درحالی که فرآیند آزادسازی قیمت ها و گران شدن نرخ حامل های انرژی، گاز، آب، برق و حتی آرد و نان به بهانه اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها موجب نگرانی شهروندان شده است و بر خلاف وعده احمدی نژاد مبنی بر “شیب ملایم” در فرآیند “جراحی پردرد اقتصاد”، شیب تند قیمت ها و عدم تناسب رقم یارانه های پرداختی با نرخ های مصوب، پیش بینی های نگران کننده ای را درباره وضعیت اقتصادی و اجتماعی ایران دامن زده، روز گذشته اعلام شد که آیت الله خامنه ای یارانه های نقدی واریز شده به حساب شهروندان را “هدیه نظام” دانسته و “فتوا” داده است که به این هدایا خمس تعلق نمی گیرد.
خبر گزاری فارس روز گذشته مطلبی با عنوان “به نظر حضرت آقا اصل یارانه نقدی خمس ندارد” منتشر کرد که طی آن به نقل از محمد حسین فلاح زاده، مسؤل ستاد احکام دفتر آیت الله خامنه ای آمده بود: “به نظر حضرت آقا آنچه که به عنوان یارانه نقدی به افراد داده میشود هدیه‌ای است از طرف نظام، اگر تا سر سال هم باقی بماند خمس ندارد، ولی اگر کسی سپرده گذاری کند یا به کار نبرد و سود بیاورد آن سود اگر تا سر سال باقی بماند خمس دارد”.
پیش از این خبرگزاری مهر در گزارشی مدعی شده بود که بسیاری از شهروندان درباره “واجبات شرعی” یارانه ها سئوال دارند و به همین بهانه با مطرح کردن مسئله خمس به طرح دو سئوال از برخی مراجع پرداخته بود.
خبرگزاری مهر نوشته سئوالات شرعی مردم را در قالب دو استقتاء به برخی از روحانیون قم ارسال کرده و این روحانیون نیز به سئوالات اینچنین پاسخ داده اند: “آیتالله ناصر مکارم شیرازی از مراجع عظام تقلید در قم، در پاسخ به این سئوالات اظهار داشت: فعلا خمس ندارد و هر زمان قابل برداشت شد جزء درآمد همان سال محسوب میشود. آیتالله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی هم در پاسخ به این سئوالات گفت: با توجه به اینکه هنوز مبلغ مذکور در اختیار شما قرار نگرفته، از درآمد سال خمسی گذشته محسوب نمیشود و نسبت به سال آینده چنانچه این کمک به لحاظ استمرار و مقدار بتواند بخشی از مئونه زندگی را تأمین کند و در مئونه سال مصرف نشود باید خمس آن پرداخت شود.آیتالله حسین نوری همدانی از دیگر مراجع قم در پاسخ به این سئوالات نوشت: فرض سئوال خمس ندارد.آیتالله عبدالله جوادی آملی نیز در پاسخ شفاهی به خبرنگار مهر در قم اظهار داشت: این مبلغ فعلا خمس ندارد اما اگر زمانی قابل برداشت شد جزو درآمد همان سال به حساب میآید”.
پیش از اینکه آیت الله خامنه ای یارانه های واریز شده به حساب شهروندان را “هدیه نظام” بنامد، محمود احمدی نژاد در شب اعلام آغاز طرح هدفمندی، این یارانه ها را “پول امام زمان” دانسته و گفته بود: ”این پول ویژه است. پول امام زمان است پول بابرکت است. با پولهای دیگر مخلوط نشود”.
رسانه های رسمی جمهوری اسلامی در حالی به دنبال بزرگنمایی مسائل حاشیه ای طرح هدفمندسازی یارانه ها و برجسته کردن مباحث فقهی آن هستند، که بسیاری از کارشناسان اقتصادی و حتی نمایندگان مجلس از نحوه اجرای آن، احتمال افزایش تورم در ماه های پیش رو و نیز بروز اعتراضات اجتماعی ابراز نگرانی می کنند.
میرحسین موسوی از رهبران جنبش سبز هم در یادداشتی که به مناسبت ماه رمضان منتشر کرده بود، با انتقاد از نحوه نگاه حاکمان به مردم درباره نحوه اجرای این طرح گفته بود: “گمان می کنند با مواجب بگیر کردن مردم، پیشرفت حاصل می شود”.
بنا به نوشته سایت کلمه، او و مهدی کروبی، روز گذشته نیز در دیداری که در منزل مهدی کروبی برگزار شد از تبعات این طرح ابراز نگرانی کرده و گفته اند: “اجرای این طرح در شرایطی که کشور با تحریم‌های شدید بین المللی روبه‌رو است و نیز در وضعیتی که اقتصاد کشور دچار رکود بوده و بیکاری بالای ۳۰ درصد به اکثر استان‌ها سرایت کرده است و تورم در جامعه افسار گسیخته است،باری است که فشار آن بر روی اقشار متوسط و کم درآمد جامعه خواهد آمد”.
آیت الله خامنه ای درحالی یارانه های واریز شده که برای یک خانوار شهری 4 نفره معادل 160 هزار تومان می شود را “هدیه نظام” می داند که بنا به اعلام مرکز آمار ایران خط فقر در کشور در سال گذشته و قبل از آزادسازی قیمت ها 800 هزار تومان بوده است. محموداحمدی نژاد هم در مصاحبه تلویزیونی اخیر خود، با به کار بردن این جمله که “به والله در ایران با 2 میلیون تومان هم می شود زندگی کرد”، بر این نکته صحه گذاشت.
