صحنه/ اجرای تهران – یوسف محمدی: نمایش “منهای دو” ماجرای دو پیرمردی است که در بیمارستان بستری شده‌اند. دکتر به آن ها خبر می دهد که هر دو بیمار هستند؛ یکی از آن ها سرطان کلیه و دیگری سرطان ریه دارد و به همین خاطر بیشتر از دو هفته زنده نمی مانند. با شنیدن این خبر آن ها که زندگی را بر باد رفته و رو به اتمام می بینند، تصمیم می گیرند بیمارستان را ترک کنند تا آخرین روزهای زندگی خود را به گشت و گذار بگذرانند و به بهترین شکل ممکن زندگی کنند. آن ها در این سفر هر یک به گذشته و به آرزوهای تحقق نیافته خود نگاهی می اندازند؛ سفری غریب در حسرت ها و افسوس بر گذشته از دست رفته، سفری عجیب، پر از حوادث غیرمترقبه و طنزآلود. این نمایش به تاکید مهدی نعمتی، کارگردان اثر، نوید بخش امید و شور زندگی است و به مخاطب یادآوری می کند که تا آخرین لحظه عمر باید زندگی کرد و به فردا امیدوار بود، اگرچه چهارده روز تا پایان باقی مانده باشد. “منهای دو” در واقع کندوکاوی در دنیای دو انسان پا به سن گذاشته و در آستانه مرگ است که با نگاهی طنز زندگی آن ها را از گذشته تا امروز و مواجهه شان با مرگ و تلاش برای یافتن ذره‌ای زندگی، مرور می کند. دو مرد از تاریخ تقریبی مرگ خود آگاه می شوند؛ چند هفته بعد، و این نقطه عزیمتی است تا سفری مکاشفه آمیز در دنیای پیرامون خود و بیشتر در دنیای درون خود آغاز کنند. سفری از گذشته تا هنوز، تا درون مغاک تنهایی شان. تنهایی ناب و بی رحم، آن گونه که معمولا برای انسان پیش می آید. سفری که به دوری باطل شبیه است؛ آن ها به ناگزیر در پایان سفر دور و درازشان به جایی می رسند که در آن جا آرزوها و جوانی شان بر باد رفته است: به “اکنون”. زمان حال ساده ای که هیچ گونه شفقت در رفتارش نیست و در کوتاه زمانی به نابودی کامل می انجامد. در واقع آغاز و انجام سفر دو پیرمرد، همین حالاست. نمایش نامه ساموئل بنشتریت، با رویکردی شاعرانه به زندگی دو انسان، تصویرهایی گیرا از زندگی، جوانی، عشق و مرگ به دست داده است. تصویرهایی که تماشاگر و خواننده را به دقت مسحور زیبایی خود می کند.
“منهای دو” با بازیگرانی تازه نفس و به عنوان اولین تجربه کارگردان، سعی دارد امید را به تماشاچی هدیه کند. حقایق تلخ اما جدی زندگی، در قالب کمدی، بر صحنه جاریست و دو پیرمرد بیمار در جدال با حقیقت، دل به رویا می سپارند و درگیر ماجراهایی می شوند.
دکور صحنه، کاملا مینیمال است و بی هیچ اضافه گویی سعی در القای محیط بیمارستان و سایر فضاها را دارد که البته با کاستی هایی ناخواسته روبه روست. نوع تابش نور، فضاهای پشت صحنه، سقف و به طور کلی فضاهایی که به چشم بیننده می آید و بر برداشت او از نمایش بی تاثیر هم نیست، با توجه به نوع سالن اجرا، متفاوت است که به نظر می رسد با صرف هزینه های نه چندان زیادی قابل جبران باشد. حتی اگر سالن های نمایش، خود این هزینه ها را تقبل نمی کنند، گروه های نمایشی می توانند با کمی رنگ یا پارچه و کمی هزینه بیشتر این نواقص را جبران کنند. در مورد گریم بازیگران، آنچه بیشتر به چشم می آید، گردی سفیدی است که از برخورد ناگهانی آن ها با یکدیگر به هوا برمی خیزد! درست است که گذر زمان، همچون گردی سفید بر موی و ابروی آدمیان می نشیند اما نه دقیقا به معنای کلمه! بازی ها در برخی صحنه ها، خوب و قوی است و در بعضی دیگر افت می کند. برای مثال صدای بازیگران در قسمت هایی ردی از گذر زمان بر خود می گیرد و در ادامه گویی بازیگر فراموش کرده باشد، به حالت عادی برمی گردد. نحوه ادای کلمات و ژست های بازیگران در بعضی قسمت ها، مصنوعی و متکلفانه است. گویی در تمرین باشند و نیاز به ممارست و تکرار برای بهتر شدن دارند. که البته همه این ها را می توان با توجه به راه بلند پیش رویشان، بر آن ها بخشید و برایشان در ادامه راه، امید موفقیت های بیشتر داشت.
“منهای دو” در تابستان ۱۳۸۹ به کارگردانی داوود رشیدی به صحنه رفت و بازیگرانی چون سیامک صفری، محمدحسن معجونی، علی سرابی، پگاه آهنگرانی، باران کوثری، لیلی رشیدی، هوشنگ قوانلو و عزیز نقدی در آن ایفای نقش می کردند. در مقایسه با نمایش “منهای دو” به کارگردانی داوود رشیدی، در این نمایش مدت زمان اجرا، از ۱۲۰ دقیقه به ۶۰ دقیقه کاهش پیدا کرده است که به گفته مهدی نعمتی نمایشنامه ویرایش شده و پرداخت شخصیت ها فشرده تر شده است. به گفته او هیچ پرسوناژی حذف نشده است، بلکه با تمرکز بر دیالوگ های اصلی و مهم متن، ضمن وفاداری به اصل داستان، پیام اصلی نمایش و کاراکترها حفظ شده اند و تنها دیالوگ های فرعی حذف شده است. این اثر رئالیستی که بن مایه های طنز فراوانی دارد در این اجرا به یک کمدی کامل تبدیل شده است و به گفته کارگردان حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد دیالوگ ها بداهه گویی های بازیگران است.
این نمایش تا تاریخ ۱۰ مرداد، هر روز به جز شنبه ها، در ساعت ۱۸:۳۰ در سالن گوشه، واقع در فرهنگسرای نیاوران روی صحنه می رود.
منهای دو/ نویسنده: ساموئل بنشتریت، مترجم: شهلا حائری، کارگردان: مهدی نعمتی، بازیگران: آرش روستائیان، پیمان محسنی، میثم محب الهی، روژینا ابراهیمی، محمد حسین تفریشی، پرستو علیزاده، ایلیار افشاری اصل، مشاور اجرا: ایرج افشاری اصل، دستیار کارگردان: محمد محب الهی، طراح صحنه: ماندانا منظری، طراح لباس و گریم: روژینا ابراهیمی، مدیر صحنه: محمد گرگین، مدیر تهیه: محمد حسین تفریشی، مدیر روابط عمومی: کتایون نوایی، محمد جلیل وند، طراح پوستر و بروشور: روژینا ابراهیمی، آرش روستائیان، عکاس: پادینا ابراهیمی، منشی صحنه: بهنام غلامی، انتخاب موسیقی: ایلیار افشاری اصل.
