با این همه هزینه دستاوردها کم است‏

نویسنده

nargesmohammadi_01.JPG

نرگس‎ ‎محمدی‎ ‎از‎ ‎فعالان‎ ‎حقوق‎ ‎زنان‎ ‎حاضر‎ ‎در‎ ‎نشست‎ ‎جهانی‎ ‎حقوق‎ ‎زنان‎ ‎در‎ ‎توسعه‎(AWID) ‎‏ در‎ ‎آفریقای‎ ‎جنوبی،‎ ‎در گفت‎ ‎وگو‎ ‎با‎ ‎روز‎ ‎به‎ ‎ویژگی‎ ‎های‎ ‎این‎ ‎نشست‎ ‎و‎ ‎تاثیر‎ ‎حضور‎ ‎زنان‎ ‎ایرانی‎ ‎در‎ ‎آن‎ ‎پرداخته‎ ‎است. به‎ ‎گفته‎ ‎او‎ ‎ممانعت‎ ‎مسوولان‎ ‎از‎ ‎خروج‎ ‎بخشی‎ ‎از‎ ‎جامعه‎ ‎زنان‎ ‎برای‎ ‎شرکت‎ ‎درچنین‎ ‎نشست‎ ‎هایی‎ ‎چهره‎ ‎ناخوش آیندی‎ ‎را‎ ‎از‎ ‎حکومت‎ ‎به‎ ‎نمایش‎ ‎می‎ ‎گذارد. این‎ ‎گفت‎ ‎وگو‎ ‎را‎ ‎می‎ ‎خوانید.‏‎

‎‎ ‎‎ ‎

‎ ‎حضور‎ ‎زنان‎ ‎ایرانی‎ ‎و‎ ‎آسیایی‎ ‎در‎ ‎نشست‎ ‎جهانی‎ ‎حقوق‎ ‎زنان‎ ‎در‎ ‎توسعه‎ ‎را‎ ‎چگونه‎ ‎می‎ ‎بینید؟‎ ‎

‎ ‎

‎ ‎حضور‎ ‎زنان‎ ‎آسیایی‎ ‎در‎ ‎این‎ ‎نشست‎ ‎چمشگیر‎ ‎بود. تقریبا‎ ۷۰ ‎نفر‎ ‎از‎ ‎کشور‎ ‎افغانستان‎ ‎در‎ ‎نشست‎ ‎حضور‎ ‎داشتند. اما‎ ‎این‎ ‎تعداد‎ ‎در‎ ‎مورد‎ ‎زنان‎ ‎ایرانی‎ ‎به‎ ‎زیر‎ ‎ده‎ ‎نفر‎ ‎می‎ ‎رسید. در واقع، علی‎ ‎رغم‎ ‎اینکه‎ ‎درایران‎ ‎فعالان‎ ‎زنان‎ ‎زیاد‎ ‎هستند،‎ ‎حضورشان‎ ‎در‎ ‎نشست‎ ‎های‎ ‎بین‎ ‎الملی‎ ‎خیلی‎ ‎کمرنگ‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎دلایل‎ ‎مختلفی‎ ‎دارد. فشار‎ ‎روی‎ ‎جامعه‎ ‎مدنی‎ ‎ایران‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎کانال‎ ‎های‎ ‎مختلف‎ ‎وارد‎ ‎شده‎ ‎به‎ ‎خصوص‎ ‎طی‎ ‎سالهای‎ ‎اخیر،‎ ‎به‎ ‎علاوه‎ ‎نگاه‎ ‎امنیتی‎ ‎و‎ ‎پلیسی‎ ‎نسبت‎ ‎به‎ ‎فعالیت‎ ‎نهادهای‎ ‎مدنی‎ ‎درایران‎ ‎که‎ ‎این‎ ‎فعالیت‎ ‎ها‎ ‎را‎ ‎درزمره‎ ‎موضوعات امنیتی‎ ‎قرار‎ ‎داده، از‎ ‎جمله این‎ ‎دلایل‎ ‎است. این‎ ‎نحوه‎ ‎برخورد‎ ‎پیام‎ ‎روشن‎ ‎و‎ ‎واضحی‎ ‎در‎ ‎نشست‎ ‎های‎ ‎مختلف‎ ‎زنان‎ ‎صادر‎ ‎می‎ ‎کند‎ ‎و‎ ‎آن‎ ‎اینکه‎ ‎هر‎ ‎وقت‎ ‎نشستی‎ ‎درکشورهای‎ ‎مختلف‎ ‎دنیا‎ ‎برگزار‎ ‎می‎ ‎شود‎ ‎حضور‎ ‎کمرنگ‎ ‎فعالان‎ ‎مدنی‎ ‎ایرانی‎ ‎در‎ ‎آنها‎ ‎نشان‎ ‎می‎ ‎دهد‎ ‎که‎ ‎جامعه‎ ‎مدنی‎ ‎ایران‎ ‎تحت‎ ‎فشار‎ ‎است‎ ‎و‎ ‎قدرت‎ ‎لازم‎ ‎را‎ ‎به‎ ‎دست‎ ‎نیاورده. درواقع‎ ‎نشان‎ ‎دهنده‎ ‎عدم‎ ‎تحقق‎ ‎دموکراسی‎ ‎در‎ ‎کشور‎ ‎است. ‏‎ ‎‎ ‎

‎ ‎زنان‎ ‎دیگر‎ ‎کشورهای‎ ‎جهان‎ ‎چه‎ ‎نوع‎ ‎نگاهی‎ ‎به‎ ‎فعالیت‎ ‎های‎ ‎زنان‎ ‎ایرانی‎ ‎نگاه‎ ‎می‎ ‎کنند؟‎ ‎

‎ ‎

‎ ‎در‎ ‎نشست‎ ‎ها‎ ‎و‎ ‎گفت‎ ‎وگو‎ ‎هایی‎ ‎که‎ ‎با‎ ‎فعالان‎ ‎زنان‎ ‎در‎ ‎کشورهای‎ ‎دیگر‎ ‎داریم‎ ‎و‎ ‎به‎ ‎تبادل‎ ‎تجربه‎ ‎می‎ ‎پردازیم‎ ‎احساس‎ ‎می‎ ‎کنیم‎ ‎که‎ ‎به‎ ‎دلیل‎ ‎شرایط سیاسی‎ ‎واجتماعی‎ ‎کشور حتی‎ ‎نسبت‎ ‎به‎ ‎کشورهای‎ ‎همطراز‎ ‎خودمان‎ ‎ما‎ ‎در بسیاری از زمینه ها مشکلات ‏بیشتری داریم. مثلا‎ ‎زنان‎ ‎بولیوی روز‎ ‎گذشته‎ ‎در‎ ‎نشستی‎ ‎از‎ ‎فعالیت‎ ‎های‎ ‎خودشان‎ ‎صحبت‎ ‎می‎ ‎کردند‎ ‎و‎ ‎اینکه‎ ‎قدرت‎ ‎جنبش‎ ‎زنان‎ ‎در‎ ‎گسترش‎ ‎فعالیت‎ ‎های‎ ‎مدنی‎ ‎چگونه‎ ‎توانسته‎ ‎یک‎ ‎نوع‎ ‎بنیادگرایی‎ ‎مسیحی‎ ‎را‎ ‎مهار‎ ‎کند‎ ‎که‎ ‎نشان‎ ‎می‎ ‎دهد‎ ‎عمق‎ ‎فعالیت‎ ‎ها‎ ‎وتاثیرگذاری‎ ‎زنان‎ ‎تا‎ ‎چه‎ ‎اندازه‎ ‎است.‏‎ ‎فعالان‎ ‎زنان‎ ‎ایرانی‎ ‎هم‎ ‎فعالیت‎ ‎های‎ ‎زیادی‎ ‎انجام‎ ‎می‎ ‎دهند‎ ‎و‎ ‎هزینه‎ ‎زیادی‎ ‎هم‎ ‎می‎ ‎دهند‎ ‎و‎ ‎در‎ ‎کنار‎ ‎آن‎ ‎دستاوردهای‎ ‎ارزنده‎ ‎ای‎ ‎هم‎ ‎دارند. ولی‎ ‎وقتی‎ ‎دستاوردهای‎ ‎سایر‎ ‎کشورها‎ ‎را‎ ‎می‎ ‎بینیم‎ ‎متوجه‎ ‎می‎ ‎شویم‎ ‎زنان‎ ‎ایران‎ ‎در‎ ‎مقایسه‎ ‎با‎ ‎هزینه‎ ‎ای‎ ‎که‎ ‎می‎ ‎پردازند‎ ‎نتایج کمتری را به دست می آورند. ‏‎ ‎‎ ‎

‎ ‎دستور‎ ‎کار‎ ‎کنفرانس‎ ‎چه‎ ‎بود‎ ‎وچه‎ ‎موضوعاتی‎ ‎مورد‎ ‎بحث‎ ‎وبررسی‎ ‎قرار‎ ‎گرفت؟‎ ‎

‎ ‎

فعالان‎ ‎زنان‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎سراسر‎ ‎جهان‎ ‎در‎ ‎این‎ ‎نشست‎ ‎شرکت‎ ‎می‎ ‎کنند‎ ‎تلاش‎ ‎می‎ ‎کنند‎ ‎استراتژی‎ ‎های‎ ‎فعالیت‎ ‎خود را‎ ‎با‎ ‎یکدیگر‎ ‎به‎ ‎اشتراک‎ ‎بگذارند‎ ‎ودر‎ ‎کنار‎ ‎آن‎ ‎تجربه‎ ‎های‎ ‎موفق‎ ‎را‎ ‎مبادله‎ ‎کنند. یعنی‎ ‎راهکارهای‎ ‎بین‎ ‎المللی‎ ‎درسطح‎ ‎گسترده‎ ‎ای‎ ‎برای‎ ‎پیشبرد‎ ‎فعالیت‎ ‎های‎ ‎زنان‎ ‎مورد‎ ‎بحث‎ ‎وبررسی‎ ‎قرار‎ ‎می‎ ‎گیرند. یکی‎ ‎از‎ ‎موضوعات،‎ ‎ایجاد‎ ‎سازمان‎ ‎های مربوط به جنبش‎ ‎های‎ ‎فمینیستی‎ ‎در‎ ‎سراسر‎ ‎جهان‎ ‎است. یکی دیگر‏‎ ‎از‎ ‎بحث‎ ‎های‎ ‎خیلی‎ ‎مهمی‎ ‎که‎ ‎کارگاه‎ ‎های‎ ‎مختلفی‎ ‎در‎ ‎مورد‎ ‎آن‎ ‎برگزار‎ ‎شده،‎ ‎بنیادگرایی‎ ‎های‎ ‎مذهبی‎ ‎اعم‎ ‎از‎ ‎اسلامی‎ ‎ویهودی‎ ‎ومسیحی‎ ‎است. حتی‎ ‎بنیادگرایی‎ ‎های‎ ‎غیرمذهبی‎ ‎و‎ ‎چالش‎ ‎ها‎ ‎ومقاومت‎ ‎هایی‎ ‎که‎ ‎هر‎ ‎یک‎ ‎از‎ ‎اینها‎ ‎در‎ ‎برابر‎ ‎فعالیت‎ ‎های‎ ‎زنان‎ ‎دارند موردبحث‎ ‎وبررسی‎ ‎زیادی‎ ‎قرار‎ ‎گرفت. ‏‎ ‎همچنین، تامین‎ ‎منابع‎ ‎مالی‎ ‎حمایت‎ ‎از‎ ‎حقوق‎ ‎زنان‎ ‎از‎ ‎دیگر‎ ‎موضوعاتی‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎زنان‎ ‎درمورد‎ ‎آن‎ ‎به‎ ‎تبادل‎ ‎تجربه‎ ‎پرداختند. ویژگی‎ ‎های‎ ‎جنبش‎ ‎های‎ ‎زنان‎ ‎در‎ ‎کشورهای‎ ‎مختلف‎ ‎نیز‎ ‎در‎ ‎برخی‎ ‎کارگاه‎ ‎ها‎ ‎مطرح‎ ‎شده‎ ‎است. خانم‎ ‎شیرین‎ ‎عبادی‎ ‎هم‎ ‎در‎ ‎این‎ ‎زمینه‎ ‎سخنرانی‎ ‎داشتند. ‏‎ ‎‎ ‎

‎ ‎چه‎ ‎دستاوردهایی‎ ‎را‎ ‎با‎ ‎خود‎ ‎به‎ ‎تهران‎ ‎خواهید‎ ‎برد‎ ‎واز‎ ‎آن‎ ‎استفاده‎ ‎خواهید‎ ‎کرد؟‎ ‎

‎ ‎

یک دستاورد مهم، این نکته‎ ‎است‎ ‎این‎ ‎که‎ ‎زنان‎ ‎کشورهایی‎ ‎که‎ ‎در آنها قدرت سعی‎ ‎می کند‎ ‎حقوق و نقش زن را‎ ‎نادیده‎ ‎بگیرد، ‏به‎ ‎دلیل‎ ‎موضوع‎ ‎جهانی‎ ‎شدن‎ ‎و از‎ ‎جمله‎ ‎حضور‎ ‎در‎ ‎این‎ ‎نشست‎ ‎ها‎ ‎می‎ ‎توانند‎ ‎حضور‎ ‎موثری در صحنه‏‎ ‎داشته‎ ‎باشند. اینکه‎ ‎زنان‎ ‎افغانی‎ ‎یا‎ ‎ایرانی‎ ‎می‎ ‎بینند‎ ‎تنها‎ ‎نیستند‎ ‎و‎ ‎زنان‎ ‎دیگر‎ ‎از‎ ‎آنها‎ ‎حمایت‎ ‎می‎ ‎کنند، دستاورد مهمی است. اینکه‎ ‎زنان‎ ‎تحت‎ ‎عنوان‎ ‎زن‎ ‎بودن‎ ‎به‎ ‎یک‎ ‎پدیده‎ ‎جهانی‎ ‎تبدیل‎ ‎شوند،‎ ‎باعث‎ ‎می‎ ‎شود‎ ‎این‎ ‎حس‎ ‎را‎ ‎داشته‎ ‎باشند‎ ‎که‎ ‎قدرتمند‎ ‎هستند. به‎ ‎خصوص‎ ‎زنانی‎ ‎که‎ ‎تحت‎ ‎ستم بوده و با‎ ‎تبعیض‎ ‎جنسیتی‎ ‎مواجه‎ ‎هستند‎ ‎که‎ ‎درد‎ ‎مشترک‎ ‎ماست. ما‎ ‎با‎ ‎این‎ ‎حس‎ ‎همدلی‎ ‎انگیزه‎ ‎وقدرت‎ ‎بیشتری‎ ‎پیدا‎ ‎می‎ ‎کنیم‎ ‎وبه‎ ‎کشورهای‎ ‎خود‎ ‎برمی‎ ‎گردیم. ‏‎ ‎‎ ‎

‎ ‎چطور‎ ‎دولت‎ ‎می‎ ‎تواند‎ ‎به‎ ‎جای‎ ‎بدبینی‎ ‎از‎ ‎پتانسیل‎ ‎به‎ ‎وجودآمده‎ ‎در‎ ‎این‎ ‎نشست‎ ‎ها‎ ‎استفاده‎ ‎کند؟‎ ‎

‎ ‎

اساسا‎ ‎نبایدحکومت‎ ‎چنین‎ ‎نگاه بدبینانه ای‎ ‎داشته‎ ‎باشد. اگر‎ ‎جوامع‎ ‎بتوانند‎ ‎از‎ ‎ظرفیت‎ ‎های‎ ‎حوزه‎ ‎زنان‎ ‎استفاده‎ ‎کنند‎ ‎باعث‎ ‎رشد‎ ‎وترقی‎ ‎کشور‎ ‎خواهد‎ ‎شد. در‎ ‎هر مملکتی‎ ‎این‎ ‎موضوع‎ ‎صادق‎ ‎است. اگر‎ ‎زنان‎ ‎در‎ ‎روند‎ ‎فعالیت‎ ‎های‎ ‎سیاسی،‎ ‎اجتماعی‎ ‎واقتصادی‎ ‎نقش‎ ‎واقعی‎ ‎خودشان‎ ‎را‎ ‎بتوانند‎ ‎ایفا‎ ‎کنند‎ ‎و‎ ‎زمینه‎ ‎مساعد‎ ‎برای‎ ‎حضور‎ ‎زن‎ ‎در‎ ‎عرصه‎ ‎های‎ ‎مختلف‎ ‎به‎ ‎وجود‎ ‎بیاید،‎ ‎توسعه‎ ‎تسریع‎ ‎خواهد‎ ‎شد. چنانچه‎ ‎زن‎ ‎را‎ ‎از‎ ‎روند‎ ‎فعالیت‎ ‎های‎ ‎عرصه‎ ‎های‎ ‎مختلف‎ ‎حذف‎ ‎کنند، توسعه‎ ‎رخ‎ ‎نخواهد‎ ‎داد. این‎ ‎را‎ ‎با‎ ‎قطعیت‎ ‎می‎ ‎تواند‎ ‎گفت. تجارب‎ ‎بقیه‎ ‎کشورها‎ ‎وبحث‎ ‎هایی‎ ‎که‎ ‎درسراسر‎ ‎جهان‎ ‎وجود‎ ‎دارد‎ ‎تصریح‎ ‎می‎ ‎کند‎ ‎که‎ ‎نیروی‎ ‎زنان‎ ‎در‎ ‎شکل‎ ‎گیری‎ ‎ساختار‎ ‎مطلوب جامعه‎ ‎وخانواده‎ ‎نیرویی‎ ‎تعیین‎ ‎کننده‎ ‎است. ‏‎ ‎اگر‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎نیرو‎ ‎استفاده‎ ‎نشود‎ ‎و‎ ‎آنها‎ ‎حذف‎ ‎یا‎ ‎نادیده‎ ‎انگاشته‎ ‎شوند‎ ‎روند‎ ‎توسعه‎ ‎مختل‎ ‎خواهد‎ ‎شد. هراس‎ ‎از‎ ‎حضور‎ ‎زنان‎ ‎هراس‎ ‎کاملا‎ ‎بیهوده‎ ‎ای‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎نه‎ ‎تنها‎ ‎به‎ ‎پیکره‎ ‎جامعه‎ ‎زنان‎ ‎صدمه‎ ‎وارد‎ ‎می‎ ‎کند،‎ ‎بلکه‎ ‎دردراز‎ ‎مدت‎ ‎جامعه‎ ‎را‎ ‎مشکل‎ ‎مواجه‎ ‎می‎ ‎کند. ‏‎ ‎‎ ‎

‎ ‎محدودیت‎ ‎هایی‎ ‎که‎ ‎بر‎ ‎زنان‎ ‎ایرانی‎ ‎اعمال‎ ‎می‎ ‎شود‎ ‎چه‎ ‎تصویری‎ ‎از‎ ‎دولت‎ ‎ایران‎ ‎را‎ ‎درخارج‎ ‎از‎ ‎مرزهای‎ ‎آن‎ ‎ایجاد‎ ‎می‎ ‎کند؟‎ ‎

‎ ‎

چنین‎ ‎رفتاری‎ ‎از‎ ‎سوی‎ ‎حکومت‎ ‎نسبت‎ ‎به‎ ‎فعالان‎ ‎مدنی،‎ ‎چه‎ ‎در‎ ‎حوزه‎ ‎حقوق‎ ‎بشری‎ ‎یا‎ ‎کارگری‎ ‎و‎ ‎چه‎ ‎درحوزه‎ ‎زنان، طبیعتا ‏چهره‎ ‎ناخوشایندی‎ ‎را‎ ‎ایجاد‎ ‎می کند. وقتی‎ ‎بحث‎ ‎زندان،‎ ‎بازداشت،‎ ‎ممنوع‎ ‎الخروجی‎ ‎و‎ ‎دادگاه‎ ‎ها‎ ‎برای‎ ‎فعالان‎ ‎مدنی‎ ‎پیش‎ ‎می‎ ‎آید،‎ ‎نشاندهنده ‏‎ ‎غیر‎ ‎دموکراتیک‎ ‎بودن‎ ‎حکومت‎ ‎و‎ ‎و‎ ‎همین‎ ‎طور‎ ‎ضعف‎ ‎آن‎ ‎است. چون‎ ‎حکومت‎ ‎هایی‎ ‎که‎ ‎احساس‎ ‎قدرت‎ ‎می‎ ‎کنند‎ ‎نیازی‎ ‎به‎ ‎برخورد‎ ‎با‎ ‎جامعه‎ ‎مدنی‎ ‎در‎ ‎این‎ ‎شکلی‎ ‎که‎ ‎شاهد‎ ‎آن‎ ‎هستیم‎ ‎احساس‎ ‎نمی‎ ‎کنند. اساسا‎ ‎قدرت‎ ‎جامعه‎ ‎مدنی‎ ‎درصورت‎ ‎وجود‎ ‎یک‎ ‎حکومت‎ ‎دموکراتیک‎ ‎در‎ ‎تضاد‎ ‎با‎ ‎قدرت‎ ‎حاکم‎ ‎نخواهد‎ ‎بود. چنین‎ ‎نگرشی‎ ‎در‎ ‎حکومت‎ ‎های‎ ‎دموکراتیک‎ ‎وجود‎ ‎ندارد. ‏