیاری از لحظات با شوخی هایی موجه می شود که کاملا متعلق به دنیای بزرگسالان است و درک آن برای کودکان دشوار به نظر می رسد. اصولا داستان فیلم بر اساس دو زنه بودن پدر آغاز می شود که بعد وقتی داستان به پیکره اصلی خود می رسد و حوادثی که کودکان آن را تدارک می بینند موضوعی کاملا مربوط به بزرگسال است.
در نظر بگیرید بسیاری از خرابکاری های دو دختر بچه فیلم توسط معلم انها درست می شود و از همین روی فیلم در برخی لحظات تغییر لحن می دهد. از سوی دیگر فیلمساز گاه کودکان را در موقعیتی قرار می دهد که به هیچ وجه عمل و عکس العمل آنها قابل باور به نظر نمی رسد. به طور مثال می توان به فصلی اشاره کرد که دو کودک تصمیم می گیرند عکس پدر هایشان را بیاورند و سپیده به اشتباه عکس شریک پدرش را می آورد.
داستانک هایی نیز در فیلم وجود دراد که به هیچ عنوان با بستر اصلی فیلمنامه ارتباط لازم را برقرار نمیی کنند و تنها موجب ایجاد دست انداز در فیلمنامه شده و رتم داستان اصلی را کشدار جلوه می دهند. برای مثال می توان به داستان زندگی عمه بهی و درگیری های پدر با طلبکارانش اشاره کرد که دائم در میانه داستان ظاهر شده و تماشاگر را مخصوصا اگر این تماشاگر را کودک فرض کنیم با چالش رو به رو می سازد.
فیلم لحن کمیک خود را از عناصر مختلفی همچون کمدی موقعیت،کلام،فانتزی و… وام می گیرد. اما آنچه سبب شده این کمدی ها با یکدیگر نا متناسب جلوه کند عدم هماهنگی جنس طنز و استفاده دلبخواه کارگردان در نقاط مختلف فیلم از هریک از این شوخی هاست. برخی از این شوخی های تکرارشونده همانند تکه کلام عمه بهی نیز پس از چندبار تکرار کارکرد خود را از دست می دهد.
با این توجه که فیلم داعیه سرگرم کردن مخاطب کودک و نوجوان را توامان دارد پایان فیلم مخاطب بزرگسال را سردرگم می کند. شاید چگونگی این پایان بندی برای مخاطب کودک چندان اهمیت نداشته باشد اما بزرگسال را کاملا در خلاءقرار می دهد.
در مورد بازی بازیگران نیز می توان به هنر نمایی دو کودک فیلم اشاره کرد که نیکخواه آزاد توانسته در کنار بازیگران حرفه ای از انها بازی های مناسبی را بگیرد.
فیلم نصف مال من نصف مال تو با وجود نکاتی که در باره ساختارش برشمردیم نمی کوشد پیام بدهد و فیلمساز و فیلمنامه نویس تمام تلاش خود را به رج داده اند تا در حوزه داستان خود روایتی موفق داشته باشند.