نرگس محمدی از فعالان حقوق زنان حاضر در نشست جهانی حقوق زنان در توسعه(AWID) در آفریقای جنوبی، در گفت وگو با روز به ویژگی های این نشست و تاثیر حضور زنان ایرانی در آن پرداخته است. به گفته او ممانعت مسوولان از خروج بخشی از جامعه زنان برای شرکت درچنین نشست هایی چهره ناخوش آیندی را از حکومت به نمایش می گذارد. این گفت وگو را می خوانید.
حضور زنان ایرانی و آسیایی در نشست جهانی حقوق زنان در توسعه را چگونه می بینید؟
حضور زنان آسیایی در این نشست چمشگیر بود. تقریبا ۷۰ نفر از کشور افغانستان در نشست حضور داشتند. اما این تعداد در مورد زنان ایرانی به زیر ده نفر می رسید. در واقع، علی رغم اینکه درایران فعالان زنان زیاد هستند، حضورشان در نشست های بین الملی خیلی کمرنگ است که دلایل مختلفی دارد. فشار روی جامعه مدنی ایران که از کانال های مختلف وارد شده به خصوص طی سالهای اخیر، به علاوه نگاه امنیتی و پلیسی نسبت به فعالیت نهادهای مدنی درایران که این فعالیت ها را درزمره موضوعات امنیتی قرار داده، از جمله این دلایل است. این نحوه برخورد پیام روشن و واضحی در نشست های مختلف زنان صادر می کند و آن اینکه هر وقت نشستی درکشورهای مختلف دنیا برگزار می شود حضور کمرنگ فعالان مدنی ایرانی در آنها نشان می دهد که جامعه مدنی ایران تحت فشار است و قدرت لازم را به دست نیاورده. درواقع نشان دهنده عدم تحقق دموکراسی در کشور است.
زنان دیگر کشورهای جهان چه نوع نگاهی به فعالیت های زنان ایرانی نگاه می کنند؟
در نشست ها و گفت وگو هایی که با فعالان زنان در کشورهای دیگر داریم و به تبادل تجربه می پردازیم احساس می کنیم که به دلیل شرایط سیاسی واجتماعی کشور حتی نسبت به کشورهای همطراز خودمان ما در بسیاری از زمینه ها مشکلات بیشتری داریم. مثلا زنان بولیوی روز گذشته در نشستی از فعالیت های خودشان صحبت می کردند و اینکه قدرت جنبش زنان در گسترش فعالیت های مدنی چگونه توانسته یک نوع بنیادگرایی مسیحی را مهار کند که نشان می دهد عمق فعالیت ها وتاثیرگذاری زنان تا چه اندازه است. فعالان زنان ایرانی هم فعالیت های زیادی انجام می دهند و هزینه زیادی هم می دهند و در کنار آن دستاوردهای ارزنده ای هم دارند. ولی وقتی دستاوردهای سایر کشورها را می بینیم متوجه می شویم زنان ایران در مقایسه با هزینه ای که می پردازند نتایج کمتری را به دست می آورند.
دستور کار کنفرانس چه بود وچه موضوعاتی مورد بحث وبررسی قرار گرفت؟
فعالان زنان که از سراسر جهان در این نشست شرکت می کنند تلاش می کنند استراتژی های فعالیت خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند ودر کنار آن تجربه های موفق را مبادله کنند. یعنی راهکارهای بین المللی درسطح گسترده ای برای پیشبرد فعالیت های زنان مورد بحث وبررسی قرار می گیرند. یکی از موضوعات، ایجاد سازمان های مربوط به جنبش های فمینیستی در سراسر جهان است. یکی دیگر از بحث های خیلی مهمی که کارگاه های مختلفی در مورد آن برگزار شده، بنیادگرایی های مذهبی اعم از اسلامی ویهودی ومسیحی است. حتی بنیادگرایی های غیرمذهبی و چالش ها ومقاومت هایی که هر یک از اینها در برابر فعالیت های زنان دارند موردبحث وبررسی زیادی قرار گرفت. همچنین، تامین منابع مالی حمایت از حقوق زنان از دیگر موضوعاتی است که زنان درمورد آن به تبادل تجربه پرداختند. ویژگی های جنبش های زنان در کشورهای مختلف نیز در برخی کارگاه ها مطرح شده است. خانم شیرین عبادی هم در این زمینه سخنرانی داشتند.
چه دستاوردهایی را با خود به تهران خواهید برد واز آن استفاده خواهید کرد؟
یک دستاورد مهم، این نکته است این که زنان کشورهایی که در آنها قدرت سعی می کند حقوق و نقش زن را نادیده بگیرد، به دلیل موضوع جهانی شدن و از جمله حضور در این نشست ها می توانند حضور موثری در صحنه داشته باشند. اینکه زنان افغانی یا ایرانی می بینند تنها نیستند و زنان دیگر از آنها حمایت می کنند، دستاورد مهمی است. اینکه زنان تحت عنوان زن بودن به یک پدیده جهانی تبدیل شوند، باعث می شود این حس را داشته باشند که قدرتمند هستند. به خصوص زنانی که تحت ستم بوده و با تبعیض جنسیتی مواجه هستند که درد مشترک ماست. ما با این حس همدلی انگیزه وقدرت بیشتری پیدا می کنیم وبه کشورهای خود برمی گردیم.
چطور دولت می تواند به جای بدبینی از پتانسیل به وجودآمده در این نشست ها استفاده کند؟
اساسا نبایدحکومت چنین نگاه بدبینانه ای داشته باشد. اگر جوامع بتوانند از ظرفیت های حوزه زنان استفاده کنند باعث رشد وترقی کشور خواهد شد. در هر مملکتی این موضوع صادق است. اگر زنان در روند فعالیت های سیاسی، اجتماعی واقتصادی نقش واقعی خودشان را بتوانند ایفا کنند و زمینه مساعد برای حضور زن در عرصه های مختلف به وجود بیاید، توسعه تسریع خواهد شد. چنانچه زن را از روند فعالیت های عرصه های مختلف حذف کنند، توسعه رخ نخواهد داد. این را با قطعیت می تواند گفت. تجارب بقیه کشورها وبحث هایی که درسراسر جهان وجود دارد تصریح می کند که نیروی زنان در شکل گیری ساختار مطلوب جامعه وخانواده نیرویی تعیین کننده است. اگر از این نیرو استفاده نشود و آنها حذف یا نادیده انگاشته شوند روند توسعه مختل خواهد شد. هراس از حضور زنان هراس کاملا بیهوده ای است که نه تنها به پیکره جامعه زنان صدمه وارد می کند، بلکه دردراز مدت جامعه را مشکل مواجه می کند.
محدودیت هایی که بر زنان ایرانی اعمال می شود چه تصویری از دولت ایران را درخارج از مرزهای آن ایجاد می کند؟
چنین رفتاری از سوی حکومت نسبت به فعالان مدنی، چه در حوزه حقوق بشری یا کارگری و چه درحوزه زنان، طبیعتا چهره ناخوشایندی را ایجاد می کند. وقتی بحث زندان، بازداشت، ممنوع الخروجی و دادگاه ها برای فعالان مدنی پیش می آید، نشاندهنده غیر دموکراتیک بودن حکومت و و همین طور ضعف آن است. چون حکومت هایی که احساس قدرت می کنند نیازی به برخورد با جامعه مدنی در این شکلی که شاهد آن هستیم احساس نمی کنند. اساسا قدرت جامعه مدنی درصورت وجود یک حکومت دموکراتیک در تضاد با قدرت حاکم نخواهد بود. چنین نگرشی در حکومت های دموکراتیک وجود ندارد.