در پی اخبار مختلف در مورد تمام شدن ذخایر ارزی دولت و همچنین افزایش قیمت جهانی طلا، دیروز قیمت سکه بهار آزادی و دلار در بازار ایران افزایش یافت و رکوردهای جدیدی به جا گذاشت؛رکورد هایی بی سابقه که نگرانی های فراوانی در پی آورده است.
بنا به گزارش سایت‌های خبری و همچنین پایگاه‌های اطلاع رسانی سکه و ارز، روز گذشته قیمت هر دلار آمریکا به رقم ۲۴۳۰ تومان، یورو به ۳۱۳۰ تومان و سکه بهار آزادی به ۹۴۰۰۰۰ تومان رسید؛ قیمت‌هایی که موجب توقف معاملات در صرافی‌ها شد و کرکره فروشگاه‌های عرضه طلا را پایین کشید.
این جهش نا گهانی در حالی روی داده است که هم اکنون تورمی بی سابقه گریبان مردم ایران را گرفته و با افزایش نرخ طلا و ارز و متعاقب آن قیمت کالاهای ضروری، تحمیل فشارهای امنیتی بر مردم نیز فزونی گرفته است.
در این شرایط، محمود بهمنی، رئیس کل بانک مرکزی که کارشناسان می گویند سخنان متناقض او از جمله دلایل بروز شرایط بحرانی کنونی است، در تازه ترین سخنان خود بار دیگر ادعا کرد با وجود تحریم های گسترده، ایران همچنان دارای ذخایر ارزی سرشاری است؛ ادعایی که در مصاحبه با “خبرآنلاین” مطرح، اما با درخواست از مردم برای سپردن ارزهایشان به بانک ها، نقض شده است.
به نوشته خبرآنلاین، بهمنی گفته است: “من همین جا اعلام می کنم مردم دلار ها را بیاورند و در سپرده های شان و به نام خودشان پس انداز کنند. هر وقت خواستند هم ما ارز شان را به آنان پرداخت می کنیم. سود هم به این سپرده ها تعلق می گیرد. ما الان سود های بالا را برای این سپرده ها در نظر گرفتیم. حالا مردم اگر این دلار ها را در خانه نگه دارند خطر و ریسک است. آیا بانکی تا به حال شده سپرده های مردم را ندهد؟ اصلا چنین چیزی نیست. ما در بانک صندوق هایی اجاره ای در بانک داریم که مال مردم است و می توانند سکه و دلار خود را در آن بگذارند تا امنیت داشته باشد. ضمن اینکه کسانی که در بازارهای سفته بازی نیستند با سرمایه کم وارد می شوند و در یک نوسان به طور شدید متحمل زیان می شوند. حرفه ای نیستند و اینها نمی دانند چه کار کنند. فکر می کنند یک روز قیمت بالا رفت ادامه دارد اما فردای آن روز مشاهده می شود که قیمت ها باز می گردد”.
او افزوده است: “برای ۲۴ میلیارد دلار ارز مرجع پرداخت کردیم تا کالا های اساسی وارد کنند و ذخیره سازی کنند. ما امروزه ذخیره سازی هایمان بسیار خوب شده است”.
بهمنی همچنین دلیل افزایش قیمت ها را، نه تحریم ها و نه بی کفایتی های دولت بلکه “اشتباه مردم” دانسته است.
بهمنی گفته: “قیمت دلار بر اساس قیمت عرضه و تقاضا و براساس بحث شناور مورد توجه است. یعنی نرخ ارز شناور است و باید مدیریت شود؛ عرضه و تفاضا تعیین کننده نرخ دلار یا به طور کلی ارز خواهد بود. گاهی اوقات این تقاضا و عرضه با هم مطابقت ندارد و ما تقاضا را خارج از نیاز ها می بینیم. یعنی شما یک وقت ارز را برای واردات کالا و مصارف خارجی استفاده می کنید و در برخی موارد تصمیم می گیرید که ارز را به عنوان ثروت ذخیره کنید که این اشتباه مردم است. این تقاضا را بیش از اندازه می کنند. در هیچ کشوری هم اینطور نیست که ارز خارجی را به عنوان ثروت اندوخته کنند. وقتی ارز خارجی به عنوان ثروت اندوخته شود آن یک کالای سرمایه ای می شود. ما این را به عنوان واسطه باید در نظر بگیریم. اصولا پول وسیله ای برای مبادله است نه اینکه خودش به عنوان کالا برود و ذخیره شود. این موضوع می تواند نسبت و تعادل را به هم بریزد و متاسفانه قیمت ها را کاذب کند”.
علاوه بروی، محمد رضا فرزین، عضو جدید شورای عالی پول واعتبار هم درباره بحران ارزی اخیر به ایسنا گفته است: “اکنون نوسانات نرخ ارز زیاد است و قیمت نیز رو به افزایش است. در چنین شرایطی مدیریت بازار کالا سخت می‌شود. به عبارت دیگر آنچه که ارز را دارای اهمیت کرده تاثیر آن بر قیمت کالاها است. وقتی نتوانیم قیمت ارز را مدیریت کنیم بازار کالا نیز مدیریت نخواهد شد. در شرایطی که نوسانات نرخ ارز زیاد می‌شود به دلیل وجود ایجاد عوامل انتظاراتی تاثیر آن بر بازار کالا نیز بیشتر می‌شود. به عبارت دیگر بخش عمده‌ای از مسائل و مشکلاتی که در تنظیم قیمت کالاها وجود دارد ناشی از نوساناتی است که در بازار ارز اتفاق می‌افتد”.
او عدم توان دولت در تزریق ارز برای کنترل قیمت ها را نیز چنین توجیه کرده است: “در شرایطی که عوامل انتظاراتی قوی می‌شود با عرضه زیاد هم نمی‌توان قیمت را کنترل کرد، تجربه سال گذشته نشان می دهد که ارز بسیار زیادی را به بازار عرضه کردیم اما قیمت ارز باز هم افزایش یافت که دلیل آن عوامل روانی موثر بر بازار ارز بود. بنابراین باید از ابزارهای جدیدتر استفاده کرد”.
این توجیهات در حالی از سوی دولتی ها ارائه شده که محافظه کاران منتقد دولت به سیاست های پولی احمدی نژاد و کابینه اش به شدت اعتراض کرده اند.در همین راستا احمد توکلی، نماینده مجلس دیروز در نطق پیش از دستور خود،آنطور که سایت “الف” گزارش داده، دولت را متهم به رانت خواری ۱۱ هزار میلیارد دلاری کرده و گفته است: “در طول هفت الی هشت ماه اخیر وضعیت بازار ارز بسیار مخرب بوده است. از ۳۰ آبان سال ۹۰ تا ۴ بهمن ماه سال ۹۰ یعنی تقریبا ۲ ماه ۵۵ درصد ارزش پول ملی کاهش یافته است. قیمت ارز دیروز ساعت ۵۴: ۴ بعد از ظهر به ۲۴۰۴ هزار تومان رسید که یکی از علت‌های آن این است که متاسفانه به بانک مرکزی دستور داده شده است که ارز در بازار عرضه نکند و قریب ۲ هفته است که ارز در بازار عرضه نمی‌شود. من به شما عرض می‌کنم، بنده دلایل مخالفت خود به عنوان نماینده شما در شورای پول و اعتبار را خدمتتان مکتوب نوشتم و به خاطر حفظ مصالح ملت و حفظ مسائل کشور از گفتن همه آنچه که در آنجا نوشتم معذورم. توجه کنید روشی که دولت دارد کار را ممکن است از بحث خارج کند. در ۶ روز گذشته ۱۴۴ تومان بر قیمت هر دلار اضافه شده است و معنی‌اش این است که اگر ما در روغن نباتی وابستگی به خارج از کشور داریم و در علوفه و خوراک و دام و طیور به خارج متکی هستیم، متاسفانه این اجناس گران می‌شود و اگر این اجناس گران شود شیر و گوشت و مرغ گران‌تر می‌شود”.
او افزوده:“دولت گفته است که من ۱۷ میلیون دلار ارز برای کالاهای اساسی در ۳ - ۴ ماهه اول سال به قیمت ارز مرجع به بازار ارائه کردم. اگر اختلاف قیمت در هر دلار را حداقل ۶۰۰ تومان در نظر بگیریم ۱۱ هزار میلیارد تومان پول از جیب ملت به کیسه های خاصی ریخته شده است. متاسفانه در این شرایط جناب آقای رئیس جمهور به جای اینکه به دردهای اصلی مردم و بحث گرانی و تورم و بیکاری جوانها بپردازد سه شنبه شب در تلویزیون ظاهر می شود و مثل اغلب اوقات در تعطیلات مجلس هر چه دلشان می خواهد می گویند”.
خبرگزاری فارس هم، در گزارش اصلی خود خواستار تشکیل اجلاس اضطراری سران قوا برای بررسی مسئله قیمت ارز شده و نوشته است: “نرخ دلار در کشور از حدود ۱۷۰۰ تومان در خردادماه سال جاری این روز‌ها به بیش از ۲۳۰۰ تومان هم رسیده است و هیچ کار‌شناس اقتصادی که اندک بهره‌ای از علم اقتصاد برده باشد، نمی‌تواند تاثیر منفی افزایش نرخ دلار بر گرانی‌های اخیر را انکار کند. افزایش حدود ۷۰۰ تومانی نرخ دلار در کمتر از چهار ماه گذشته و رشد قابل توجه نرخ دلار در یکی دو ماه اخیر به ویژه از زمانی که رئیس کل بانک مرکزی از تغییر نرخ مرجع دلار خبر داد، از آن جهت که به طور مستقیم بر تورم کشور اثر گذاشته و قدرت خرید و معیشت مردم را تحت تاثیر قرار داده است، بر اساس تاکیدات اخیر مقام معظم رهبری در جلسه هیات دولت که معیشت مردم و کاهش قدرت خرید را یکی از اساسی ترین موضوعات کشور برشمردندو بخشی از این مشکلات را نیز ناشی از تورم برشمردند که قدرت خرید مردم را کاهش داده است، به نظر می رسد اهتمام جدی در مسئولان برای پرداختن به معضل ارز که نیاز به راه حل فوری هم دارد، وجود ندارد، یا لااقل همکاری همه جانبه برای حل این مشکل به چشم نمی خورد”.
این خبرگزاری نزدیک به نهادهای امنیتی نظامی افزوده است: “در اقتصاد امروز ایران معیشت مردم بیش از هر چیزی به افزایش نرخ تورم وابسته است که قدرت خرید را به شدت کاهش داده است، و در این بین افزایش بی ضابطه قیمت دلار و سکه اثر روانی شدیدی بر رشد تورم داشته و هر هفته و هر روز شاهد گرانی یک کالا به بهانه افزایش نرخ دلار هستیم. بی تفاوتی مسئولان به ویژه مدیران مستقیم این امر در بانک مرکزی نسبت به رشد خیره کننده نرخ دلار و سکه چشم انداز بازار را بیش از پیش تیره و تار کرده و اثر روانی افزایش نرخ تورم و رشد بیشتر قیمت دلار و سکه را تشدید می کند. امروز یکی از مهمترین و اساسی ترین موضوع اقتصادی کشور نابسامانی در نرخ دلار و سکه است و باید مسئولان قوا و مدیران میانی با همفکری و همدلی راه حل فوری برای آن بیابند و در این رابطه پیشنهاد می شود که در جلسه سران سه قوه، حل معضل گرانی ارز در دستور کار قرار گیرد”.
