پیام رهنما
خسرو شکیبایی بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون ساعت 9 صبح جمعه 28 تیر در سن 64 سالگی به علت نارسایی قلبی وسرطان کبد در بیمارستان پارسیان تهران درگذشت.
او در سال 1323 در تهران به دنیا آمد و تحصیلاتش را در رشته بازیگری در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به پایان برد.
زندگی و آثار خسرو شکیبایی
در شناسنامه اسمش “خسرو” است ولی خانواده و بچه محل‌ها او را “محمود” صدا می‌کردند. خسرو شکیبایی متولد فروردین 1323 در خیابان مولوی تهران. پدر خسرو سرگرد ارتش بود و وقتی او 14 ساله بود بر اثر سرطان از دنیا رفت. او قبل از اینکه وارد عرصه تئاتر شود، در حرفه‌هایی چون خیاطی و کانال سازی وآسانسور سازی کار می‌کرد. در 19 سالگی برای اولین بار روی صحنه تئاتر رفت و بعد از مدتی به عباس جوانمرد، معرفی و به صورت کاملا حرفه‌ای بازیگر تئاتر شد. شکیبایی که تحصیلاتش را در رشته بازیگری در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به پایان برد، تا پیش از انقلاب فقط در عرصه تئاتر فعالیت داشت. آغاز فعالیت های سینمایی اودر سال 1361با نقشی کوتاه در فیلمی از ناصر تقوایی بود که خط قرمز نام داشت.اما سرآغاز دوره تازه فعالیت بازیگری شکیبایی را باید فیلم “هامون”[ 1369] مهرجویی دانست. او به خاطر بازی در این فیلم سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول را در هشتمین جشنواره فیلم فجر به دست آورد. این بازیگر توانمند ایران برای بازی در فیلم “کیمیا” (1374، درویش) بار دیگر برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول از سیزدهمین جشنواره فیلم فجر شد و برای فیلم “سالاد فصل”(1383، جیرانی) نیز سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل را به دست آورد.
شکیبایی همچنین برای فیلم “کاغذ بی خط” تندیس حافظ را از ششمین جشن ماهنامه دنیای تصویر دریافت کرد و در سال 1386 تندیس جشن یازدهم خانه سینما را برای بازی تکان دهنده خوددر فیلم “اتوبوس شب” به دست آورد.
“خسرو شکیبایی” اخیرا در دومین جشن منتقدان سینمایی، جایزه یکی از برترین بازیگران سی سال سینمای پس از انقلاب را دریافت کرد و با قدردانی از زحمات داوران و زحمتکشان سینمای ایران صحنه را ترک گفت.تله‌فیلم‌های “بختک” ساخته یوسف صیادی، “پیوند” ساخته سعید عالم‌زاده و “آشیانه‌ای برای زندگی” ساخته حمید طالقانی از آخرین کارهایی بود که شکیبایی با وجود بیماری لاعلاج خود به آنها مشغول بود.
قبل از انقلاب بود که شکیبایی بازی در نمایش‌هایی چون زیر گذر لوطی صالح، سنگ و سرنا، لحظه، کتیبه، پنجه عدالت، صیادان، سمک عیار، همه پسران من، شب بیست و یکم و بیا تا گل برافشانیم را درکارنامه تئاتری خود به ثبت رسانید.منیژه محامدی درمورد همکاری های خود با شکیبایی در تئاتر به عنوان کارگردان می گوید: “شکیبایی همواره برای ارائه نقش های متفاوت آماده بود وباشور ونشاطی عجیب به تمرینات می آمد.خاطرم است که درنمایشی من مجبور شدم 5 روز مانده به آغاز اجرا بازیگر اصلی ام را عوض کنم. بلافاصله سراغ خسرو رفتم و او هم پذیرفت. شبانه روز تمرین می کردیم تا برسد و چقدر خوب هم نقش را درآورد.”
این کارگردان تئاتر می افزاید: “نمایشم در روزهای جنگ و درتالار مولوی اجرا می شد.یک شب وسط برنامه بود که بمباران صورت گرفت و سینما سپیده منهدم شد.خسرو روی صحنه بود و قرار بود همزمان بمبی در نمایش من هم منفجر شود.با صدای انفجار بیرون چنان خلاقانه نمایش و تماشاگران را کنترل کرد که اگر این طور نمی شد همان شب در تالار چندین کشته به دلیل خفگی و اذدحام می دادیم.او درجامعه بازیگری ایران چه به لحاظ تکنیک وچه اخلاق جزو استثنا ها بود.”
بازی در مجموعه‌های تلویزیونی مدرس، روزی روزگاری، خانه سبز، سرزمین سبز، کاکتوس، تفنگ سرپر، گل‌های وحشی چهره اورا برای عموم مردم آشناتر ساخت.مرد بازیگری ایران برای فیلم‌های “یکبار برای همیشه”، “سایه به سایه” و “کاغذ بی خط” نامزد دریافت سیمرغ بلورین بود. خط قرمز، دادشاه، صاعقه، رابطه، دزد و نویسنده، ترن، شکار، هامون، عبور از غبار، ابلیس، جستجو در جزیره، سارا، پرواز را بخاطر بسپار، یکبار برای همیشه، بلوف، کیمیا، پری، درد مشترک، لژیون، سایه به سایه، خواهران غریب، سرزمین خورشید، عاشقانه، روانی، زندگی، دختردایی گمشده، میکس، دختری بنام تندر، کاغذ بی‌خط، مزاحم، اثیری، صبحانه برای دو نفر، ازدواج صورتی، سالاد فصل، حکم، ستاره‌ها، عروسک فرنگی، چه کسی امیر را کشت؟ دلشکسته، دوشیزه باران، حیران، از جمله کارهای سینمایی وی بوده‌اند.
خسرو شکیبایی علاوه بر هنرنمائی ونقش آفرینی در سینما و تئاتر، برخی از شعرهای سهراب سپهری را دکلمه کرد، چند آلبوم موسیقی با نام های نامه ها و نشانی ها، مهربانی، پریشانی و مسافر را روانه بازار کرد و در بیست و ششمین جشنواره فیلم فجر نیز بازیگر و گوینده تیزر جشنواره بود.
شکیبایی برای اولین بار توانست در جشن خانه سینما به دور از مشغله‌های کاری‌اش شرکت کند. در حالیکه دور قبل تنها پیامی برای جشن فرستاده بود که خود در این‌باره گفته است: “خجالت می‌کشم که نتوانستم برایشان کاری انجام دهم، چرا که آنجا کسانی حضور داشتند که وقتی به یادشان می‌افتیم بدنمان حتی برای لحظه‌ای می‌لرزد؛ یعنی یک اتفاق روحی است که به صورت فیزیکال هم احساس می‌شود، من دیشب جعفر والی را دیدم و بسیاری عزیزان دیگر مثل عزت الله انتظامی، محمدعلی کشاورز، علی نصیریان و… پرویز پرستویی هم که یک استثناست و چه اجرای زیبایی داشت و چقدر برای مخاطبش احترام قائل بود و… شاید اگر به بعضی از ما که جز بازیگری کاری نکرده‌ایم و آبرویی در این زمینه داریم بگویند بیایید و کار اجرا انجام دهیم، می‌ترسیم برویم به سمتش، اما پرویز آن را به خوبی انجام داد.”
خسرو شکیبایی 13 مهر سال گذشته نیز به دلیل حادشدن بیماری‌اش و ابتلا به دیابت بستری شده بود اما به درخواست خودش، این خبر تکذیب شد.
خانه سینمای ایران درسوگ شکیبایی بیانیه ای منتشر کرده است به شرح زیر:
نه مهر فسون نه ماه جادو کرد / نفرین به سفر که هر چه کرد او کرد. یکی از پرفروغ‌ترین ستارگان آسمان سینمای ایران دیگر نمی‌درخشد. خسرو شکیبایی بازیگر نقش‌آفرین هزار نقش سینما و تلویزیون، آخرین نقش خود را بازی کرد و در یکی از پرفضیلت‌ترین ایام ماه مبارک رجب برای همیشه ما را تنها گذاشت. او بی‌ادعا از همه قله‌های افتخار بالارفت و در سکوت هجرت کرد.