پریسا حاتمی
حزب اعتماد ملی صبح دیروز از “مهدی کروبی” دبیرکل خود دعوت کرد که به عنوان نامزد انتخاباتی این حزب در انتخابات ریاست‌جمهوری حضور یابد. پیش از این، احزاب دیگر اصلاح‌طلب نیز از نامزدهای دیگری برای این منظور دعوت کرده بودند. تنها تفاوت کروبی با دیگران در این است که همه احزاب اصلاح‌طلب تاکنون تاکید کرده‌اند که منتظر تصمیم‌گیری محمد خاتمی درباره حضور یا عدم حضور در انتخابات دهم خواهند ماند، اما کروبی اعلام کرده که حتی در صورت حضور خاتمی نیز کناره‌گیری نخواهد کرد.
سایت اینترنتی حزب اعتماد ملی، دیروز در خبری کوتاه اعلام کرد که شورای مرکزی این حزب پس از 10 ساعت بحث و بررسی در سه جلسه، تصمیم گرفته است که دبیرکل این حزب را به عنوان نامزد انتخاباتی خود معرفی کند. البته این تصمیم پیش از این در محافل سیاسی پیش‌بینی شده بود، اما ناظران سیاسی احتمال می‌دادند که کروبی برای اعلام حضور در انتخابات، عجله نکند و منتظر شرایط سیاسی نیمه دوم سال 87 بماند.
پیش از این، دیگر احزاب اصلاح‌طلب نیز افراد دیگری را برای شرکت در انتخابات دعوت کرده بودند، اما تاکنون هیچ‌یک از آنها به صراحت اعلام کاندیداتوری نکرده‌اند.از جمله این موارد می‌توان به دعوت حزب اسلامی کار از حسین کمالی، دعوت حزب مردمسالاری از میرحسین موسوی، دعوت گروه‌هایی از اصلاح‌طلبان غیرحکومتی از عبدالله نوری، دعوت غیرعلنی حزب اعتدال و توسعه و طیف راست‌گرای کارگزاران از حسن روحانی و ناطق نوری و نیز دعوت غیررسمی جوانان مشارکت از محمدرضا خاتمی اشاره کرد.
تنها نامزد اصلاح‌طلبی که تاکنون احتمال نامزدی خود را مطرح کرده، محمدرضا عارف، معاون اول خاتمی در دوره دوم ریاست‌جمهوری وی است که چند ماه پیش، به تنهایی از تصمیم خود برای حضور در انتخابات خبر داد؛ ولی هیچ طیف یا حزبی از مجموعه اصلاح‌طلبان تاکنون از وی حمایت نکرده است.
اما عارف و نیز اکثر احزاب اصلاح‌طلب، همه تاکنون اعلام کرده‌اند که تصمیم قطعی درباره شرکت در انتخابات را پس از تعیین تکلیف خاتمی و مشخص شدن حضور یا عدم حضور وی، اتخاذ می‌کنند. احزابی همچون سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی و جبهه مشارکت هم پا را از این هم فراتر گذاشته و به صراحت خاتمی را تنها گزینه انتخاباتی خود معرفی کرده‌اند.
این موضوع، تنها تفاوت موضع‌گیری کروبی و حزبش، اعتماد ملی، با دیگر جریان‌های متمایل به اصلاح‌طلبان است. کروبی چندی پیش به صراحت اعلام کرد که در صورت حضور در انتخابات، حضور یا عدم حضور خاتمی برای او مهم نیست و حاضر است با خاتمی هم رقابت کند.
اکنون حزب اعتماد ملی که کروبی و هوادارانش پس از ناکامی در انتخابات پیشین ریاست‌جمهوری دست به تأسیس آن زدند، اعلام کرده که: “شورای مرکزی حزب اعتماد ملی روزگذشته و پس از اتمام جلسات اتاق فکر، دفاتر و کمیتههای حزب و ایراد سخنرانیهای تعدادی از اعضا، به اتفاق آرا حضور مهدی کروبی در انتخابات ریاست جمهوری دهم را تصویب کردند.“
گرامی مقدم، سخنگوی این حزب نیز در عین حال گفت: “پذیرش حضور در انتخابات ریاست جمهوری منوط به نظر قطعی کروبی است که هنوز اعلام نشده است و ایشان پس از بررسیهای لازم، نظر خود را در هفتههای آینده اعلام خواهد کرد.“
کروبی و مسئله خاتمی
مهدی کروبی در انتخابات نهم ریاست‌جمهوری توانست بیش از پنج میلیون رای را به خود اختصاص دهد و پس از هاشمی و احمدی‌نژاد، در جایگاه سوم بایستد. وی که در استان محل تولدش (لرستان) به بیشتریت آرا دست یافته بود، پس از انتخابات اعلام کرد که در انتخابات تقلب شده است و حتی در اقدامی بی‌سابقه، سپاه و بسیج و حتی “مجتبی خامنه‌ای” فرزند رهبر جمهوری اسلامی را نیز به عنوان عوامل تقلب در انتخابات معرفی کرد.
کروبی در عین حال بارها طیف‌های مخالف خود در اصلاح‌طلبان را به “تندروی” متهم و آنها را عامل شکست اصلاحات معرفی کرده است.
در برابر منتقدان او در جبهه اصلاحات معتقدند بسیاری از آرای کروبی در انتخابات 27 خرداد 1384 به خاطر شعار وی مبنی بر اعطای ماهانه پنجاه هزار تومان به هر ایرانی بود؛ اما چندی پیش یکی از فعالان شاخص حزب مشارکت گفت کروبی در حال حاضر یک میلیون رای هم ندارد.
ولی حامیان وی معتقدند که با گذشت چهار سال، حقانیت شعار اصلی کروبی بیش از پیش اثبات شده است و بدین خاطر پیش‌بینی می‌کنند که آرای کروبی در یک انتخابات دیگر، از افزایش قابل ملاحظه‌ای برخوردار باشد. اما با همه اختلاف تحلیل‌ها در خصوص میزان آرای کروبی در صورت حضور در انتخابات، به نظر می‌رسد مشکل اصلی او، همانند انتخابات گذشته، نبود اجماع و عدم حمایت قابل توجه گروه‌های اصلاح‌طلب از وی باشد؛ شرایطی که با افزایش احتمال حضور خاتمی، دشوارتر شده است.
هرچند کروبی حضور خود را بی‌ارتباط با حضور یا عدم حضور خاتمی در انتخابات دانسته، اما بسیاری از صاحبنظران سیاسی معتقدند که جناح‌های سیاسی اصلاح‌طلب و حامیان اجتماعی آنها، در صورتی که محمد خاتمی در انتخابات ریاست‌جمهوری دهم حاضر شود، هیچ توجهی به حضور کروبی نخواهند کرد. این گروه از کارشناسان، این تحلیل را درباره اقبال مردم نیز صادق می‌دانند و معتقدند در صورت حضور خاتمی، هیچ رقیبی غیر از احمدی‌نژاد - آن هم با پشتوانه همه نهادهای حکومتی - در برابر او مطرح نخواهد بود و در آن شرایط، دیگر جایی برای دیگران نخواهد ماند.
دعوت اعتماد ملی و استقبال اصولگرایان
اعلام دعوت حزب اعتماد ملی از مهدی کروبی برای شرکت در انتخابات، واکنش‌های جالب توجهی را در رسانه‌های وابسته به اصولگرایان در پی داشت و اکثر این رسانه‌ها از احتمال حضور کروبی استقبال کردند؛ هرچند برخی از آنها نیز نسبت به صداقت حزب اعتماد ملی در این دعوت و جدیت کروبی برای حضور در انتخابات، تردید داشتند.
خبرگزاری دولتی ایرنا، کروبی را اولین نامزد انتخابات معرف کرد و در عین حال از قول راه‌چمنی، مشاور انتخاباتی کروبی، وی را “چهره محوری اصلاح‌طلبان” توصیف کرد. خبرگزاری دولت همچنین به سراغ تعدادی از اصلاح‌طلبان رفت تا اختلاف بین اصلاح‌طلبان و تضعیف خاتمی را نشان دهد؛عاقبت هم سخنان محمدعلی ابطحی در خصوص مراسم عقد چند عروس و داماد به دست آقای خاتمی را تیتر کرد.
خبرگزاری نیمه‌رسمی مهر نیز در گزارشی ادعا کرد که “پس از اعلام کاندیداتوری کروبی؛ اصلاح‌طلبان منشعب شدند” و در این خصوص به اعلام حمایت مجاهدین انقلاب از محمد خاتمی استناد کرد،در حالی که این سازمان سه هفته پیش از خاتمی برای شرکت در انتخابات دعوت کرده بود.
خبرگزاری فارس هم از قول میرهادی، رئیس شاخه روحانیون حزب اعتماد ملی نوشت: “برخی اصلاح‌طلبان از نام کروبی آشفته می‌شوند” و “اصلاح‌طلب واقعی کروبی است.“
سایت خبری انتخاب هم خبر دعوت از کروبی را با تیتر “بالا گرفتن اختلاف میان اصلاح طلبان” منعکس و سایت باشگاه خبرنگاران جوان (وابسته به صدا و سیما) نیز “گزارشی از صف‌بندی‌های جدید در جبهه اصلاحات با رسمی شدن حضور کروبی در انتخابات” منتشر کرد.
سایت رجانیوز نیز از تیتر “اولین انشعاب رسمی در اصلاح‌طلبان” استفاده کرد، ولی در عین حال نسبت به صداقت حزب کروبی ابراز تردید کرد و نوشت: “اعلام زودهنگام انشعاب در جریان رقیب اصولگرایان، ترفندی برای متشتت کردن رقیب و سپس همگرایی در دقیقه 90 است.“