اسیون لی میرز
ندرتاً پیش می آید که انتشار ناگهانی و غافلگیر کننده یک گزارش امنیتی در آمریکا اینگونه باعث تحول درمباحثات سیاست خارجی شود.
دستگاه دیپلماسی آمریکا، که پیش از این پیگیری ساخت سلاح هسته ای در ایران را به عنوان سنگ بنای سیاست خارجی خصمانه خود و در جهت پیشگیری از وقوع جنگ جهانی سوم (به گفته بوش) قرار داده بود، حالا با یک مدرک محرمانه روبرو شده که چنین رویکردهایی را از اساس متزلزل می کند.
نتیجه بررسی های سازمان امنیت ملی نشان می دهد که ایران از سال 2003، پیگیری یک برنامه نظامی را متوقف ساخته است با این حال به دلایل ظاهراً صلح جویانه، کار غنی سازی اورانیوم را همچنان ادامه می دهد. این یافته ها به زودی اثرات خود را در داخل و خارج از ایالات متحده نشان خواهد داد.
آنطور که مقامات ارشد دستگاه دیپلماسی بوش با نارضایتی می گویند، این گزارش مطمئناً از پشتیبانی بین المللی برای تصویب تحریم های سنگین تر بر ضد ایران خواهد کاست. ضمناً صحت وسقم آنچه در آژانس های امنیتی می گذرد را با سوال روبرو می کند؛ مثلاً اینکه چه نکاتی از مقاصد ایران در سال 2005 را دست بالا فرض کرده بودند که اعمال فشارهای سیاسی و محدودیت های تجاری دربرابر ایران را به دنبال داشت.
این آژانس های امنیتی ندرتاً نظرات رهبران تند مزاج خارجی نظیر ولادمیر پوتین، رییس جمهور روسیه، را تایید می کنند. پوتین چند هفته پیش ضمن رد ادعاهای اغراق آمیز ایالات متحده گفته بود، در حال حاضر هیچ مدرکی دال بر تولید سلاح هسته ای توسط ایران وجود ندارد.
این گزارش می تواند بیشترین تاثیر را در یک سال باقیمانده از ریاست جمهوری بوش و نیز تلاش های انتخاباتی برای جایگزینی او داشته باشد. تا قبل از دوشنبه، به نظر می آمد سال 2008، حداقل در حوزه سیاست خارجه، تماماً صرف بررسی زوایای رویارویی با ایران شود.
معذالک هنوز اعضای بازها، نظیر دیک چنی، معاون رییس جمهور ایالات متحده، در دولت بوش حضور دارند که به ایران عمیقاً مشکوک هستند. به هر حال مساله اصلی که رویارویی نظامی با ایران است، و ترس و هراس از آن در هنگام سفرهای بوش به صورت گردهمایی مخالفان جنگ کاملاً قابل لمس است، حداقل برای آینده نزدیک از روی میز جمع شده است.
همانطور که چاک هگل، سناتور جمهوری خواه از نبراسکا، می گوید، این یافته های امنیتی “حتی اگر هیچ کار دیگری هم نکند، ضرورت حمله به ایران یا کوبیدن تاسیسات آن کشور را از میان بر می دارد.“
او گفت: “من فکر می کنم نباید در اهمیت این مساله نیز مبالغه کنید.“
کاخ سفید سعی کرد تخمین های موجود در این گزارش را به عنوان نقطه اعتباراستراتژی بوش معرفی کند. البته این نظیر شنا کردن در خلاف جهت جریان ادبیات اسرار آمیز بوش و چنی است.
استفان هدلی، مشاور امنیت ملی، گفت برآوردهای این گزارش نشان می دهد تردیدها راجع به نیات ایران تایید شده است، چرا که در جایی می گوید ایران از ابتدا یک برنامه تسلیحاتی در دستور کار داشته است.
هدلی گفت از نظر کاخ سفید این برآورد در مجموع خبر خوبی به نظر می رسد. از یک سو نگرانی ما را درباره تلاش ایران در دستیابی به جنگ افزار هسته ای تایید می کند. از سوی دیگر می گوید ما پیشرفت هایی در اطمینان از عدم وقوع چنین رویدادی به دست آورده ایم. ضمناً همچنان به ما می گوید ایرانی که در پی سلاح هسته ای باقی بماند، یک مشکل جدی است.
هدلی تاکید کرد او وسایرین قبلاٌ هم امیدوار بودند که ابهامات باقیمانده از برنامه هسته ای ایران با دیپلماسی و نه به کارگیری زور حل و فصل شوند و هنوز هم به این مساله امیدوارند.
اما تفاوت میان این دو راهکار آنقدر زیاد است که متقاعد کردن شرکای آمریکا به پذیرش سیاست تند ایالات متحده، بسیار مشکل شده است.
یکی از مقامات اشاره کرد نیکلاس برنز، معاون وزیر خارجه و دیپلمات برگزیده ایالات متحده در امور ایران، به تازگی با همتایان خود در اروپا، روسیه و چین دیدار کرده و توانسته نظر موافق آنها را برای به جریان انداختن دور سوم تحریم های شورای امنیت سازمان ملل جلب کند. برنز گفت نمی توانسته یافته های امنیتی جدید را در آن جلسه طرح کند زیرا هنوز کنگره در مورد آن اشاره نکرده بود.
موضوع فوری برای برنز و سایر مقامات دولتی در حال حاضر، از میان بردن آشفتگی های به وجود آمده در نتیجه یافته ها و اظهارات جدید است. آنها باید با زدودن تردیدها، ثابت کنند که ایالات متحده درباره آنچه ایرانی ها قبل از سال 2003 انجام می دادند حق داشته است ومشخص کنند تاثیر این موضوع بر اقدامات آینده آن ها چیست.
هدلی گفت تغییر دانسته های آژانس های امنیتی راجع به برنامه جنگ افزاری ایران بر اساس “اطلاعات جدید و نیز برخی اطلاعات دریافتی در چند ماه گذشته” به وجود آمده است.
جان آلترمن از مرکز مطالعات استراتژیک بین الملل، می گوید: “قضیه این است که جامعه امنیتی کشور قبول کرده که اشتباه کرده است. حالا ما چرا باید دوباره به آنها اطمینان کنیم؟”
او ضمناً گفت مقامات ارشد کشور از جمله چنی، کاندولیزا رایس- وزیر امور خارجه و رابرت گیس – وزیر دفاع، دو هفته پیش این گزارش را دریافت و در مورد آن بحث کرده اند.
با خروج بسیاری از اعضای بازها از دولت و عدم شرکت آن ها در یافته های جدید، به نظر می رسد شروع یک برخورد نظامی دیگر غیر محتمل باشد. می دانیم که دو جنگی که بوش شروع کرده، هنوز به نتیجه ای نرسیده اند.
هگل گفت امیدوار است دستگاه دیپلماسی کشور در آخرین سال فعالیتش، نرمش دیپلماتیکی، نظیر آنچه درباره مساله جنگ افزار هسته ای کره شمالی و نیز کنفرانس آناپولیس برای صلح میان اسراییل و فلسطین به عمل آمد، از خود نشان دهد. او اخیراً از دولت خواسته بود تا با برپایی گفتگوهای مستقیم و بدون پیش شرط با ایران به دشمنی فعلی، که از سال 1979 تا کنون ادامه داشته، پایان دهد.
منبع: سانفرانسیسکو کرونیکل – 4 دسامبر