فعالان دانشجویی آذربایجانی و از امضاکننگان نامه به حسن روحانی در مورد به رسمیت‌شناختن زبان ترکی در مصاحبه با روز می‌گویند اقدامات و تلاش‌های آنها در خصوص طرح مطالبات فرهنگی و زبانی خود به نتیجه مطلوب نرسیده و محدودیت‌ها برای پیگیری این مطالبات، آنها وادار به تشکیل کمپین، جمع‌آوری امضا و انتشار نامه سرگشاده کرده است.
هفته گذشته بیش از ۱۸۰۰ دانشجوی آذربایجانی در نامه‌ای به حسن روحانی، از او خواسته بودند که با تغییر نگاه امنیتی نسبت به اقوام، به وعده‌های انتخاباتی خود در مورد “تدریس به زبان مادری”، “به رسمیت شناختن زبان ترکی” و “تاسیس فرهنگستان زبان و ادب ترکی” عمل کند.
حسن روحانی پیش از انتخابات و پس از آن در جریان سفرهای استانی خود به پیروان اقلیت‌های مختلف وعده داد که حقوق مورد تاکید قانون اساسی در مورد “اقوام و اقلیت‌های مذهبی” را به اجرا خواهد گذاشت.
“تدریس به زبان مادری ایرانیان (کردی، آذری، عربی و…) به طور رسمی در سطوح مدارس و دانشگاه‌ها” از جمله وعده های حسن روحانی بود.
“دست اقدامات دیگری نیز خواهیم زد”
اکنون با گذشت بیش از یک سال از طرح وعده‌های روحانی صدها دانشجوی آذربایجانی در ایران از عدم اجرای این تعهدات ابراز نگرانی کرده و از او خواسته‌اند که با “تغییر نگاه امنیتی نسبت به اقوام [و ملت‌های ساکن در ایران] و فرهنگ‌های مختلف” ضمن تحقق بخشیدن به این وعده‌ها، “پایگاه‌های اعتماد اجتماعی را مستحکم‌تر نماید.”
عزت‌الله قلی‌زاده، دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک دانشگاه ارومیه که از امضا کنندگان این نامه است به روز می‌گوید اکثر اقدامات آنها برای تحقق وعده‌های آقای روحانی “به نتیجه مطلوب” نرسیده و همین دلیل نوشتن چنین نامه‌ای به رئیس جمهور است.
آقای قلی‌زاده “درخواست از مسولان دانشگاهی برای برگزاری مراسم، ایجاد کانون‌ها و تشکلهای دانشجویی جهت فعالیت‌های فرهنگی و مرتبط با زبان مادری، طرح مطالبات در نشریات دانشجویی، دیدارهای بدون نتیجه با نمایندگان مجلس و از طرفی دغدغه‌ها و نگرانی‌های هویتی دانشجویان آذربایجانی” را به عنوان مسیرهایی یاد می‌کند که این کمپین، قبل از آغاز به فعالیت و نوشتن نامه به رئیس جمهور پیش گرفته است.
رضا حقی، دلنشجوی دانشگاه صنعتی ارومیه و از دیگر امضا کنندگان این نامه به روز می‌گوید: “وجود دغدغه‌های فرهنگی دانشجویان آذربایجانی و عدم اقدامات لازم جهت به رسمیت شناخته شدن زبان ترکی آذربایجانی و تدریس آن در مدارس از طرف دولت واز طرف دیگر نبود هیچ گونه اقدامی مثبت جهت تحقق وعده های دکتر روحانی،از طرف دولت تدبیرو امید ما را وا داشت که در اقدامی کاملا مستقل از هر گونه تشکل و کاملا به صورت خود جوش دست به این اقدام زنیم.”
به گفته این فعال دانشجویی: “فعلا همین اقدام را به طور قانونی و مراجعات پی در پی به دفتر ریاست جمهوری پیگیر هستیم.ولی اگر این اقدام نیز از طرف دولت با بی توجهی مواجه شود،به دنباله این بیانیه دست اقدامات دیگری نیز خواهیم زد.”
“برخوردامنیتی با فعالان فرهنگی تغییر نکرده”
۱۸۰۰ دانشجوی آذربایجانی در نامه خود به رئیس دستگاه دولت با ابراز نگرانی از عملی نشدن وعده‌های انتخاباتی روحانی در مورد اقلیت‌ها، خواسته‌اند که قوانین لازم برای اجرای وعده‌های مورد تاکید در بیانیه ۱۰ ماده‌ای و بندهای سوم، پانزدهم و نوزدهم قانون اساسی جهت “رفع تبعیض‌های موجود” تدوین شود.
طبق اصل اصل پانزدهم قانون اساسی “زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.”
اصل نوزدهم نیز تاکید دارد که مردم ایران “از هر قوم و قبیله‌ای که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و رنگ، نژاد، زبان و مانند اینها سبب امتیاز نخواهد بود.”
این نامه به امضای شمار زیادی از دانشجویان در دانشگاههای شهرهای اورمیه، زنجان، کلیبر، دانشگاه سراسری تبریز، دانشگاه سراسری مراغه و دانشگاه آزاد اسلامی مشکین‌شهر رسیده است.
این نامه در حالی منتشر شده که به گفته فعالان دانشجویی در مصاحبه با روز “اتابک سپهری از فعالان این کمپین در شهر پارس‌آباد مغان به دلیل جمع‌آوری امضا از سوی ماموران امنیتی بازداشت شده است”.
همچنین به نوشته سایت خبری اویان‌نیوز که این نامه را منتشر کرده “امضای دانشجویان دانشگاههای پیام نور ارومیه، نقده و پارس‌آباد “ازسوی حراست این دانشگاه‌ها ضبط شده است”.
عزت‌الله قلی‌زاده با اشاره به محدویت‌ها در دانشگاه برای فعالیت چنین کمپین‌هایی از عدم دسترسی همه دانشجویان به این کمپین، ضبط امضاهای دانشجویان در برخی دانشگاه‌ها به عنوان موانع فعالیت دانشجویان در زمینه طرح مطالبات خود نام می‌برد.
به گفته این دانشجوی دانشگاه ارومیه: “عمل نکردن دولت به وعده‌های داده شده در زمان انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ نیز “باعث نگرانی دانشجویان شده و یکی از انگیزه‌های مهم این کمپین هم ابراز نگرانی از عدم تحقق وعده‌های داده شده است.”
آقای قلی‌زاده در مورد کارنامه دوساله دولت در این زمینه می‌افزاید: “حداقل در مورد زبان ترکی آذربایجانی می‌توان گفت وضعیت چندان تغییر نکرده. در این دو سالی که از عمر دولت می‌گذرد برخوردهای امنیتی سابق با فعالان و دلسوزان فرهنگی آذربایجانی تغییر نکرده و دردانشگاهها نیز اقدامات مناسبی جهت رفع محدودیت های ایجاد شده در دوران دولت قبلی صورت نگرفته است.”
فرهنگستان زبان و ادب ترکی
دانشجویان امضاکننده نامه به روحانی همچنین خواهان تاسیس فرهنگستان زبان و ادب ترکی شده‌اند.
حسن روحانی در جریان کارزار انتخاباتی خود در تبریز به طور مشخص بر ضرورت تأسیس “فرهنگستان زبان و ادب آذری” تاکید کرده و گفته بود: “برای آذربایجان در دولت تدبیر و امید شاهد تأسیس فرهنگستان زبان و ادب آذری در شهر تبریز خواهیم بود.”
چندی پیش در واکنش به عدم تحقق وعده‌های روحانی اعضای هیات تحریریه فصلنامه هزار قلم، در نامه‌ای سرگشاده خطاب به رئیس جمهوری اسلامی، به صورت گروهی در اعتراض به اجرایی نشدن اصل ۱۵ قانون اساسی استعفا دادند.
این فصلنامه چند زبانه توسط دانشگاه شهید مدنی تبریز چاپ و منتشر می‌شد و در زمینه گردآوری ادبیات مکتوب و شفاهی اقوام و ملل مختلف ایرانی از کرد، بلوچ، ترک، ترکمن و عرب فعالیت می‌کرد.
امضا کنندگان در پایان نامه خود گفته بودند هرگاه زمینه اجرای اصل ۱۵ قانون اساسی مهیا شود، دوباره به عرصه روزنامه‌نگاری بازخواهند گشت.
در همین راستا در خرداد ماه سال ۹۳ جمعی از فعالان کرد در طوماری که به امضای ۱۰ هزار شهروند کرد رسیده بود، با یادآوری وعده‌های حسن روحانی خواهان اجرایی شدن آنها در ارتباط با “آموزش زبان مادری” شدند.
هفته گذشته گزارش شد که برای اولین بار زبان کردی به عنوان بخشی از کتاب زبان و ادبیات فارسی در رده متوسطه برخی از مدارس شهر سقز در استان کردستان تدریس می‌شود.
بیشتر بخوانید: برای اولین بار؛ تدریس زبان و ادبیات کردی در مدارس
