دو گزارشی که روز سه شنبه از سوی مراکز تحقیقاتی برجسته منتشر شده است، خطر بالقوه ایران را کم اهمیت جلوه داده و به این نتیجه رسیده که تهران حداقل شش سال با تولید تسلیحات هسته ای قابل حمل فاصله دارد و در نشان دادن توانائی خود برای نا آرام کردن خاورمیانه، از طریق عواملش بزرگنمائی کرده است.
درگزارشی که توسط دانشمندان و مهندسان روس و آمریکائی در مؤسسه شرق-غرب تهیه شده، چنین نتیجه گرفته شد که اگر چه ایران می تواند بمب هسته ای را ظرف یک تا سه سال از زمان تصمیم گیری تولید کند، اما قادر نخواهد بود تسلیحات دور برد را تا چندین سال بعد در اختیار بگیرد. دانشمندان ضمناً اعلام کردند سیستم سپر دفاع موشکی آمریکا که برای اروپای مرکزی درنظر گرفته شده، در برابر تهدید تسلیحات هسته ای ایران کارآیی نخواهد داشت.
گزارش جداگانۀ 230 صفحه ای نیز که از سوی شرکت راند و برپایه نتایج تحقیقات سیاسی و نظامی نیروی هوائی آمریکا از سال 2007 فراهم آمده، قدرت ایران را نسبت به آنچه بسیاری افراد تصور می کنند، ضعیف تر یافته است.
این گزارش بر پایه واقعیت های قومی، دینی و سیاسی منطقه و نیز “توانمندی محدود در قدرت نامتعارف نظامی، انزوای دیپلماتیک و اشتباهات استراتژیک گذشته”، به وجود “موانع و مشکلات چشمگیری” بر سر راه بلندپروازی های ایران اشاره می کند.
در این گزارش، بهره برداری از شکاف میان بلندپروازی ها و توانائی های ایران، در عین تماس با ایران بر سر منافع مشترک دوجانبه نظیرمسائل افغانستان، توصیه شده است.
گزارش های یاد شده در حالی منتشر شده اند که دولت اوباما به ارزیابی اقدامات بعدی خود در قبال ایران مشغول است؛ کشوری که به توسعه و گسترش دانش فنی هسته ای اش ادامه می دهد. غرب گمان می کند برنامه هسته ای ایران به منظور تولید تسلیحات به کار گرفته شده است، در حالیکه رهبران ایران اصرار دارند این برنامه در خدمت مقاصد صلح جویانه است.
در گزارش راند آمده است که ایران “به شکایت های موجود از اوضاع، خصوصاً در جهان عرب دامن می زند”، بدون آنکه عواملی مشخصی را ایجاد کند. گزارش پیشنهاد می کند دنیای غرب به اظهارات گاه خشونت آمیز و آمیخته با رنگ و بوی دینی زیاد توجه نکند و در عوض رفتار و اعمال ایران را مورد توجه قراردهد.
گزارش ادامه می دهد: «ایدئولوژی انقلابی ایران بیشتر در اظهارات مقامات این کشور جلوه گر می شود تا در اعمال آنها. سابقه رفتار ایران نشان می دهد چنین دیدگاه هائی بیشتر ادیبات سیاست خارجی ایران را تشکیل می دهد تا سیاست های تعیین کننده.»
بر پایه این گزارش، سیاست خارجی ایران بیشتر تحت تأثیر ملی گرائی به سبک قدیمی و برپایه تمایل به حفظ قلمروی کشور و حصول اطمینان از بقای جمهوری اسلامی است تا اینکه به گسترش ایدئولوژی انقلابی توجه داشته باشد.
گزارش راند، ایران را به عنوان یک ببر نقاشی شده روی کاغذ با تجهیزات و ادوات کهنه و کمبود پرسنل توصیف می کند. بر اساس این گزارش، تهران نسبت به آنچه تصور می شود، کنترل کمتری بر روی گروه های شبه نظامی نظیر حزب الله، حماس و متحدانشان در عراق دارد.
“ایران نفوذ محدودی بر روی به اصطلاح گروه های مقاومت دارد. درصورت بروز منازعه میان ایالات متحده و ایران، نباید تمایل این گروه ها برای انتقامجوئی به نفع تهران را غیرارادی و محتوم دانست.”
در گزارش شرق- غرب نیز که تهیه آن یک سال طول کشیده، آمده است که دستیابی به دانش فنی موشک های دوربرد که می توانند تهدیدی را متوجه اروپا و آمریکای شمالی کنند، ممکن است تا 15 سال طول بکشد. دانش فنی مورد نیاز که می تواند سبب کوتاه تر شدن این زمان شود، تنها در اختیار آمریکا، اروپا، روسیه و چین قرار دارد.
این گزارش از آمریکا می خواهد برای مهار جاه طلبی های ایران، با روسیه و چین همکاری کند.
ساروش سید سخنگوی مؤسسه شرق-غرب گفت: “آمریکا و روسیه، به کمک هم می توانند پاسخ قوی تری در برابر هرگونه تهدید بالقوه علیه دو کشور بدهند، به جای اینکه هر یک به تنهائی به این موضوع بپردازد.”
منبع: لوس آنجلس تایمز- 20 مه
www.nytimes.com/2009/05/19/world/middleeast/19prexy.html
