روحانیون منتقد اکبر هاشمی رفسنجانی در مجلس خبرگان رهبری، رایزنی ها برای حذف او از ریاست این مجلس را آغاز کرده اند.یک منبع مطلع در شهر قم با اعلام این خبر به روز گفت: “پروژه برکناری هاشمی رفسنجانی از ریاست مجلس خبرگان رهبری و جانشینی شیخ محمد یزدی، نایب رئیس دوم این مجلس به جای او با محوریت برخی از اعضای این مجلس مانند احمد جنتی، احمد خاتمی و محمدتقی مصباح یزدی در حال پیگیری است.”
اجلاس آتی مجلس خبرگان رهبری 23 و 24 شهریورماه برگزار خواهد شد. مجلس خبرگان رهبری معمولا سالی دو بار اجلاس خود را برگزار می کند که جلسه آتی اولین اجلاس آن در سال 89 خواهد بود.
احمد خاتمی، عضو هیات رئیسه مجلس خبرگان چند روز پیش اعلام کرد: “بین دو اجلاس رسمی خبرگان، اجلاس محدودی مرکب از اعضای هیات رییسه، روسای کمیسیون‌ها و یکی از اعضای فعال کمیسیون‌ها برای تبادل نظر در ارتباط با مسائلی که در خبرگان مطرح میشود، تشکیل می شود.”
اجلاس آینده مجلس خبرگان در شرایطی برگزار خواهد شد که پیش از این برخی از روحانیون منتقد اکبر هاشمی رفسنجانی از اراده ای که برای حذف رئیس کنونی این مجلس شکل گرفته، خبر داده بودند.
قاسم روانبخش، دبیر سیاسی هفته نامه پرتو سخن و از شاگردان مصباح یزدی از جمله این روحانیون بود. او چندی پیش با انتقاد شدید از هاشمی رفسنجانی از “استیضاح او توسط اعضای خبرگان” خبر داد.
روانبخش با متهم کردن هاشمی رفسنجانی و خانواده او به راه اندازی آنچه “فتنه سبز” می خواند، گفته بود: “اعلام می کنم که هاشمی رفسنجانی شایستگی ریاست بر مجلس خبرگان رهبری را ندارد اما از آنجا که هیات رییسه خبرگان رهبری هر دو سال یک بار مشخص میشود و چندی پیش هاشمی رفسنجانی به عنوان رییس خبرگان رهبری انتخاب شده در جلسه آتی خبرگان رهبری امکان عزل او وجود ندارد، مگر اینکه اعضای مجلس خبرگان رهبری هاشمی رفسنجانی را استیضاح کنند.”
احمد خاتمی، امام جمعه تهران و عضو هیات رئیسه مجلس خبرگان رهبری هم چندی پیش “آینده سیاسی” هاشمی را منوط به “تصمیم مقام معظم رهبری و نتیجه انتخابات هیات رئیسه مجلس خبرگان که در آینده نزدیک برگزار می شود” دانسته بود.
علیرضا پناهیان از دیگر روحانیون تندرو در جریان حاکم نیز “ادامه حیات سیاسی” هاشمی را وابسته به “رفتار” او دانسته بود.
پناهیان که در جمع اعضای جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی (به ریاست علیرضا زاکانی، راهیافته تهران در مجلس) سخن می گفت، با بیان این سخن افزوده بود: “ما هم دعا می‌کنیم که آقای هاشمی رفتارهایی را در پیش گیرد که بتواند همراه رهبر باقی بماند.”
او همچنین در پاسخ به سئوالی در خصوص ادامه ریاست هاشمی در مجلس خبرگان اظهار داشت: “کسانی که در مجلس خبرگان هستند، نباید دو پهلو برخورد کنند چرا که خواسته مردم هم در همین راستا شکل گرفته است.”
حالا آنگونه که یک فرد مطلع به روز خبر داده، تمام این تهدیدات شفاهی با برنامه ریزی برای حذف رسمی هاشمی رفسنجانی از ریاست خبرگان وارد فاز عملیاتی شده است.
به گفته این منبع آگاه، اخیرا جلساتی در قم با حضور محمد یزدی، احمد جنتی، مصباح یزدی، احمد خاتمی و برخی دیگر از اعضای مجلس خبرگان که همگی آنها عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم هستند با هدف “ایجاد هماهنگی و انجام اقدامات لازم برای جلب نظر مساعد اعضای مجلس خبرگان و نیز شخص آیت الله خامنه ای برای استیضاح و برکناری هاشمی رفسنجانی” برگزار شده است.
جلساتی که گفته می شود محتوای آن به اطلاع آیت الله محمدرضا مهدوی کنی، دبیرکل جامعه روحانیت مبارز تهران و از روحانیون بلندپایه جمهوری اسلامی رسیده و واکنش “کاملا منفی” او را به دنبال داشته است.
حبیب الله عسگراولادی، دبیرکل جبهه پیروان خط امام و رهبری (ائتلاف گروه های راست سنتی) چند روز پیش با اشاره به نگرانی مهدوی کنی (که خود عضو مجلس خبرگان رهبری است) از شرایط حاکم بر اردوگاه اصولگرایان، به نقل از دبیرکل جامعه روحانیت مبارز خواستار پرهیز از افزایش اختلافات میان اصولگرایان و بخصوص روحانیت شده بود.
این منبع مطلع به روز گفت: “مخالفان هاشمی رفسنجانی در حال برآورد فضا هستند تا در صورتیکه فضای کنونی سیاسی ـ اجتماعی را برای برکناری هاشمی مساعد نبینند و یا نتوانند نظر موافق مقامات بلندپایه کشور را در این خصوص جلب کنند، پروژه خود را به اجلاس دوم امسال که در زمستان آینده برگزار می شود، موکول کنند.”
شان هاشمی
این برای نخستین بار نیست که روحانیون منتقد هاشمی رفسنجانی که عمده آنها از حامیان محمود احمدی نژاد به شمار می آیند، برای برکناری رئیس مجلس خبرگان رهبری تلاش می کنند.
این تلاش ها به طور مشخص در اجلاس قبلی مجلس خبرگان رهبری که فضای سیاسی کشور تحت تاثیر وقایع پس از 22 خرداد 88 دوران ملتهبی را می گذراند، به چشم آمد.
در آن هنگام بخشی از اعضای مجلس خبرگان و روحانیون تندروی حامی احمدی نژاد اقدامات گسترده ای برای حذف هاشمی از ریاست خبرگان به بهانه “همراهی با جنبش سبز” انجام دادند که ناموفق باقی ماند.
روزنامه وطن امروز (متعلق به مهرداد بذرپاش) 26 دی ماه سال گذشته از تلاش ها برکناری هاشمی رفسنجانی از ریاست مجلس خبرگان رهبری در اجلاس هفتم و البته مخالفت یک مسئول بلند پایه با این درخواست خبر داد.
سایت های خبری متعلق به طیف اصولگرایان منتقد احمدی نژاد در آن مقطع بدون نام بردن از آیت الله خامنه ای، نوشتند: “یک مقام بلندپایه کشور با اطلاع از این اقدامات، تاکید کرده که شان هاشمی باید رعایت شود.”
مخالفتی که مشخص نیست کماکان ادامه داشته باشد یا آیت الله خامنه ای موفق به مهار دور جدید برنامه ریزی ها برای حذف هاشمی شود.
پیش از اجلاس سال گذشته مجلس خبرگان رهبری، گروهی موسوم به “ستادهای مردمی بصیرت” که اعضای آن را عمدتا روحانیون و شاگردان مصباح یزدی در موسسه امام خمینی قم تشکیل می دادند، با صدور بیانیه ای، خواستار برکناری هاشمی رفسنجانی از ریاست مجلس خبرگان شدند.
در بیانیه این گروه ناشناخته آمده بود: “ما از نمایندگان مجلس خبرگان رهبری که در احلاس قبلی در برابر خط انحراف ایستاده اند، می خواهیم که در اجلاسیه 4 اسفند سال جاری نسبت به این مساله تصمیم گیری نمایند و در این راه برخی موانع آیین نامه ای داخلی و خارجی را در برابر اهمیت وجاهت ملی و اسلامی مجلس خبرگان چندان مهم نشمارند. پیرو سخنان مقام معظم رهبری ضمن قدردانی از عملکرد سابق آقای هاشمی و پرهیز از توهین و تهمت به ایشان، تنها از ایشان می خواهیم به سئوالات جدی و روشن و بی جواب مردم در باره عملکرد خود از گذشته تاکنون جواب دهد.”
پیش از آن هم روزنامه وطن امروز از رسانه های حامی دولت در گزارشی نوشته بود: “بر اساس اطلاعات کسب شده، تعدادی از خبرگان سر شناس ملت اخیرا ضمن انتقاد از رفتار هاشمی رفسنجانی در قبال آشوب ها و هتاکی های اخیر حامیان موسوی، به یک مقام عالی رتبه اطلاع دادند، اکثریت قریب به اتفاق خبرگان ملت معتقدند رفتار حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی در قبال حوادث اخیر منطبق بر مشی انقلابی نبوده است و به همین خاطر درصددند تا موضوع انتخابات دوباره هیات رئیسه را در دستور کار قرار دهند. این مقام عالی رتبه در پاسخ به خبرگان ملت توصیه کرد که شان هاشمی باید حفظ شود. در همین راستا اعضای خبرگان ازدر دستورکار قرار دادن موضوع انتخاب هیات رئیسه مجلس خبرگان منصرف شده اما بر این موضوع تاکید و توافق کردند که در اجلاسیه هفتم انتقاد از رفتار هاشمی را صریح تر از گذشته مطرح کرده و در جلسات غیر علنی مجلس خبرگان با وی «اتمام حجت» کنند.”
در آن مقطع سایت اصولگرای فردا (نزدیک به قالیباف) با انتقاد از آنچه “جوسازی علیه هاشمی رفسنجانی” می خواند، نوشت: “بیان چنین خبرهایی که بیشتر به پیشگویی‌های اعجاب‌آور شباهت دارد تا تحلیل سیاسی، در حقیقت پیمودن راهی است که جهت آن، درست بر خلاف جهتی است که رهنمودها و توصیه های رهبر انقلاب به نخبگان سیاسی نشان داده است. ایشان به کرات به پرهیز از اتهام زدن و شایعه سازی و افزایش تنش ها تاکید کرده و اخیرا هم تصریح کردند که ماجرای انتخابات تمام شده و نیاز کشور آرامش است. حال باید از مسئولان این رسانه ها پرسید، انتشار چنین گزارش ها و خبرهایی، از جانب رسانه مدعی پیروی از ولایت، چگونه می تواند در راستای پایان تنش ها و کاستن از التهابات سیاسی با هزینه های فراوان ارزیابی شود؟”
“سلام” هاشمی به جانشین احتمالی
محمد یزدی، رئیس اسبق قوه قضائیه و رئیس کنونی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم که از او به عنوان فرد مورد نظر مخالفان هاشمی رفسنجانی برای ریاست بر مجلس خبرگان نام برده می شود، از منتقدان اصلی هاشمی در چند سال گذشته بوده است. انتقادات و مخالفت های تند یزدی با هاشمی به طور خاص پس از انتشار نامه جنجالی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام به آیت الله خامنه ای، پیش از 22 خرداد 88 افزایش یافت.
یزدی در یک سال گذشته بارها به خاطر آنچه “مخالفت با نظرات رهبری” خوانده از هاشمی انتقاد کرده است.
او در واکنش به راهکارهای پیشنهادی هاشمی رفسنجانی در نماز جمعه سال گذشته برای پایان یافتن بحران سیاسی کشور، گفته بود: “شما چکاره هستید که راهکار می دهید؟ شما در این تریبون گفتید که ما هنوز در انتخابات تردید داریم، ولی مقام معظم رهبری گفت هیچ تردیدی در انتخابات نیست. آقای هاشمی مگر تجربیات شما با رهبری از هم جدا بود؟ یا شما دو تا با هم آمدید، با هم بودید و با هم دوران جنگ را گذراندید. تجربیات شما چه تفاوتی با تجربیات ایشان دارد؟”
یزدی همچنین در مورد تعبیر هاشمی درباره آیت الله خامنه ای مبنی بر اینکه او را مناسب ترین فرد برای رفع بحران می داند، گفته بود: “او صحبتی کرده است و گفته است در شرایط کنونی این جانب ایشان را فرد اصلح برای حل مشکلات کشور می دانم که به نظر من تعبیر ایشان نسبت به رهبری، از دو پهلو و سه پهلو حرف زدن هم بدتر است.”
رئیس اسبق قوه قضائیه در واکنش به انتقادات رئیس مجلس خبرگان رهبری از دخالت سپاه و بسیج در سیاست که در مشهد بیان شد، گفته بود: “رهبر معظم انقلاب گفتند که با دفع مخالفم ولی برخی‌ها دوست دارند که دفع شوند، آقای هاشمی سکوت را شکستند و در مشهد سخنرانی کردند، می‌گوید که حکومت سپاه و بسیج دارد و این طرفی‌ها دانشگاه، اساتید و نخبه دارند.”
وی اضافه کرد: “شما دارید بین سپاه، بسیج، دانشگاه و اساتید تقابل ایجاد می‌کنید، در حالی که در سپاه دانشگاه و دانشجو وجود دارد، اختراعاتی که در نیروهای مسلح ما صورت می‌گیرد، ریشه دانشگاهی دارد، این چه تعبیری است که شما می‌کنید؟”
انتقادات تند و تیز یزدی علیه هاشمی البته با واکنش معنادار رئیس مجلس خبرگان روبرو شد. هاشمی در دیدار با برخی روحانیون گفت “سال‌هاست که جواب من به آقای یزدی درخواست شفا برای ایشان است و ارسال سلام.”
اصطلاحی که هاشمی به آن اشاره کرده در واقع حکمی شرعی به معنای آن است که “هرگاه فرد دیوانه ای به شما آزار می رساند، به او سلام کنید.”
نکته ای که خود هاشمی هم تلویحا به آن اشاره کرد: “متاسفانه ایشان براثر مشکلات جسمی گاهی دچار عصبانیت میشود و عجولانه اعلام نظر می‌کند.”
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنین در دیدار با جمعی از استادان علوم سیاسی دانشگاه‌های قم، یزدی را تهدید به افشاگری درخصوص بیان ناگفته‌هایی از جلسه انتخاب رهبری کرد.
هاشمی در آن هنگام تصریح کرده بود: “در مورد سخنان اخیر آقای یزدی همان گونه که قبلا هم گفتم، جوابم تاکنون به سخنان توام با عصبانیت و غرض‌آلود ایشان سلام بوده است، ولی با صحبت‌های دیروز ایشان و اطلاعات رسیده، این بار بوی توطئه به مشام می‌رسد و درباره مسائل ایشان در زمان امام راحل و در جلسه انتخاب رهبری بعد از ارتحال امام و در قوه قضاییه به صورت کتبی مطالبی را گوشزد خواهم کرد.”
شیخ محمد یزدی، نامزد رقیب هاشمی رفسنجانی در انتخابات ریاست مجلس خبرگان رهبری در سال 87 بود که در برابر 51 رای او توانست تنها نیمی از آرا را کسب کند و به نایب رئیسی این مجلس قناعت کند.
یزدی در آن هنگام در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره اینکه انتخاب مجدد هاشمی به ریاست خبرگان چه پیامی داشت؟ با بیان اینکه این مسئله هیچ پیامی نداشت، گفته بود: “صرفا برای صدق انتخاب در انتخابات ریاست این مجلس با آقای هاشمی رفسنجانی رقابت کردم و پیش از رای گیری نیز یقین داشتم که وی مجددا به ریاست انتخاب می شود.”
یزدی پیش از این به بهانه بیماری اما به گفته برخی اعضای خبرگان در اعتراض به عملکرد هاشمی از دبیری این مجلس استعفا داده بود.
حذف هاشمی؛ ممکن یا ناممکن؟
تلاش ها برای برکناری هاشمی رفسنجانی از ریاست مجلس خبرگان رهبری در شرایطی آغاز شده که بسیاری از روحانیون، تحلیلگران و چهره های سیاسی این امر را غیر ممکن ارزیابی می کنند.
علی مطهری، نماینده تهران در مجلس در توضیح غیر ممکن بودن این امر گفته است: “آقای هاشمی اولا پایگاه اجتماعی خوبی دارد و ثانیاً موضع ایشان، که دفاع از حقوق مردم است، موضع درستی است.”
وی در پاسخ به این پرسش سایت عصر ایران که “آیا شما در مجموع الان هاشمی رفسنجانی را هنوز در نظام جمهوری اسلامی در کانون قدرت می دانید؟” اظهار داشته: “بله، ایشان در کانون قدرت است و این فتنه تمام خواهد شد و ایشان همچنان در کنار رهبری خواهند بود. من معتقدم که هاشمی و رهبری باید در کنار هم باشند و الا نظام آسیب می بیند.”
مطهری سپس حملات به هاشمی را “ناشی از بی انصافی حامیان دولت و تحت مدیریت احمدی نژاد و مشایی” توصیف کرد و افزوده است: “البته من آن ها را اصول گرا نمی دانم و یک جریان سوم می دانم. متاسفانه قدرت هم در دست این ها است و گروه حاکم هستند و دچار غرور هم شده اند و نسبت به آقای هاشمی بی انصافی می کنند. ولی من فکر نمی کنم که این وضعیت خیلی بتواند ادامه داشته باشد. این وضعیت مورد قبول مردم هم نیست. حالا ممکن است چند صباحی اوضاع این گونه باشد ولی خیلی نمی تواند پایدار باشد….تز طراحان حذف هاشمی این است که او باید از انقلاب حذف شود. آن نحوه مناظره ها هم در همین راستا و در درون همین پروژه جای داشت. برخی از دوستان هم به خیال دفاع از رهبری در دام این ها گرفتار شده اند.”
صادق زیبا کلام، تحلیلگر سیاسی و استاد دانشگاه تهران هم با محتمل دانستن حذف هاشمی از مناصبش، گفته است: “حتی اگر هاشمی از مناصب انتصابی اش عزل شود، یکی از زیبایی های شخصیت تاریخی آقای هاشمی این است که ایشان هیچ وقت انفعالی یا واکنشی عمل نمی کند. هاشمی نمی گوید چون من از این مناصب انتصابی حذف شده ام و به من توهین شده است، باید واکنش نشان دهم و این کار را تلافی کنم. من پس از آخرین نماز جمعه آقای هاشمی، در یادداشتی نوشتم که وقتی آدم به خطبه های ایشان در این نماز جمعه گوش می کند، تازه متوجه می شود که چرا امام خمینی آن قدر به آقای هاشمی نظر داشت و چرا همیشه در بزنگاهها و نقاط حساس، یعنی زمانی که مشکلات سیاسی جدی پیش می آمد، امام حل این مشکلات را به آقای هاشمی ارجاع می داد.”
