نجمه بزرگمهر
دولت محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور ایران، در زمینه تصویب پیمان امنیتی عراق و آمریکا سکوت پیشه کرده است. علت این سکوت، ممکن است دوری از علنی شدن تغییر موضع عمده ای باشد که نسبت به این توافق به وجود آمده است.
افراد نزدیک به دولت می گویند تهران پس از مخالفت های اولیه بر علیه این پیمان و درخواست از متحدان شیعه در بغداد برای مقاومت در برابر آن، اکنون از واپسین تغییرات ایجاد شده در مفاد این توافقنامه که مورد درخواست عراق بود و نهایتاً نیز اعمال گردید، خوشنود شده است.
تحلیلگران دلیل دیگری را نیز برای ایجاد این تغییر موضع درنظر گرفته اند: انتخاب باراک اوباما به عنوان رئیس جمهور آمریکا.
شورای ملی ایران- آمریکا اعلام کرد انتخاب اوباما، «مشوق جدیدی برای تهران در اصلاح سیاست مخالفت آمیز دربرابر توافق امنیتی و نشان دادن این نکته به واشنگتن فراهم آورده که ایران می تواند باخودداری از ایجاد مانع در برابر تلاش های آمریکا برای برقراری پیوندهای نظامی با بغداد، نقش کمک کننده داشته باشد.»
این تغییر موضع نشان می دهد تهران «سیاست آینده آمریکا را در افق روشنتری می بیند و در صورت به رسمیت شناخته شدن منافع اش در قالب دیپلماسی دوجانبه، به دنبال همکاری با واشنگتن است.»
البته ایران اصولاً به مخالفت ها در قبال حضور نیروهای آمریکائی در همسایگی خود نیز ادامه می دهد.
توافق امنیتی که پس از تصویب هیأت دولت، روز پنجشنبه از سوی مجلس عراق نیز مورد تصویب قرار گرفت، به نیروهای آمریکائی اجازه می دهد تا پایان سال 2011 در عراق باقی بمانند.
البته این توافق اختیار لازم برای انجام اقدامت مورد نظر عراق را نیز فراهم می آورد و این کشور اجازه دارد در صورت ارتکاب جرم نظامیان یا پرسنل دفاعی آمریکا در خارج از زمان انجام وظیفه و محل خدمت خود، نسبت به محاکمه آنها در داگاه های خود اقدام کند.
صادق خرازی سفیر سابق ایران در پاریس می گوید: «ایران به سکوت فعالی دست زده است و معنایش این است که با نسخه تعدیل شده مشکلی ندارد، هرچند با کل مفاد آن موافق نیست.»
محمد صدر معاون سابق روابط آفریقائی و عربی وزیر خارجه ایران نیز می گوید: «سکوت ایران حداقل نشان می دهد ناخشنود نیست. آمریکا حاضر به پذیرش تغییراتی در هشت مرحله شد که برای آنها کار آسانی نبوده است.»
رفتارِ ایران نشاندهنده بروز تغییر در مخالفت اولیه آنها علیه توافق امنیتی است زیرا حضور نیروهای خارجی می تواند به ستیزه جوئی در عراق دامن بزند و دولت عراق را تضعیف کند.
وزارت خارجه ایران پافشاری کرده است که موضع رسمی کشور تنها پس از تصویب توافقنامه از سوی مجلس عراق اعلام خواهد شد.
آقای خرازی می گوید: «انعطاف پذیری ایران در برابر این پیمان یک اقدام هوشیارانه است. تحرک آنها در جهتی است که دولت شیعه در بغداد که برای بهبود اوضاع کشور به این پیمان احتیاج دارد را زیر فشار نگذارد و از سوی دیگر، آمریکا را به سمت حمایت از سنی ها و نیز برخی کشورهای عرب سنی تحریک نکند.»
او گفت ایران از نفوذ خود بر گروه های مختلف عراقی استفاده کرده و برای ایجاد تغییر در مفاد توافقنامه و نیز به تأخیر انداختن زمان اجرای آن فشار وارد کرده تا تصویب آن در «حال و هوای نسبتاً با ثباتی» پس از برگزاری انتخابات در آمریکا صورت بگیرد.
آقای صدر گفت حضور مداوم نیروهای آمریکائی، ایران را زیر فشار گذاشته و آنها نگران ترتیب یافتن یک حمله نظامی علیه رژیم خود هستند. اما به گفته او، این پیمان در عین حال انجام یک حمله نظامی را سخت تر کرده است زیرا در آن مشخص شده خاک عراق نمی تواند برای اجرای حمله نظامی علیه هیچیک از همسایگان از جمله سوریه و عراق مورد استفاده قرار بگیرد.
واشنگتن به این مشکوک است که رژیم اسلامی ایران در پی تولید تسلیحات هسته ای است و این کشور را به تإمین مهمات برای ستیزه جویانی در عراق و افغانستان متهم می کند که مسؤول کشتار نیروهای آمریکائی هستند. ایران تمامی این اتهامات را رد می کند.
منبع: فایننشیال تایمز- 28 نوامبر