وحید ثابتیان
کمتر از10 روزتا پایان مهلت پنجاه روزه ایران برای تعلیق غنی سازی اورانیوم براساس قعطنامه 1737 شورای امنیت سازمان ملل، رییس سازمان انرژی اتمی اعلام کرد که ایران قعطنامه را اجرا نخواهد کرد.
او پس از دیدار با نمایندگان کشورهای گروه 77 ورییس کمیته مشورتی شورای حکام، به خبرنگاران گفت که طی روزهای آینده خبر پیشرفت های جدید را به اطلاع آنها خواهد رساند. اودرخصوص قطعنامه اظهار داشت: “از نظر ما قطعنامه دارای اشکالات جدی حقوقی و نیز اجرایی است. ما از همان ابتدا هم گفته بودیم که قطعنامه را اجرا نمی‌کنیم. “
آقازاده در عین حال تاکید کرد که ایران کماکان به اجرای پیمان “ان پی تی” متعهد است. وی از آمادگی ایران برای تنظیم یک برنامه کاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی خبر داد تا در یک زمان مشخص تمام موضوعات باقی مانده میان طرفین حل شوند.
خبرنگاران زیادی که از “سی ان ان”، نیویورک تایمز، فایننشال تایمز و دیگررسانه هابه تهران دعوت شده اند که عازم تاسیسات هسته ای ایران شوند، کنجکاوهستند تا هرچه سریعتر درخصوص نصب دستگاه های سانتریفوژی که پیشتر مقامات ایرانی گفته بودند درحال نصب است، اطلاعاتی به دست بیاورند. ایران پیش ازاین از تصمیم برای نصب 3000 دستگاه سانتریفوژ خبرداده بود. آقازاده به خبرنگاران وعده داده است خیلی طول نمی‌کشد که تمام سوالات خبرنگاران در خصوص سانتریفیوژ‌ها جواب داده شود: “ما آنچه را که در نطنز و اصفهان در چارچوب همکاری با آژانس انجام می‌دهیم در چارچوب ان.پی.تی است و قانون مجلس را لغو و یا متوقف نکرده‌ایم. مصوبه مجلس بر این اساس نبود که ما همکاری‌هایمان را به طور کامل در محدوده‌ی ان.پی.تی کم کنیم، بلکه مجلس نیز این نظر را داشت که در چارچوب ان.پی.تی فعالیت‌ها را ادامه دهیم؛ چرا که در گذشته فراتر از این معاهده و یا فراتر از پروتکل الحاقی با آژانس همکاری می‌کردیم.”
عدم توجه به قعطنامه شورای امنیت درحالی ازسوی آقازاده اعلام می شودکه علی لاریجانی طی روزهای گذشته اعلام کرده بود ایران برای پاسخگویی به قعطنامه شورای امنیت همچنان وقت زیادی دارد. مقامات آمریکایی طی روزهای گذشته نسبت به ادامه برنامه هسته ای ایران هشدار داده واظهار داشته اند که در صورت عدم توجه به قعطنامه شورای امنیت، تهران باید پاسخگوی رفتارش باشد.
به نوشته روزنامه الشرق الاوسط چاپ لندن، رابرت ژوزف، مسئول امنیت ملی وزارت خارجه ایالات متحده دردیدار با وزیر امورخارجه مصر نسبت به پیامدهای نگران کننده و خطرناک فعالیت های هسته ای ایران هشدار داده است و گفته که جامعه بین‌المللی باید تلاش های خود را بر این موضوع متمرکز سازند که ایران به خوبی پیامدهای خطرناک فعالیت‌های هسته‌یی‌اش را درک کند و بداند که نباید خواست و اراده جامعه بین‌المللی را نادیده بگیرد.
از سوی دیگر، علاء الدین بروجردی، رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی که پیش ازاین از نصب 3000 دستگاه سانتریفوژ خبر داده بود، بلافاصله آن را پس گرفت. او پس از جلسه روز گذشته امنیت ملی مجلس گفت: “طبیعتا آمریکایی‌ها برای این که بتوانند فضای قابل اعتمادی ایجاد کنند، نیازمند به داشتن گام‌های فراوانی هستند. با توجه به تجربه‌ای که تاکنون از آمریکایی‌ها وجود دارد، هیچ‌گونه اعتمادی به موضع‌گیری آنها نیست. دموکرات‌ها - که قدرت را عملا در آمریکا در اختیار ندارند - معمولا هنگامی که در قدرت قرار می‌گیرند، با توجه به نفوذ صهیونیست‌ها در آمریکا، مواضع‌شان را به نفع آنها می‌گیرند.”
درحالی که ایالات متحده تلاش کرده است طی چند هفته گذشته آرایش نظامی جدیدی را درمنطقه خلیج فارس بگیرد، محمد باقر ذولقدرقائم مقام وزیرکشور که سوابق نظامی دارد هدف امریکا را دامن زدن به جنگ شدید روانی به منظور تسلیم ایران دانسته است: “جنگ روانی دشمن ابعاد مختلفی دارد که یکی از بعدهای آن شایعه حمله نظامی به ایران است. دشمن به دلایل مختلف ازجمله توانمندیهای نظامی جمهوری اسلامی، موقعیت جغرافیایی و جمعیتی، امکانات و قابلیت‌های مختلف ایران و همچنین زمین گیر شدن ارتش آمریکا درعراق و افغانستان، اگرهم بخواهد نمی‌تواند به ایران حمله نظامی کند.تحریم اقتصادی ممکن است، ولی به دلیل اینکه ایران با 16کشور همسایه است، امکانات بالقوه ای دارد و همچنین با وجود سالها تحریم این جنگ روانی نیز کارساز نیست.”
در مقابل، جان بولتن نماینده سابق آمریکا درسازمان ملل درخصوص خودداری ایران از تبعیت ازقطعنامه سازمان ملل ، گفته است که همه باید ازمصوبات این شورا فرمانبرداری کنند. او همچنین تاکید کرده است که دیپلماسی مساله هسته ای ایران را حل نخواهد کرد: “دیپلماسی، ایران را از دنبال کردن توسعه تسلیحات هسته‌یی باز نمی‌دارد. دیپلماسی بی‌تاثیر است، اما منزوی سازی سیاسی و اقتصادی و سرانجام تغییر رژیم ممکن است تاثیرگذار باشد. وقتی شورای امنیت صحبت می‌کند مردم باید از آن اطاعت کنند. وقتی کشورها از سازمان ملل اطاعت نمی‌کنند، آمریکا وارد عمل می‌شود. وظیفه ما این است که بگوییم آیا می‌توانیم وضع را درست کنیم یا باید به دنبال راه‌حل‌های دیگری بگردیم؟” او همچنین ذکر کرده است که “دلیل حمله آمریکا به عراق عدم فرمانبرداری عراق از سازمان ملل بود…..کسی باید کاری می‌کرد؛ اگر آمریکا دست به کار نشود چه کسی دیگری می‌تواند این کار را انجام دهد؟”
درپاسخ به این پرسش که چرا ایران دربرابرپذیرش قطعنامه مخالفت می کند روزنامه کیهان درسرمقاله روز گذشته خود نوشته است: “در اینجا خوب است به یک سؤال همواره مطرح هم بپردازیم. چرا ایران اینچنین سرسختانه در مقابل تعلیق مقاومت می کند؟ هنوز گوشه و کنار می توان یافت کسانی را که- حتی کسانی هنگام سخن گفتن خود را در جایگاه استادان کل دیپلماسی می نشانند- نتوانسته اند منطق مذاکراتی ساده- اما بسیار مهم- نهفته در پس این استراتژی را دریابند. موضوع کاملا ساده است و لجاجتی در کار نیست. تهران به خوبی می داند تنها در صورتی غرب وارد «مذاکرات واقعی» با آن خواهد شد که خواسته خود را پیش از آغاز مذاکرات به رایگان دریافت نکرده باشد. برادران مدعی تدبیر در دیپلماسی خود قضاوت کنند که اگر غرب ابتدا از ما تعلیق را بگیرد بعد پای میز مذاکره بیاید، چه انگیزه ای برای مذاکره جدی و واقعی برای آن باقی خواهد ماند و بابت چه چیز باید به ما امتیاز بدهد؟ در آن صورت آیا عجیب است که غربی ها تلاش کنند با آب بستن به مذاکرات آن را برای سال ها کش بدهند تا برنامه ایران در تعلیق بماند، همان کاری که در دوره قبلی تا حدودی انجام دادند؟”
سرمقاله نویس کیهان درادامه آورده است: “در این حدود 3 سال ثابت شده است ربط مستقیم و معناداری وجود دارد میان پیشرفت فنی برنامه هسته ای ایران و بالا رفتن قدرت چانه زنی آن پای میز مذاکره و منعطف تر شدن موضع طرف غربی. می توان حدس زد زمانی که 3000 ماشین در نطنز کار خود را آغاز کنند، تازه غربی ها به فکر خواهند افتاد که مسئولانه و جدی با ایران گفت وگو کنند والا تا زمانی که ببینند با توپ و تشر کارشان پیش می رود طبعا میلی ندارند کوتاه بیایند….ایران اراده خود برای هسته ای شدن را به زیاده خواهان غربی تحمیل خواهد کرد.”
عکس ایسنا: حمید فروتن