پرونده/ نگاه دیگران – محمود واعظی: باراک اوباما، در پیام نوروزی خود در سال ۱۳۹۰ خود، سراغ شعری از سیمین بهبهانی رفته بود: شاعر برجسته ایرانی که هفته گذشته دار فانی را وداع گفت. او در این پیام، اشاره کرده بود به اینکه سیمین بهبهانی اجازه خروج از کشور را ندارد و بخشی از “دوباره می‌سازمت وطن” را خوانده بود.
هرچند اوباما، تنها به دلیل محدودیت‌های حاکم بر وضعیت سیمین بهبهبانی نام او را در پیام خود نیاورده بود، خانم بهبهانی از مشهورترین نام‌های شعر معاصر ایران هم در داخل کشور و هم در خارج از کشور محسوب می‌شد و این شهرت، تنها معدود به زبان فارسی نبود و شعرها و نام‌اش در زبان‌های دیگر هم شنیده شده بود.
مثال ساده نام‌آشنایی او، مقاله جوئن ۲۰۰۶ روزنامه واشنگتن پست است با عنوان “شاعری که روح و قلم خودش را نفروخت” و به بررسی شعر او پرداخته است. سیمین بهبهانی، به جز حضور در فرهنگ جهان، برنده جایزه‌های جهانی هم شده بود.
در ۱۳۷۸ سازمان جهانی حقوق بشر در برلین مدال کارل فون اوسی یتسکی را به او اهداه کرده بود و در همین سال برنده جایزه لیلیان هیلمن/ داشیل هامت از سازمان دیده بان حقوق بشر شده بود. شهریور ۱۳۹۲ هم برنده جایزه یانوش پانونیوش از سوی انجمن قلم مجارستان شده بود. این جایزه تندیس و ۵۰ هزار پوند پول نقد بود.
در این مراسم، فرزانه میلانی، مترجم آثار سیمین به زبان انگلیسی هم حاضر بود. کتاب‌های سیمین را به زبان‌های دیگر هم می‌شود خواند، مانند “جامی از گناه” که به زبان انگلیسی در آمازون هم فروخته می‌شود. در سال ۲۰۰۶ هم دانشگاه تورنتو با همکاری بنیاد فرهنگی ایرانیان، سمپوزیوم جهانی بر زندگی و شعر سیمین بهبهانی را برگزار کرده بود. همچنین بنیاد کودک هم بورسی به نام و به افتخار سیمین بهبهانی در موضوع مطالعات زنان دارد.
پس جای تعجبی هم ندارد که درگذشت سیمین بهبهانی، راه به صفحات رسانه‌های غیرفارسی‌زبان هم باز کرده است.
روزنامه گاردین: شاعر و فعال حقوق زنان ایرانی، سیمین بهبهانی درگذشت
روزنامه گاردین مقاله خود را با این سوتیتر شروع می‌کند: “شیرزن ایرانی” که دو مرتبه نامزد جایزه ادبی نوبل شده بود، در سن ۸۷ سالگی در تهران درگذشت. در ادامه مقاله، آمده است: شاعر مشهور ایرانی سیمین بهبهانی، از شادی‌های عشق، نیاز به برابری برای زنان می‌نوشت و چالش‌های زندگی در سرزمین مادری‌اش ایران را بیان می‌کرد، او در سن ۸۷ در روز سه‌شنبه در تهران درگذشت.
بهبهانی، در سیمین خلیل در ۲۰ جولایی ۱۹۲۷ به دنیا آمده بود و شعرهایش اغلب توسط خوانندگان ایرانی استفاده شده بود چون بیشتر از عشق می‌گفت. شعرهایش در سبک‌های مختلفی منتشر شده بودند، از شعرهای کلاسیک دور بودند و بیشتر به نثر فارسی متمایل می‌شدند.
آثار بهبهانی همچنین متمرکز بر چالش‌هایی است که ایران در اولین سال‌های انقلاب اسلامی سال ۱۹۷۹ پشت سرگذاشت و او در این شعرها به حقوق زنان اشاره می‌کند، کلمات قدرتمند او برایش لقب “شیرزن ایرانی” را به همراه آورد. بهبهانی که در دانشگاه تهران در دهه ۱۹۵۰ حقوق خوانده بود، در سال ۲۰۰۹ جایزه سیمین دو بووآر برای آزادی زنان را دریافت کرد و دو مرتبه نامزد جایزه نوبل ادبیات شده بود.
در انتهای مقاله اشاره به پیام ویدئوی باراک اوباما در سال ۲۰۱۱ می‌شود که در آن سیمین بهبهانی را این چنین توصیف کرده بود: “او را از خروج کشور باز داشته‌اند، هرچند کلمات او به سرتاسر جهان سفر می‌کنند.”
شبکه جهانی بی‌بی‌سی: شاعر توانمند ایرانی و فعالی بی‌پروا درگذشت
بی‌بی‌سی جهانی سیمین را مشهورترین شاعر ایرانی معرفی می‌کند که در سن 87 سالگی درگذشته است. در ادامه می‌گوید، بسیاری از مردم معمولی ایران عاشق سیمین بودند اما مقامات دولتی با او همراه نمی‌شدند، مقاماتی که در سرتاسر زندگی‌اش، سیمین آنها را به چالش کشیده بود.
در ادامه بی‌بی‌سی جهانی می‌گوید، سیمین بهبهانی تنها یکی از بانفوذترین شاعرهای ایرانی نبود، بلکه یکی از مهم‌ترین زنان تاریخ طولانی ادبیات فارسی محسوب می‌شد. تأثیرگذارترین چهره زندگی‌اش هم مادرش ارغون بود که خود شعر می‌نوشت و تار می‌نواخت.
ارغون در زمان خود زنی پیشرو بود و خانه‌اش یکی از پاتوق‌های محبوب نویسندگان و فعالان اجتماعی محسوب می‌شد. او شاعر بودن سیمین را در نوجوانی او کشف کرد.
لس‌آنجلس تایمز: سیمین بهبهانی، شاعر و “شیرزن ایرانی” در ۸۷ سالگی درگذشت
لس‌آنجلس تایمز در مقاله خود در یادبود درگذشت سیمین بهبهانی، شعرهای او سرسختانه در مخالفت با دیکتاوری و دفاع از حقوق زنان می‌خواند. این روزنامه از قول سیمین نقل می‌کند: “کابوس دیکتاتوری همیشه بر افکارم سایه افکنده است. بارها و بارها گفته‌ام که وقتی یک دیکتاتوری تمام عیار وجود دارد که تمامی نوشته‌ها را فیلتر می‌کند، ماشینی در ذهن هر نویسنده قرار می‌گیرد و می‌گوید: نباید این را بنویسی، نمی‌گذارند چنین چیزی منتشر شود. اما نویسنده حقیقی چنین زمزمه‌هایی را نادیده می‌گیرد. نویسنده حقیقی باید بنویسید.”
بلومبرگ: شاعر ایرانی که اوباما از او نقل کرده بود، در 87 سالگی درگذشت
بلومبرگ در مقاله خود متمرکز بر این می‌شود که اوباما از سیمین نقل گفته بود، سپس به بازگویی زندگی او مشغول می‌شود. سپس شعر غزل را برای خواننده خود توضیح می‌دهد و اشاره به مضمون‌های عشق، اندوه عشق، حقوق بشر و وقار بشری در شعرهای سیمین می‌کند.
یاهو نیوز: شاعر معروف ایرانی بهبهانی در ۸۷ سالگی درگذشت
یاهو نیوز، خبر اسوسیشتد پرس را باز نشر کرده است، هم خود و هم این خبرگزاری، از مهم‌ترین رسانه‌های خبری امروز جهان محسوب می‌شوند. در این خبر از قول سعید حمیدیان، استاد ادبیات دانشگاه علامه طباطبایی تهران آمده است: “ما جنبه‌های اجتماعی و سیاسی قوی‌ای در شعر بهبهانی می‌بینیم، به شکلی که در شعر دیگر شاعرهای زن معاصر ایران آشکار نیست. شعر بهبهانی تمامی قدرت و لحن ادبیات کلاسیک را دارد، هرچند درک آن چندان هم دشوار نیست.”
یورو نیوز: “شیرزن ایران”، سیمین بهبهانی در ۸۷ سالگی درگذشت
یورو نیوز خبر خود را کوتاه نوشته است، اشاره به ۱۹ کتاب سیمین دارد ولی در کنار خبر خود، دو ویدئو از مرحوم بهبهانی را با زیرنویس انگلیسی منتشر ساخته است.
روییترز: بهبهانی شاعر، “شیرزن ایران”، در ۸۷ سالگی درگذشت
روییترز خبر خود بر درگذشت سیمین بهبهانی را در شکل مرور زندگی او در کنار بیان رویدادهای مهم زندگی‌اش منتشر ساخته است. همچنین با بیان فشارها بر او می‌نویسد، “به رغم تمامی مشکلات زندگی در ایران، او الهام اصلی خود را از سرزمین مادری‌اش می‌گرفت و انتخاب کرد دست به مهاجرت نزند.”
در انتهای این خبر از قول علی دهباشی نقل شده است: “او عاشق ایران بود و به رغم تمام فرصت‌های زندگی در خارج، او در ایران ماند. او به سرزمین وابسته بود و عمیق‌ترین وحشت‌اش این بود در خارج از ایران بمیرد.”
استار تریبیون: شاعر مشهور ایرانی سیمین بهبهانی که از عشق و چالش‌های ایران می‌نوشت، در ۸۷ سالگی درگذشت
استار تریبیون، متمرکز بر زندگی و روزگار سیمین نوشته است و مجدد، تأکید اصلی مقاله خود را بر پیام باراک اوباما گذشته است.
