تماشای اُپ دبیک در حال کار، آدم را به اشتباه می اندازد که طراحی ساده ترین کار دنیا است. او که قلم را بر کاغذ قرار دهد، خطوط، بی مکث و سکته، بی ترس و تردید کنار هم زاده می شوند. این چنین است که بهترین آثار او بر خلاف سباستین کروگر، پیچیده ترین و تکنیکی ترین آنها نیست، کارهایی است که به شیوه هنرمندان کلاسیک بر تشخص خطوط نرم و با کیفیت اغلب مدادی و اسکیس وار او متکی اند، آنجا که اُپ دبیک به طراحی غریزی و نبوغ آسایش اجازه بروز و ترکتازی می دهد.
درباره یان اُپ دبیک، کاریکاتوریست چهره
جادوگر بلژیکی
اگر طراحی کارتون را تأملی روانکاوانه بر دردهای سیاسی اجتماعی و واکاوی عمیق ترین تردیدهای فلسفی بشر بدانیم، کاریکاتور چهره را می توان به مراسم آئینی برای تسخیر روح آدمیان تشبیه کرد، نوعی جن گیری که با قلم و اندیشه کاریکاتوریست میسر می شود. بهترین کاریکاتوریست های چهره آنان اند که از پوست و گوشت سوژه گذر کرده، به اعماق روح اش دست می یابند؛ دیوید لوین، سباستین کروگر، مولاتیه، ارواح خبیثه ای را که در زوایای پنهان وجود ما پنهان اند به جادوی هنر خود بیرون می کشند و بر ما می نمایند. “یان اپ دبیک” کاریکاتوریست بلژیکی، از زبده ترین جن گیران روزگار ما است.
”یان اُپ دبیک” متولد 1958 از کنگو، کاریکاتور چهره را کمی دیر، از سی و سه سالگی آغاز کرد اما به سرعت، با استعداد و توانمندی که نشان داد به شهرت و موفقیت رسید. او سال 1960 به همراه خانواده اش به بلژیک مهاجرت کرد و همان جا تحصیلات دانشگاهی را پایان برد و مشغول تدریس در مؤسسه کولوما شد و همزمان به کار در بخش تبلیغات شهر خود، میشلین پرداخت. آغاز کار حرفه ای اُپ دبیک به عنوان کاریکاتوریست مطبوعاتی با مشهورترین روزنامه بلژیک “دوتیجد” بود. بعد از آن آثارش در معتبر ترین نشریات، موزه ها و نمایشگاه های جهانی به نمایش در آمدند و ستایش شدند. اُپ دبیک در کشورهای مختلف، کارگاه های آموزشی کاریکاتور برگزار کرده و سایت شخصی فعالی دارد که تازه ترین آثارش را در آن به نمایش می گذارد.
کارگاه های آموزشی هفتمین دوسالانه کاریکاتور تهران (1384) فرصت کم نظیری بود تا حاضرین، نحوه کار هنرمند بلژیکی را کنار “مولاتیه” - که “اُپ دبیک” او را از مؤثرترین هنرمندان بر سبک کاری اش می داند- از نزدیک ببینند. آنچه بیش از همه جلب نظر می کرد طراحی راحت و سریع “اُپ دبیک” در برابر اسطوره فرانسوی بود که هر خط را با حساب و کتاب فراوان و با وسواس بسیار بر کاغذ می آورد. مولاتیه به شکل تحسین بر انگیز خطوط و اشکال را مهندسی می کرد اما اُپ دبیک انگار که مداد و قلم، انگشت ششم دست راست اش باشد آن را آزادانه به رقص در می آورد.
اُپ دبیک طراحی مادرزاد است که خطوط و نقوش به نرمی و راحتی از قلم اش تراوش می کنند و تماشایش در حال کار، آدم را به اشتباه می اندازد که طراحی ساده ترین کار دنیا است. او که قلم را بر کاغذ قرار دهد، خطوط، بی مکث و سکته، بی ترس و تردید کنار هم زاده می شوند. این چنین است که بهترین آثار او بر خلاف سباستین کروگر، پیچیده ترین و تکنیکی ترین آنها نیست که رنگ و روغن و افکت های کامپیوتری در هم می آمیزند، کارهایی است که به شیوه هنرمندان کلاسیک چون دیوید لوین- الهام بخش دیگر اُپ دبیک- بر تشخص خطوط نرم و با کیفیت اغلب مدادی و اسکیس وار او متکی اند، آنجا که اُپ دبیک به طراحی غریزی و نبوغ آسایش اجازه بروز و ترکتازی می دهد. هرچند که آثار رنگی و پر کار او هم که حس نقاشانه دارند واجد ارزش های هنری و بصری فراوان اند و در زمره بهترین های نوع خود قلمداد می شوند.
یان اُپ دبیک در کارگاه آموزشی دوسالانه تهران، نشان داد که می تواند با یک نگاه ساده و احوالپرسی کوچک با مدل خود، در روح و جان او نفوذ کند و گوشه های ظریف روحیات سوژه را در کاریکاتور چهره اش، بازتاب دهد، آن هم با سرعت قلمی شگفت انگیز. بی سبب نیست که او کاریکاتور را “هنر تسخیر روح” می نامد، چرا که جادوگر بلژیکی خود سرآمد این آئین است.
به نقل از مصاحبه جان اُپ دبیک با نشریه ایران کارتون شماره 27 تیر 1387