آرش معتمد
برخورد با جنبش دانشجویی در ایران روز به روز شدت گرفته است. از 18 تیر ماه 1378 تا 18 تیر ماه 1386. این برخوردها ریشه در چه تحلیلی دارد؟ در این مورد با دانشجویان سخن گفته ایم.
حسین میر کریمی نخستین فعال دانشجویی است که با وی همکلام می شویم. وی در خصوص علت چنین برخوردهایی با اعضای فعال جنبش دانشجویی می گوید:
“در شرایط حاضر دولت در وضعیتی گرفتار شده که راه برون رفتی برای خود نمی بیند؛ یعنی شاید بتوان گفت دولت حداقل به این سادگی ها نمی تواند از این وضع خارج شود. از یک سو مسایل و مشکلات اقتصادی، تورم فزاینده و فرار سرمایه ها که در اثر سیاست های اشتباه اقتصادی بوجود آمده باعث ایجاد نارضایتی در تمام اقشار جامعه شده است و از سوی دیگر در عرصه بین الملل نیز سیاست خارجی تهاجمی دولت به بن بست شورای امنیت خورده و همه اینها، مجموعه پر از شعار دولت را در حالت آچمز قرار داده است. در این وضعیت حاکمیت برای سرپوش گذاشتن بر ناکامی ها و فاجعه ها، تدبیری جز سرکوب مخالفینش ندارد. در راس همه مخالفان و منتقدان نیز جنبش دانشجویی قرار دارد”.
این عضو شورای عمومی دفتر تحکیم وحدت در ادامه به تشریح ابعاد این اقدام علیه دانشجویان می پردازد: “کلید این پروژه از دانشگاه پلی تکنیک زده شد، یعنی فعالترین دانشگاه ایران و جایی که بدترین روز را در دوران دوساله ریاست جمهوری برای احمدی نژاد ایجاد کرد. حتی سفر احمدی نژاد به کشور شیطان بزرگ هم با آن همه مشکلات، به بدی روز سخنرانی در پلی تکنیک نبود. پروژه ادامه پیدا کرد تا امروز که رسید به شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت و سازمان ادوار تحکیم. همه اینها در کنار هم آخرین رمق های جنبش دانشجویی را تشکیل می دهند و این یعنی حاکمیت این بار مستقیماٌ مغز جنبش دانشجویی ایران را هدف قرار داده است”.
شروع دوباره اعتراف گیری
دبیر سابق انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه صنعتی سهند تبریز با بیان اینکه اوضاع سیاسی امروز مشابه دوران پیش از اصلاحات است، اضافه می کند: “واقعا باید از تکرار پروژه های قتل های سیاسی و هویت سازی ترسید. چون آن نیروهای تندرو پیش از دوم خرداد دوباره به قدرت برگشته اند و پروژه اعتراف گیری تلویزیونی از هاله اسفندیاری و کیان تاجبخش و شایعاتی مبنی بر اینکه فعالان پلی تکنیکی هم تحت فشار اعتراف گیری قرار گرفته اند، موید همین نکته است. بازداشت های بعدی هم احتمالا در راستای همین هدف قرار دارد. حاکمیت در صدد است به هر ترتیبی فوبیای انقلاب مخملی را به اثبات برساند و در این راه اختصاص بودجه برای دموکراتیزاسیون ایران از سوی دولت آمریکا و همچنین حضور دو تن از فعالان سابق دفتر تحکیم در آمریکا هم بهترین سند برای چنین امری است. موضوعی که در این دو سال همواره از سوی حاکمیت به آن اشاره شده است”.
میر کریمی اما این اقدامات را ناشی از ضعف اقتدارگرایان می داند و خاطر نشان می کند: “هر ناظر منصفی در پس همه این قضایا چیزی جز ضعف مفرط حکومت را نمی بیند. اینکه بیایند برای ساکت کردن چند دانشجو مجبور به جعل نشریه و لوگوی آنها شوند یا از ترس مانع یک تحصن شش نفره شوند که به هیچ وجه نمی تواند امنیت یک حکومت را به خطر اندازد، یا اینکه برای پلمپ یک واحد آپارتمانی متعلق به یک حزب قانونی مجبور به شلیک تیر هوایی می شوند، اینها همگی نشانه ضعف آنها در مواجهه با مسایل سیاسی است. روی دیگر سکه این برخوردها هم ترسی است که حکومت انتظار دارد با این برخوردها در دل بقیه جنبش های اجتماعی ایجاد کند ـ مثل جنبش زنان ـ تا از این طریق با کمترین هزینه مابقی معترضان را نیز به سکوت بکشاند.”
موقعیتی برای سرکوب
این فعال دانشجویی در خصوص دفاع احزاب و گروه های سیاسی از دانشجویان و جنبش دانشجویی می گوید: “حکومت به این فرصتی که بدست آورده به چشم یک موقعیت طلایی برای سرکوب کامل و مضمحل کردن جنبش معترض دانشجویی نگاه می کند. لذا الان زمانی است که همه معتقدان به دموکراسی باید پا پیش بگذارند. کشور از همه جهت در وضعیت حساسی قرار گرفته است و سرکوب جنبش دانشجویی و دفترتحکیم وحدت، که یک تشکل شناسنامه دار و با سابقه سیاسی محسوب می شود به نفع هیچ کس نیست. جنبش دانشجویی در همه این سال ها از طریق دادن کشته و زندانی و اخراجی دینش را به مردم ادا کرده و تمام توان خود را به پای اصلاحات گذاشته است. از هر ایرانی که حقوقش توسط حکومت نادیده گرفته شده حمایت کرده و در واقع منادی و مجری شعار ایران برای همه ایرانیان بوده است”.
وی در خصوص بی تفاوتی برخی از اصلاح طلبان نیز می گوید: “بگذریم از اینکه دولت اصلاحات نتوانست هیچ تغییر باثبات و به اصطلاح بازگشت ناپذیری در دانشگاه ها ایجاد کند و در آخر عمر خودش سرکوب جنبش را بر عهده گرفته بود. بگذریم از اینکه اصلاح طلبان هیچ وقت به ذره ای از تلاش های دانشجویان پاسخ ندادند و در مواقع حساس آنها را تنها گذاشتند، اما الان اوضاع به کلی متفاوت است. این چیزی که الان در اسارت قرار گرفته آخرین صداهای رسا و منسجم در جنبش دانشجویی به حساب می آید که به هیچ قیمتی نباید از بین برود و از بین رفتنش در واقع جاده را برای سرکوب بقیه هموار می کند”.
تصفیه حساب گذشته
مجتبی تقوی نژاد دیگر فعال دانشجویی عضو انجمن های اسلامی نیز در گفت و گو با روز برخوردهای اخیر را ناشی از عقده های فرو خورده چندین سال گذشته حکومت از جنبش دانشجویی می داند: “با دستگیری های اخیر به نظر من حاکمیت قصد دارد تصفیه حساب سالهای گذشته با جنبش دانشجویی را انجام دهد زیرا احساس می کند شرایط حاضر بهترین موقعیت برای ضربه زدن به جنبش دانشجویی است. اکنون در شرایطی قرار داریم که جنبش دانشجویی از حالت اوج خود خارج شده و در واقع توانایی لازم برای سازماندهی و انسجام سابق را ندارد. حاکمیت درست هنگامی که مجموعه دانشجویان فعال وابسته به دفتر تحکیم وحدت قصد بازسازی تشکیلاتی و حضور گسترده تر در عرصه دانشگاه ها را دارند، به این شکل با آنها برخورد کرده است.”
وی می افزاید: “در مورد دستگیری اعضای سازمان دانش آموختگان ایران ( ادوار تحکیم وحدت ) که یک حزب رسمی و شناسنامه دار و قانونی است نیز می توان گفت که با توجه به بازداشت دبیر کل این سازمان سیاسی در سال گذشته، حکومت تصور می کند که این سازمان نقش هدایت گر جنبش دانشجویی را دارد. آنها می خواهند با این دستگیری هادر این روند اخلال ایجاد کنند یا از سناریویی که خود نوشته اند - هدایت جنبش دانشجوئی - اطلاعات بیشتری به دست بیاورند. با توجه به اینکه در وضعیت اقتصادی کنونی کشور همه مردم متوجه ضعف مفرط دولت در زمینه های سیاسی و اجتماعی و اقتصادی شده اند و احتمال اینکه اصولگرایان افراطی و حامیان دولت در انتخابات آینده مجلس مورد اقبال مردم قرار بگیرند، بسیار ضعیف است، احساس می کنند جنبش دانشجویی می تواند در انتخابات نقشی روشنگرانه و هدایت کننده داشته باشد و می خواهند از هر طریقی از این مساله جلوگیری کنند. ضمناٌ قصد دارند به تمامی فعالین دانشجویی هشداربدهند که برخوردها جدی و جدی تر خواهد شد.”
برخورد با رسانه ها
این فعال دانشجویی برخورد های صورت گرفته با مطبوعات و خبرگزاری ها را نیز در همین راستا تحلیل می کند و می افزاید: “رسانه هایی هم محدود می شوند که بیشترین پوشش اخبار دانشجویی را دارند. یعنی غیر از اینکه با جنبش دانشجویی برخورد می کنند با رسانه هایی که اخبار این جنبش را پوشش می دهند نیز برخورد می کنند. مجموعه این اتفاقات هم که توسط افراد تندرو در دولت و دستگاه قضائی دنبال می شود با این قصد صورت می گیرد که فضای کشور را به حالت رعب و وحشت بکشانند و دانشجویان را به سوی دوری از فعالیت های سیاسی سوق دهند. در واقع اگر فضا برایشان فراهم باشد تمایل دارند ایران را شبیه کشوری چون کره شمالی کنند یعنی اینکه حتی با احزابی که در مجموعه نظام هم قرار می گیرند - مثل اصلاح طلبان - تنها به این دلیل که منتقد روشهای جاری دولت هستند برخورد حذفی کنند. به همین علت به نظر من این برخوردها به جنبش دانشجویی محدود نمی شود. مجموعه حاکمیت تصور می کند جنبش دانشجویی در حال خروج از دوران عزلت و حاشیه نشینی خود است و در صورت سازماندهی مجدد و به انسجام رسیدن در سراسر کشور، با پرهیز از برخی سیاست های گذشته و با آگاهی و تجربه بیشتری وارد عرصه سیاست در ایران خواهد شد”.
واکنشی به سخنان رهبر
دانشجویی دیگر که نخواست نامش عنوان شود، دستگیری ها و برخوردهای اخیر با جنبش دانشجویی و اعضای سازمان ادوار تحکیم وحدت را واکنشی به سخنان آیت الله خامنه ای در دیدار با اعضای شورای نگهبان سراسر کشور می داند و می گوید: “در این دیدار آقای خامنه ای تاکید کردند که شورای نگهبان نباید مصلحت اندیشی کند. به اعتقاد من این گفته مجوزی است برای برخورد حذفی شورای نگهبان با کاندیداهای اصلاح طلب انتخابات مجلس هشتم. برخوردهای اخیر هم در واقع آغازی است برای خاموش کردن صدای منتقدان و از آنجائی که دانشجویان به عنوان متشکل ترین منتقد دولت در سالهای اخیر عمل کرده اند، در صف اول برخورد و دستگیری قرار گرفته اند”.