نجمه بزرگمهر- رابین ویگلزورث
انزوای بین المللی گاهی می تواند یک اتفاق خوشایند باشد. درحالیکه شاخص ام اس سی آی در بازارهای عربی بیش از نیمی از ارزش خود را در سال جاری از دست داده است، شاخص مبادله سهام در تهران با تنها 5 درصد کاهش همراه بوده است.
با این حال، بورس سهام تهران هم مانند هر بازار سهام دیگری در خاورمیانه دریافته است که نمی تواند به طور کامل دربرابر آثار بحران اعتباری مصون باقی بماند.
صعود شاخص سهام بورس تهران (تی اس ای) در اوائل سال جاری با افزایش نیاز جهانی به صادرات ایران شامل محصولات پتروشیمی، فولاد، مس، سنگ آهن و سیمان همراه شده بود. اما همزمان با وخامت اوضاع بحران اعتباری، بهای این کالاها با کاهش روبرو شده و شاخص تس اس ای با4/28 درصد کاهش نسبت به اوج خود در تابستان روبرو شد.
علی رحمانی مدیر عامل سابق شرکت بورس تهران می گوید: “تحلیلگران بازار به اشتباه فکر می کردند افزایش بهای کالاهائی نظیر فولاد و مس در غرب تا مدت ها ادامه خواهد یافت و باعث تقویت تقاضا و افزایش قیمت می شود. اما این حبابی بود که اکنون ترکیده است.“
سهام شرکت فولاد به شکرانۀ سود بدست آمده در تابستان، در بین معدود سهام هائی است که حال و روز خوبی دارند، اما سرمایه گذاران از این نگران هستند که حتی چنین شرکت هائی هم در سال آینده در معرض خطر خواهند بود.
آقای رحمانی می گوید تی اس ای به دولت پیشنهاد کرده تا با کمک به بورس برای بازپرداخت بدهی های خود به شرکت های اعلام شده، وارائه وام به طرح های خانه سازی و رونق بخشیدن به ساخت و ساز و صنایع تولیدی مواد ساختمانی، جانی دوباره به بورس ببخشد.
اما نرخ تورم بسیار نگران کننده است و تزریق پول بیشتر به اقتصاد، ممکن است به بهای شعله ور شدن تورم بیانجامد. درحال حاضر نرخ تورم کشور به گفتۀ وزارت اقتصاد برابر با 25 درصد و آنچنان که بانک مرکزی اعلام کرده، معادل با 30 درصد می باشد. این خود باعث دلسردی سرمایه گذاران داخلی از خرید مستغلات در ایران می شود زیرا بازگشت سرمایه در چنین وضعیتی منفی خواهد بود.
درعین حال، کارشناسان می گویند بزرگترین نگرانی ایران از نزول بهای نفت به عنوان مهمترین ماده صادراتی و منبع اصلی درآمد کشوراست.
محمود احمدی نژاد رئیس جمهور ایران اصرار دارد کشور تحت تأثیر بحران مالی جهانی قرار نگرفته است، اما بهای نفت به پائینتر از 50 دلار برای هر بشکه رسیده و تأثیرات بالقوۀ وحشتناکی بر هزینه کرد دولت و اقتصاد خواهد داشت. صندوق بین المللی پول در ماه اکتبر برآورد کرد درصورت پائینتر آمدن قیمت نفت از 90 دلار برای هر بشکه، که برای تمام صادرکنندگان معادل با وضعیت نه سود و نه زیان است، ایران با کسری بودجه روبرو خواهد شد.
بورس ایران هم تحت تاثیر فعالیت دولت است. دولت مستقیماً صاحب 25 درصد بازار است و 40 درصد دیگر را هم به طور غیر مستقیم از طریق صندوق های بازنشستگی، شرکت های سرمایه گذاری و نیز برخی سهام های آزاد در اختیار دارد. سرمایه گذاری خارجی تنها 2درصد بازار را به خود اختصاص می دهد.
بااینحال برخی سرمایه گذاران نسبت به بورس تهران خوش بین هستند. استیو آستن مدیرعامل اولین صندوق سرمایه پرشیا می گوید انزوای بین المللی و فقدان سرمایه گذاری خارجی به معنای آن است که ایران “بزرگترین بازار منفک بر روی سیاره زمین است.“
این صندوق یکی از چهار صندوق خارجی است که در بازار سهام ایران سرمایه گذاری کرده و ظرف 16 ماه با 23 درصد افزایش ارزش روبروش شده است. این بازگشت سرمایه ای است که بسیاری از مدیران، در حال حاضر در حسرت آن هستند.
منبع: فایننشیال تایمز- 4 دسامبر