مجله آمریکایی نیشن هفته گذشته در آخرین شماره خود به طور غیر منتظره ای اعلام کرد که سه کوهنورد آمریکایی که سال گذشته از سوی نیروی انتظامی ایران دستگیر شده بودند بر خلاف ادعاهای مقامات ایرانی در “خاک عراق” دستگیر شده اند و سپاه پاسداران کردستان در این ماجرا نقش کلیدی داشته است.
این موضوع که برای اولین بار مطرح شده است تا این لحظه واکنش هیچ یک از مقامات ایرانی و عراقی را در پی نداشته و سخنگوی حکومت اقلیم کردستان نیز در پی تماس های مکرر “روز”، حاضر به هیچ پاسخی در این زمینه نشده است.
روزنامه نگاران مستقل کردستان عراق در مصاحبه با روز، علت سکوت مقامات کردستان را “روابط دیپلماتیک” و “حفظ منافع طرفین” اعلام کرده و همین امر را نیز مانع اصلی روشن نشدن قضیه دستگیری سه شهروند آمریکایی در مرز ایران و عراق دانسته اند.
اهداف مشکوک
پس از گذشت نزدیک به یک سال از ماجرای بازداشت کوهنوردان آمریکایی توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی، مجله آمریکایی نیشن Nation، در شماره اخیر خود ادعا کرد که این سه نفر برخلاف اظهارات دولت ایران در خاک کردستان عراق دستگیر شده و از مرز ایران عبور نکرده‌اند.
ادعای این مجله آمریکایی در حالی مطرح شده است که منابع دولتی اعلام کرده بودند سارا شورد، ۳۱ ساله، جاش فتال، ۲۷ ساله و شین باوئر، ۲۷ ساله، روز نهم مردادماه سال گذشته به هنگام سیاحت در خط مرزی عراق و ایران، وارد خاک ایران و توسط مرزبانان ایران دستگیر شدند.
منوچهر متکی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی هم در دی‌ماه سال گذشته گفته بود این افراد “با اهداف مشکوک” وارد ایران شده‌اند و قوه قضاییه جمهوری اسلامی آنها را محاکمه خواهد کرد.
حکومت اقلیم کردستان عراق نیز همزمان با بازداشت شهروندان آمریکایی در اطلاعیه ای رسما اعلام کرده بود: “روز 28/7/2009 چهار شهروند آمریکایی از طریق مرز زمینی ابراهیم خلیل، وارد خاک کردستان عراق شده و سپس به شهر سلیمانیه رفته و از آنجا نیز بدون اطلاع مقامات اقلیم به منطقه توریستی احمد آباد رفته اند.”
به گفته مقامات اقلیم کردستان عراق، این سه شهروند به علت عدم شناخت از منطقه، ناخواسته وارد خاک ایران شده و توسط “ناجا” دستگیر شده اند. آنها تاکید کرده بودند به طور جدی این مساله را پیگیری می کنند و نتایج تحقیقات خود را نیز به اطلاع عموم می رسانند.
اما نتایج این تحقیقات پس از گذشت نزدیک به یک سال از صدور آن اطلاعیه اعلام نشده است. “روز” همزمان با مطرح شدن ادعای مجله آمریکایی نیشن، برای تائید یا تکذیب این ادعا با سخنگوی حکومت اقلیم کردستان تماس گرفت، اما “کاوه محمود” تنها به گفتن اینکه “حکومت اقلیم کردستان عراق به هنگام بازداشت آمریکایی ها طی بیانیه ای موضع رسمی خود را اعلام کرده” بسنده کرد.
سکوت و ابهام
روزنامه نگاران مستقل کردستان عراق اما موضع مقامات اقلیم کردستان در قبال جمهوری اسلامی ایران و به ویژه بازداشت سه شهروند آمریکایی را “محافظه کارانه” قلمداد می کنند و می گویند سکوت نسبی آنها به علت وجود روابط دیپلماتیک مابین طرفین است.
کمال رئوف، یکی از بنیانگذاران روزنامه مستقل “هاولاتی” و سردبیر کنونی این نشریه که در سلیمانیهی کردستان عراق منتشر می شود در مصاحبه با “روز” می گوید: “ به نظر ما سیاستِ حکومت اقلیم کردستان عراق در قبال ایران به طوری کلی محافظه کارانه، ناشفاف و مبهم است. دلیل آن هم در مرحله اول به ارتباطات دیپلماتیک طرفین بر می گردد. سالها پیش در زمان حکومت صدام حسین، احزابی که هم اکنون بر کردستان عراق حکومت می کنند در پناه دولت ایران بوده و سالها نیز در ایران مانده اند؛ به همین دلیل کشور ایران و حکومت اقلیم در تمام این سالها منافع یکدیگر را حفظ کرده اند”.
به همین دلیل، این روزنامه نگار با سابقه ی کُرد “سکوت فعلی مقامات کردستان عراق را در قبال بازداشت سه شهروند آمریکایی، امری طبیعی و در راستای تعهد حکومت منطقه ای کردستان و جمهوری اسلامی ایران به قرارداد های دو طرفه” می داند.
همزمان با بازداشت سه کوهنورد آمریکایی در نقاط مرزی ایران و عراق، تیم هایی از روزنامه های مستقل کردستان عراق جهت تحقیق بر روی این مساله به منطقه اعزام شدند، اما نتایج تحقیقات آنها نتوانست به شفاف سازی در این زمینه کمک کند.
شوان محمد، عضو بُرد شرکت رسانه ای مستقل “ئاوینه” و سردبیر روزنامه ای به همین نام با بیان اینکه احتمال می رود آمریکایی ها به قصد تفریح وارد منطقه احمد آباد شده باشند، در مصاحبه با روز، ورود غیر مترقبه سه شهروند آمریکایی به خاک کردستان عراق را، “مشکوک” ارزیابی می کند.
سردبیر روزنامه مستقل “ئاوینه” به روز می گوید: “قبل از هر چیز، ورود سه شهروند آمریکایی از کشور سوریه به خاک کردستان عراق یک حادثه عادی تلقی نمی شود و به نظر ما این اقدام فی نفسه مشکوک است. چراکه هنوز سئوالات اساسی دایر بر اینکه آنان به چه دلیلی به مناطق مرزی رفته اند بی پاسخ مانده است.”
وی در مورد گمانه زنی هایی که سال گذشته دال بر کمک ساکنان منطقه به دستگیری سه شهروند آمریکایی مطرح بود، می گوید: “به نظر ما هیچ از یک ساکنان منطقه در تحویل دادن شهروندان آمریکایی به دولت ایران دست نداشته اند و طبق تحقیقات میدانی روزنامه های مستقل کردستان عراق هیچ یک از شهروندان کُرد، آمریکایی ها را به هنگام عبور و دیدن از مناطق مرزی همراهی نکرده اند؛ اما گمان می رود که به دلیل توریستی بودن منطقه، این سه نفر جهت تفریح به آنجا رفته باشند.”
آقای کمال رئوف اما با تاکید مجدد بر رابطه جمهوری اسلامی و مقامات حکومت اقلیم کردستان عراق این مساله را مانعی بر سر راه روزنامه نگاران می داند و می گوید: “با توجه به اینکه حکومت اقلیم رسما و به طور جدی هیچ گونه تلاشی در مورد بازداشت سه شهروند آمریکایی انجام نمی دهد، در مواردی از این دست، روزنامه ها سعی در شفاف سازی و بر ملا کردن حقیقت موضوع داشته و دارند، اما در این مورد مشخص یعنی دستگیری سه شهروند آمریکایی، روزنامه های مستقل نیز به دلیل اینکه امکان حضور آزادنه در کشور ایران را ندارند و مسئولان نیز از هر گونه اظهار نظری سرباز می زنند نتوانسته اند به نتیجه روشنی برسند.”
نا مشخص بودن خط مرزی
مجله نیشن در گزارش خود ادعا می‌کند که بر اساس تحقیقاتی که در طی پنج ماه به عمل آورده و به گفته دو شاهد محلی که ساکن یکی از روستاهای کردستان عراق به نام “زلم” اند و به دلیل ترس از نیروهای ایرانی خواسته‌اند نامشان فاش نشود، گفته‌اند که شاهد بالا رفتن این سه آمریکایی از کوهی بوده‌اند که روی مرز ایران و عراق قرار دارد و نیمی از آن متعلق به عراق و نیمی دیگر متعلق به ایران است.
به گفته این شاهدان، جز چند پست مرزی، هیچ علائمی که نشان‌دهنده دقیق مرز بین ایران و عراق باشد، در این منطقه وجود ندارد اگرچه افراد محلی این مرز را می شناسند. این شاهدان کُرد همچنین گفته‌اند که آنها دیدند که ماموران ناجا (نیروی انتظامی جمهوری اسلامی) به این آمریکایی‌ها دستور دادند که به طرفشان بروند و وقتی آنها دستورشان را نادیده گرفتند تیر هوایی شلیک کردند و به درون خاک عراق که در قلمرو حفاظت آنها نیست، هجوم بردند و آنها را دستگیر کردند.
یک عضو شرکت رسانه ای “ئاوینه” در کردستان عراق هم تاکید می کند که تشخیص دقیق مرزهای ایران و عراق تقریبا غیر ممکن است؛ وی می گوید: “نامشخص بودن مرزهای ایران و عراق سالهاست برای دو کشور مساله ساز شده است. هیچ تابلو یا علامتی که خاک دو کشور را به طور مشخص از همدیگر جدا سازد وجود ندارد و تشخصیص دقیق نوار مرزی تقریبا غیر ممکن است.”
آقای شوان محمد می افزاید: “اگر چه در دو طرف این مرز، ماموران مرزبانی وجود دارند اما تا جایی که به کردستان عراق مربوط می شود نیروهای مرزبانی در آن نقطه ای که آمریکایی ها دستگیر شده اند حضور نداشته اند تا گواهی باشند بر چگونگی دستگیری آنان؛ بر این اساس تا زمانی که تحقیقات قانونی حکومت اقلیم کردستان به نتیجه نهایی نرسیده است نمی توان به طور قاطع در باره اینکه آمریکایی ها دقیقا در کجا و کدام نقطه دستگیر شده اند اظهار نظر کرد، ضمن اینکه برای اولین بار است که ادعا می شود این سه نفر در خاک عراق دستگیر شده اند.”
سخنان سردبیر روزنامه “ئاوینه” در حالی مطرح می شود که به گزارش بی بی سی، دو مقام وزارت خارجه آمریکا نیز که به دلیل “حساسیت موضوع” بدون اعلام نامشان درباره این گزارش اظهار نظر کرده اند، می گویند دولت آمریکا نمی تواند صحت این گزارش را تایید کند.
نقش سپاه کردستان
یکی دیگر از نکات قابل توجه در گزارش نیشن اشاره به شخصی به اسم “سرهنگ هیوا تاب” است که او را فرمانده سپاه پاسداران منطقه کردستان معرفی کرده است.
به گفته ی این مجله، هیوا تاب که دستور بازداشت این آمریکایی‌ها را صادر کرده است، خود بعد از آن به جرم قاچاق، آدم ربایی و قتل فرزند و برادرزاده مصطفی شیرزادی، امام جمعه مریوان، دستگیر و زندانی شده است.
بنا به اطلاع منابع خبری کردستان ایران، هیوا تاب یکی از عوامل کلیدی سپاه پاسداران در منطقه کردستان بوده است که در پی سفر سال گذشته آیت الله خامنه ای به کردستان از کار برکنار و هم اکنون در بازداشت به سر می برد.
به گزارش سال گذشته پایگاه خبری تحلیلی روانیوز، به دنبال مراجعه چهار تهرانی به منطقه کردستان که خود را مهندس برق معرفی کرده اند و در پی مراجعه آنها به اداره اطلاعات شهر مریوان تعدادی از اسناد محرمانه سپاه پاسداران کردستان (تیپ احمد کاظمی) و اداره اطلاعات به تهران منتقل می شود.
در پی این مراجعه این افراد به اطلاعات و سپاه پاسداران مریوان، شایعهی اینکه “هیوا تاب” فرمانده سپاه پاسداران کردستان شده است تقویت می شود.
بر پایه همین گزارش ماموران اطلاعات در پی سفر آیت الله خامنه ای به کردستان و ترورهای سال گذشته، پرونده “هیوا تاب” را بررسی می کنند و سپس در بدنه سپاه کردستان گمانه زنی های در مورد وی مطرح می شود. اما دقیقا بعد از ترور فرزندان امام جمعه شهر مریوان یک گروه تحقیقاتی دیگر به ریاست وزیر کشور و مصطفی محمد نجار برای پیداکردن سرنخ ترورهای زنجیره ای وارد کردستان می شوند. در پی تحقیقات صورت گرفته بر روی پرونده های محرمانه بلا فاصله “هیوا تاب” از سوی نیروهای امنیتی دستگیر و به تهران منتقل می شود.
گفته می شود هیوا تاب، عامل قتل بیش از 70 شهروند کردست که عمده آنها کاسبکاران مرزنشین و فعالان سیاسی بوده اند.
