احمدشیرزادنماینده مجلس ششم و استاددانشگاه صنعتی اصفهان در مصاحبه با روز از بسته پیشنهادی ایران و نیز مذاکرات احتمالی ایران وغرب سخن گفته است. به باور او به دلیل هیاتی بودن دستگاه سیاست خارجی و سیاست گذاری ایران عملا راه حل مشخصی برای حل برون رفت از چالش هایی که در این زمینه وجود دارد ارائه نمی شود.
این مصاحبه در زیر می آید.
آیا بسته پیشنهادی ایران به غرب می تواندآغازی برای بررسی چالش های موجود در روابط تهران با این کشورها باشد؟
درمورد مذاکره بین ایران وغرب و بخصوص آمریکا به نظر می رسد یک نوع تمایلی در دو طرف وجود دارد. از طرفی چون دولت آقای احمدی نژاد در داخل با مشکل مشروعیت مواجه است نگاهش به مشروعیت های خارجی است. این موضوع را می توان را در صحبت های رییس دولت دید که چقدر چشم انتظار پیام های تبریک بعد از انتخابات بود. حتی وقتی برخی کشورهای اروپایی وآمریکا گفتند که واقعیت را قبول می کنیم اما تبریک نمی گوییم آقای احمدی نژاد با لحنی بسیار عصبانی با این مساله برخورد کردند. همچنین او دراولین سفری که به روسیه داشت و سفرهای بعدی نشان داد که مساله مشروعیت درسطح جهانی برایشان خیلی مهم است،اما متاسفانه اراده ای برای حل مشکلات واقعی ایران وغرب وجود ندارد. نه دربین دولتمردان و نه در حکومت. این تمایل است که مثلا جلسه ای داشته باشند، شامی بخورند و فیلمشان گرفته بشود و این را در داخل به رخ مخالفین خود بکشانند و بگویند ببینید که علیرغم همه سروصداهای شما ما را به رسمیت شناختند. مهم هم نیست که دراین مذاکرات چه مسائلی مطرح شود. چیزی که مهم است این است که عکس یادگاری با مسوولین هردولتی که می خواهد باشد گرفته شود. خصوصا اگر جلسه را آمریکا اداره کند برایشان یک موقعیت مناسب است.
ازطرف آمریکایی ها چطور؟آیا اراده جدی برای حل مسائلشان با ایران وجود دارد؟
اگر از سمت مقابل نگاه کنیم آقای اوباما درتبلیغات انتخاباتی اش با شعار مذاکره با ایران به صحنه آمد. اما شاید در آن موقع هیچ کس پیش بینی نمی کرد که فضای داخلی ایران دچارتحول شود وبعد از انتخابات ما جنبش سبز و چالش بزرگی بین دولت ومردم را شاهد باشیم. آنها با محاسبه شرایط قبل از انتخابات می گفتند هر کسی که انتخاب شود ایران شرایط پایداری خواهد داشت. اوباما حتی تلاش کرد خودش را یک پله از حوادث دور کند و پیشنهاد مذاکره با رهبری را هم مطرح کرد؛اما وقتی مسائل بعد از انتخابات رخ داد ،آمریکایی ها بخصوص دچار یک نوع سردرگمی در این مساله شدند که حالا چه بکنند؟ اگر با دولت جدید وارد مذاکره شوند قطعا مردم ایران ومعترضین خارج از ایران بدبینانه به این موضوع نگاه خواهند کرد و اگر بخواهند خود را از مذاکره کنار بکشند بهانه ای برای این کار ندارند و درواقع خلاف شعارهایی است که گفته اند. این است که مساله ضرب الاجل به وجود آمد. غربی ها ماه سپتامبر را مطرح کردند واینکه تا این زمان باید موضوع مذاکره مطرح شود. از اول مشخص بود که اصولا درداخل ایران آمادگی برای پاسخ قاطع وجود نداشت. مسولین ایران به شدت درگیر مسائل داخلی هستند وتا این چالش سروسامان پیدا نکند آنها نمی توانند به تحولات بزرگ در سیاست خارجی شان فکر کنند. درشرایط موجود آنچه برای مسوولین سیاست خارجی و سیاست گذار کشور پیش رو ست این است که در پیشنهاد مذاکره با آمریکایی ها را نبندیم و جواب قاطعی ندهیم. راهی که برای ایران باقی مانده این است که به نوعی با وقت کشی و زمان خریدن، وضعیت خود راجبران کند.
دراین شرایط ایران یک بسته پیشنهادی به روز شده ای را طرح کرده. آیااین بسته می تواند کلید حل مشکلات باشد؟
این بسته درمورد مسائل ملکوتی وماورایی واداره جهان صحبت می کند و در واقع پیش بینی آنها هم این است که اگر چنین مسائلی را مطرح کنند اروپایی ها وآمریکایی ها با ترش رویی برخورد خواهند کرد و دستشان را برای مذاکره عقب خواهند کشید و کاسه کوزه ترک کردن مذاکره گردن ایران نخواهد افتاد. با اینکه بسته ایران کارشناسی ضعیفی دارد اما به نظر می رسد که کشورهای غربی به این نتیجه رسیده اند که شاید بتوان با همین به مذاکرات پای گذاشت. به نظرمن هم این موضوع شدنی است. یعنی اگر درهمین چارچوب ایران، مذاکراتی جدی و درسطح بالابین دو کشور انجام شود می توانیم به نتیجه ای برسیم. الان دولت آمریکا مامور تهیه پیش نویس قطعنامه ای درشورای امنیت سازمان ملل است که درآن مسابقه تسلیحاتی کشورهای دارنده سلاح را مد نظر قرار می دهد. این ناشی از این است که در داخل ایران درک درستی از شعارها وبرنامه های آقای اوباما نداشته اند واطلاعات درستی دراین زمینه وجود نداشته است. فکر می کردند که آمریکایی ها با آن سرسازش نخواهند داشت. درحالی که دولت آقای اوباما خود در این مساله پیشتازتر است. پیداست که می شود دراین چارچوب جلو رفت و با توجه به اینکه طرح خلع سلاح هم از طرف ایران مطرح شده و هم از طرف آمریکایی ها این موضوعی است که می تواند درمذاکرات مطرح شود.
بنابراین الان توپ مذاکره در زمین ایران است؟
الان فکر می کنم توپ دربحث مذاکره در زمین ایران افتاده است و ایران اگر بخواهد از این مذاکرات پا پس بکشد در شرایط مناسبی قرار نخواهد داشت وراه برای برخوردهای دیگر توسط جامعه بین الملل باز خواهد شد. درواقع الان دولت ایران بهانه ای برای کنار کشیدن از مذاکرات ندارد،چرا که دراین چند سال در تعامل با این گروه از کشورها بوده است. حتی طرح این مساله که ما سر مسائل هسته ای وارد گفت وگو نمی شویم به نظر عجولانه می رسد. می توانست اینطورمطرح شود که ما تنها بر سر مسائل هسته ای وارد گفت وگو نمی شویم. این واضح است که حل چالش های بین ایران وغرب و بخصوص آمریکا بدون طرح مساله هسته ای اصلا امکان پذیرنیست. به هر ترتیبی که ایران بخواهد وارد قصه شود هیچ چاره ای ندارد که یک پیشنهاد جدی وموثر مطرح کند. یا شایدهم این بحث هایی که مطرح می کنند تنها برای مصرف داخلی وشعار است،ولی باید یک سری طرح های مشخصی مطرح کنند که بشود روی آن مذاکره کرد.
وضعیت پیشنهادهای ایران به غربی ها چیست؟ آیا می توان انتظار داشت به وسیله آن هرنوع مذاکره ای پیش برود؟
از روز اولی که آقای احمدی نژاد حرف های کلی و گنده را مطرح کرده سطح مذاکرات هیچ پیش نرفته است. الان غربی ها می گویند مثلا حرف شما درست، اما پیشنهاد عملی شماچیست؟ اینجاست که تازه آقایان به این فکر خواهند افتاد که چه گفته اند. خواهند فهمید صحنه دیپلماسی صحنه ای جدی است و باید با برنامه حاضر شد. این عرصه ای نیست که با گفتن اینکه ما به شما علاقه مندیم و ما کشورخوبی هستیم و این جورمسائل کارها پیش برود. باید مواضع روشن وپیشنهادها کار شده باشد. متاسفانه این نگاه هیاتی به سیاست خارجی در دستگاه دولت و همین طور درنهادهای بالاتر وجود دارد. الان به جایی رسیده ایم که می گویند بفرمایید حرفتان را بزنید. حرف ما چیست؟ بنابراین ممکن است آقای احمدی نژاد بخواهد از این موضوع استفاده تبلیغاتی بکند اما قطعا دریک چالش جدی در سیاست خارجه خودش گیر کرده است.
آیا احتمال تحریم ها در آینده ای نزدیک وجود دارد؟
درآینده نزدیک احتمال تحریم وجود ندارد. الان فکر نمی کنم که حتی در سطح جهانی هم دولت اوباما و هم دولت های اروپایی بخواهند به دوره بوش برگردند و رفتار خشنی نشان بدهند. اما این قطعا میتواند به ضرر ملت ایران باشد که هیچ گامی دراین زمینه برداشته نشود. بنابراین فکر می کنم این خوش وبش های دپیماتیک تا مدتی ادامه خواهد یافت. اگر ایران از این صحنه عقب بکشد واقعاباید جوابگوی حرف های خیلی بزرگی که زده اند باشند. باید گفت این ایده های بزرگی که برای جهان مطرح کرده اید چه شد؟حالا که همه می خواهند بشنوند اقدام شما چیست؟ آقای اوباما نیامده که با روش دولت بوش مسائلش را حل کند به همین جهت مدتی روی موضوع دیپلماسی متمرکز خواهند بود تا همه شانس ها را برای گفت وگو وحل مسائل از این طریق امتحان کنند.
