ولی نصر و ری تکیه
جمهوری اسلامی ایران از دستگیری و سپس اعلام آزادی 15 ملوان و تفنگدار بریتانیائی این پیام را به مخالفان خود فرستاد: همانگونه که ایران دشمنی را با دشمنی پاسخ می دهد، جواب انعطاف را با واقعگرائی خواهد داد. در حالیکه بنظر میرسد آمریکا و ایران بسوی رویاروئی حرکت می کنند، جا دارد که این پیام مورد توجه قرار بگیرد.
این دستگیری همزمان با قطعنامه سازمان ملل در مورد تحریم ایران، اعزام ناوهای هواپیمابر آمریکا به خلیج فارس، و تحریم بانک های ایرانی بود. گرچه آمریکا سیاست رویارویی با ایران را موفقیت آمیز میخواند، اما رفتار ایران در خلیج فارس غیر از این را میگوید. در چنین شرایطی بریتانیائی ها از این سیاست پیروی نکردند و با تاکید بر دیپلماسی، از خود واقعگرائی نشان دادند و ایرانیان نیز در مقابل همانگونه عمل کردند.
در مقابل سیاست خصمانه آمریکا، ایران نه تنها موضع اتمی خود را تغییر نداده بلکه از همکاری خود با سازمان انرژی اتمی نیز کاسته است. بعلاوه مذاکرات ایران و عربستان در مورد لبنان به نتیجه ای نرسیده و مذاکرات بغداد هم ایران را مجبور به مذاکره نکرده است. بلکه برعکس ایران خواستار جدول زمانبندی خروج آمریکا از عراق شده است.
آمریکا با دو گزینه روبروست: یا باید رویارویی را تشدید کند و یا سیاست گفتگو را برگزیند. ادامه سیاست رویارویی موجب ماندگاری آمریکا در منطقه برای مدت نامحدود و رشد فضای تندروی می شود. از طرف دیگر انتخاب سیاست رویارویی باعث پیچیده شدن سیاست آمریکا در عراق خواهد شد و به ضدیت شیعیان و دولت عراق با آمریکا دامن خواهد زد.
ایران از ابتدای اشغال عراق از فرایند سیاسی در این کشور پشتیبانی کرده است. اگر عراق ایران را نادیده بگیرد و از نفوذ منطقه ای این کشور بکاهد، از میزان علاقه ایران به عراق نیز کاسته و بی ثباتی در این کشور بیشتر خواهد شد. ادامه درگیری آمریکا با ایران به ثبات منطقه و دستاوردهای اقتصادی امیرنشینان خلیج فارس نیز لطمه خواهد زد.
در حال حاضر ایران ثبات منطقه ای را به نفع خود میداند و در پی حفظ وضع موجود است. رویاروئی باعث تغییر سیاست خارجی ایران و گرایش به سوی ستیزه گری بیشتر خواهد شد.
آمریکا برای یک سیاست گفتگو نیازمند شکیبائی و تغییر اساسی در دیپلماسی خود است. آمریکا باید فضای دیپلماسی مناسب را ایجاد کند و به تدریج دیوارهای عدم اعتماد را پائین بکشد. آمریکا میتواند به اعزام نیروی دریایی خود به خلیج فارس پایان دهد، به بانک های اروپائی و آسیائی اجازه دهد با ایران کار کنند، و نمایندگان ایران را به تمامی کنفرانس های منطقه ای دعوت نماید. آمریکا باید کلام دیپلماتیک خود را نیز تغییر دهد. پس از آن آمریکا باید برای عادی سازی روابط به ایران پیشنهاد گفتگوی بی قید و شرط بدهد. این گفتگو باید تمامی زمینه های اختلاف را شامل شود و به منافع ایران در منطقه توجه نماید.
بعد از 28 سال تحریم، اکنون وقت آن رسیده که بپذیریم این فشارها باعث تغییر رفتار ایران نخواهد شد. اعلام آزادی اسیران بریتانیائی نشان داد که ایران حاضر است ایدئولوژی خود را با واقعگرائی همراه سازد. سیاست گفتگوی شکیبانه زمینه را عوض کرده و به ایران نشان خواهد داد که رابطه با آمریکا به نفع آن کشور است. فقط در این صورت است که ایران روشی نوین در داخل و خارج اتخاذ خواهد کرد.