امید معماریان
معاون امنیت دادسرای عمومی وانقلاب تهران روزگذشته اعلام کرد هاله اسفندیاری و کیان تاجبخش پذیرفته اند اقداماتی را انجام داده اند ولی بیان می کنند که قصدشان کمک بوده است. اتهام دومحقق ایرانی- آمریکایی یاد شده جاسوسی اعلام شده است. هیچ کدام ازاین دو محقق یاد شده اززمان دستگیری تا کنون به وکیل دسترسی نداشته اند. اظهارات حداد نشان می دهد افراد یاد شده از پذیرفتن عنوان جاسوسی خودداری کرده اند و مانند برخی پرونده های مشابه درطی سالهای گذشته، مسئولان اطلاعاتی فعالیت های افراد یاد شده را به گونه ای ارزیابی کرده اند که در نهایت به تعبیرآنها “مورد بهره برداری دشمنان نظام” واقع شده است.
هیچ کدام از مواردی که طی هفته های گذشته درخصوص افراد یاد شده به عنوان موارد اتهامی ذکر شده است، از دعوت از محققان برای شرکت درکنفرانس های علمی گرفته تا مشاره تخصصی به سازمان های بین المللی، اساسا در قوانین ایران جرم به شمار نمی روند.
اظهارات حداد، تازه ترین خبرها در خصوص بازداشت محققین ایرانی وآمریکایی است که درمورد اسفندیاری تقریبا یک ماه ازآن می گذرد. اسفندیاری که از ماه دسامبرگذشته برای خروج ازکشور منع شده بود، هشتم ماه می، درحالی که برای پاسخگویی به سوالات ماموران وزارت اطلاعات به ساختمان خیابان خواجه عبدالله انصاری مراجعه کرده بود، دستگیرشد. مدیر67 ساله برنامه خاورمیانه موسسه وودروویلسون درواشنگتن، همان روز به زندان اوین منتقل شد. تاجبخش، محقق علوم اجتماعی 45 ساله که برای دولت ایران وهمچنین سازمان های بین المللی به عنوان مشاور مشغول به کا ر بود نیز، سه روز بعد ازآن در روز یازدهم می دستگیر شد. هیچ کدام از این دو به وکیل یا خانواده هایشان دسترسی نداشته اند.
به نتایج خوبی رسیده ایم
حسن حداد به خبرگزاری دانشجویان گفته که مسئولیت پرونده اسفندیاری و تاجبخش با وزارت اطلاعات است: “دستگیری وی بر اساس دلایل محکم ارائه شده از سوی وزارت اطلاعات صورت گرفته است که متعاقب آن کیان تاجبخش نیز دستگیر شد. عنوان اتهامی هاله اسفندیاری و کیان تاجبخش جاسوسی است .”
طی هفته های گذشته، موسسه وودروویلسون در واشنگتن که خانم اسفندیاری مدیر بخش خاورمیانه آن است طی نامه های متعدد به مقامات ایرانی و با دراختیار گذاشتن اطلاعات درمورد فعالیت های این محقق ایرانی تاکید کرده بود که هیچ فعالیتی دراین بخش با بودجه دولت آمریکا انجام نمی شود و این موسسه هیچ چیزی برای پنهان کردن ندارد واتهامات مقامات ایرانی به هاله اسفندیاری کذب محض است. همسر اسفندیاری نیز با انتشار نامه ای به اتهاماتی که روزنامه کیهان به همسرش زده بود پاسخ داد وآنها را کذب محض دانسته وخواستار آزادی سریع همسرش شده بود.
حسن حداد با اشاره به نتیجه تحقیقاتی که از افراد یاد شده به عمل آمده گفته است: “تحقیقات زیادی در این زمینه صورت گرفته و به نتیجه بسیار خوبی رسیده‌ایم. هاله اسفندیاری یک ایرانی است اگرچه دارای تابعیت مضاعف است؛ و بر اساس قانون هر فرد با هر تابعیتی هنگامی که در ایران مرتکب جرمی شود به آن جرم در کشور رسیدگی می‌شود. آنها پذیرفته‌اند که اقداماتی را انجام داده ولی بیان می‌کنند که قصدشان کمک بوده است.” حداد اعلام نکرده که نتیجه “خوب” به چه معناست وچه زمانی افراد یاد شده خواهند توانست به وکیل دسترسی داشته باشند و همچنین از شرایط مندرج درقانون حقوق شهروندی بهره مند شوند.
معاون امنیتی دادستانی تهران همچنین از شناسایی افراد دیگری دراین پرونده خبرداده است. موضوعی که می تواند از دستگیری های دیگری دراین پرونده حکایت کند. کیان تاجبخش محقق ایرانی که برای موسسه جامعه باز فعالیت می کرد، چند هفته پس ازدستگیری هاله اسفندیاری دستگیر شد. طی هفته های گذشته، بیش ازمسئولان قضایی وامنیتی روزنامه کیهان مسئولیت غیررسمی اطلاعات رسانی در خصوص پرونده های افراد یاد شده را با انتشار گزارش های ضد ونقیضی که به آن شهره است به عهده داشته است.
علاوه بردومحقق یاد شده، هم اکنون نازی عظیما خبرنگار رادیو فردانیز درتهران نیز ازترک کشور منع شده است. او نیزمانند دومحقق یاد دشده تابعیت ایرانی- آمریکایی دارد. حداد درخصوص پرونده نازی عظیما گفت هاست: “ اتهام پرناز عظیما همکاری با رادیو ضدانقلابی فردا و سایر رادیوهای ضدانقلابی بوده که با توجه به سابقه‌ی نامبرده و ادامه کار با رادیوی ذکر شده برخلاف تعهدات قبلی، دستگیر و پرونده‌ی وی آماده ارسال به دادگاه است. حداد درمورد دستگیری علی شاکری گفته است این دستگیری از سوی حوزه معاون امنیت دادسرای عمومی و انقلاب تهران نبوده است.
انتقاد حسینی از دفاع آمریکا از افراد “مساله دار”
علاوه برمعاون دادستانی تهران، محمدعلی حسینی سخنگوی وزیرامورخارجه نیز به اظهار نظر درخصوص پرونده اتباع ایرانی- آمریکایی پرداخته است. سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش نسبت به اظهارات مقامات آمریکایی در خصوص دستگیری برخی از اتباع ایرای مقیم آمریکا، مواضع مقامات آن کشور را “نامربوط” دانسته و با اشاره به این نکته که بازداشت شدگان طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران تبعه ایران محسوب میشوند بر رفتار با آنان طبق قوانین ایران تاکید کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه مقامات آمریکایی را به برخورد و رفتار دو گانه در قبال اتباع ایرانی متهم و اظهارات اخیر آنان را فرصت طلبانه ، بدون منطق و با اغراض تبلیغاتی توصیف کرد:” آنها از یک سو به دفاع از اشخاص مسئله دار با رویکردهای مداخله جویانه و شیوههای براندازانه نرم پرداخته و از سوی دیگر به برنامه استمرار تضییق و رویکردهای نامناسب با ایرانیان هنگام ورود به فرودگاههای آمریکا ادامه میدهند.” حسینی درحالی دستگیر شدگان را “مساله دار” نامیده که هنوز دادگاه صالحه هیچ کدام ازافراد یاد شده را محکوم نکرده است وآنچه در مورد آنان گفته می شود تنها اظهارنظرهای مقام هایی است که به صورت پراکنده درخصوص محتویات پرونده اظهار نظر کرده اند.
حسینی لغو عضویت دانشمندان ایرانی در انجمن شیمی آمریکا، دستگیری فرهیختگان ایرانی همچون آقای علوی از دانشمندان ایرانی مقیم آمریکا به اتهامهای ساختگی، برخورد غیر انسانی پلیس آمریکا توام با ضرب و شتم دانشجویان ایرانی نظیر طباطبایی و ایجاد مشکلات فزاینده برای تجار و بازرگانان ایرانی” را از مصادیق برخورد دو گانه و ناکارآمد آمریکا با ایرانیان دانست .
اوپن سوسایتی: با وزارت کشور هم کار کرده ایم
هفته گذشته موسسه اوپن سوسایتی (جامعه باز) با انتشار بیانیه ای که وب سایت این موسسه منتشر شد اتهاماتی که به کیان تابجبخش وارد شده را رد کرد و تاکید کرد که چنین اتهاماتی شایسته این محقق ایرانی-آمریکایی نیست. دراین بیانیه آمده است: “دکتر تاجبخش برای موسسه جامعه باز (OSI) که روی مسائلی مانند سلامت عمومی، فرهنگ کمک های انسان دوستانه وهمکاری با دولت های محلی درهرجایی که ممکن باشد فعالیت می کند و به همین منظوربه دنبال یافتن راه هایی برای بهبود فهم میان ایران ودیگر کشورها بوده است.”
بیانیه یاد شده همچنین افزوده است: “بعد از روی دادن زلزله بم، مقامات ایرانی از موسسه جامعه باز برای کمک به قربانیان وهمچنین بازسازی شهر درآن وضعیت خراب درخواست کمک کرد. مقامات ایرانی همچنین به دنبال کمک های موسسه “جامعه باز” درحوزه سلامت عمومی بودند. دکتر کیان تاجبخش روی تلاش های انسان دوستانه ای ازاین قسم متمرکز بوده است.” اوپن سوسایتی تاکید کرده است که هیچ کدام از فعالیت هایی که درایران انجام شده است، توسط دولت آمریکا تامین منابع مالی نشده است.
کیان تاجبخش درتهران درروز یازدهم می ماه توسط مقامات امنیتی دستگیرشد و بلافاصله بعد از آن به تلاش برای انقلاب مخملی متهم شد. اوپن سوسایتی درخصوص این محقق ایرانی- آمریکایی گفته است که وی به عنوان متخصص با چندین سازمان دولتی ازجمله سازمان شهرداری ها، سازمان تامین اجتماعی و وزارت کشور همکاری کرده است. او همچنین در دانشگاه علامه تهران به تدریس برنامه ریزی شهری پرداخته است.