مریم دستگیر
درحالی که طی ماه های گذشته انجام سنگساردلخراشی درتاکستان اعتراضات فراوان داخلی وبین المللی را به همراه داشته، جوادلاریجانی دبیرستاد حقوق بشر قوه قضاییه گفت”رجم” نه شکنجه است ونه مجازات غیرمتناسب: “برخی فکر می‌کنند چون غربی‌ها راجع به سنگسار به ما فحش می‌دهند، ما خجالت می‌کشیم که احکام را اجرا کنیم در صورتی‌که چنین چیزی نیست؛ اصلا فقه شیعه و فقه اهل بیت(ع)، فقه خجالت نیست زیرا این فقه متکی بر ارکان مهمی چون قرآن، اجماع، عقل و اهل بیت (ع) است.”
سنگسارمتهم پرونده‌ای که در سال 1374 اقدام به ترک خانواده و خروج از اسلام‌شهر کرده و به مدت چهار سال و نیم در شهر تاکستان به سر برده بود، موجی ازخشم ونگرانی درخصوص ادامه اجرای چنین احکامی را درکشور ایجاد کرد. موضوعی که طی ماه های گذشته موجب وارد شدن صدمات جدی به چهره بین المللی کشور شده است.
سازمان دیده بان حقوق بشردرکناردیگر سازمان های دیگربین المللی در همین ارتباط به این روش مجازات اعتراض کرد.سازمان های حقوق بشری ودیگرمجامع بین المللی هم با محکوم کردن اجرای چنین حکمی که ازمصادیق شکنجه نامیده می شود، از قوه قضاییه ایران خواستند از اجرای چنین حکمی خودداری کند. اما جواد اردشیر لاریجانیف مشاور قوه قضاییه که طی سالهای گذشته اظهارات جنجال برانگیزی درحوزه های مختلف داشته، درپاسخ به انتقادات بین المللی گفته است: “آنها به ما می‌گویند شما طبق تعهدات بین‌المللی که دارید نباید شکنجه کنید یا مجازات غیرمتناسب داشته باشید. ما می‌گوییم هر دو را قبول داریم ولی به آنها جواب می‌دهیم که این نه شکنجه است، نه مجازات غیرمتناسب.”
لاریجانی به ایسنا گفته است “رجم پایین ترازاعدام است چون دررجم این امکان وجود دارد که فرد بتواند نجات پیدا کند ولی درحکم اعدام چنین نیست” لاریجانی افزوده: “انتقادات آنها (سازمان های بین المللی وسازمان ملل)در مورد رجم یا سنگسار حول چند محور است؛ آنها می‌گویند سنگسار تنبیه نیست بلکه شکنجه است در صورتی‌که مرز بین شکنجه و تنبیه مرز خیلی روشنی نیست. آنها از طرف دیگر می‌گویند این حکم با جرم صورت گرفته تناسب ندارد. آنها می‌گویند کسی که زنای محصنه کرده چرا باید شدیدا محاکمه شود؟ البته این تفکر آنها ناشی از این است که آنها این عمل شنیع را آن‌قدر بد نمی‌دانند و می‌خواهند این تفکر خود را به ما تحمیل کنند”.
طی سالهای گذشته بحث های مختلفی درخصوص تناسب جرم با مجازات وجود داشته است. درچنین شرایطی و درحالی که به گفته بسیاری از فعالان اجتماعی وحقوق بشری، در ایران چنین تناسبی بین دو این موضوع و به ویژه احکامی مانند سنگسار وجود ندارد، لاریجانی گفته است: “تشخیص اینکه عمل زنای محصنه چه قدر زشت است با غربی‌ها نیست بلکه شنیع بودن این امر را ما با توجه به معیارهایی که در کشورمان وجود دارد می‌سنجیم.”
کمیسیون حقیقت یاب سنگسار درنامه ای به آیت الله شاهرودی درهمان زمان اعلام داشت سنگسارازمصادیق شکنجه است. این کمیسیون سپس چندین سئوال را با رییس قوه قضاییه مطرح کرد: “آیا ایران بر اساس کنوانسیون های بین المللی پذیرفته شده توسط جمهوری اسلامی اذعان دارد که سنگسار یکی از مصادیق شکنجه است و باید از جانب تمام کشورهای متعهد به این کنوانسیون ملغی گردد؟ در این شرایط چرا نهادهای قضائی زیر مجموعه شما به خود حق می دهند که به نقض قوانین، مقررات و بخشنامه های کشور و به ویژه قوه قضائیه بپردازند و گاهی اوقات با علم به غیرقانونی بودن اقدام های خود، درصدد اجرای مخفیانه و غیررسمی آنها بپردازند؟”
دربخش دیگری ازاین نامه آمده بود: “اذعان دارید که از نظر تعدادی از مراجع شیعه در شرایط کنونی اجرای حکم سنگسار می تواند موجبات وهن اسلام را فراهم آورد و لذا توقف آن همانگونه که آیت الله خمینی دستور آن را صادر کرده بود و جنابعالی نیز بر این نظرتاکید داشته اید، امری ضروری است.با وجود چنین اجتهادهایی در بالاترین سطوح صاحبنظران مذهبی، چگونه است که قضات و محاکم قضایی ایران کماکان برصدور اجرای حکم سنگسار تاکید دارند؟”
لاریجانی افزوده است: “فقه ما بن بست ندارد و می‌توان در مورد رجم صحبت کرد. البته در دیگر ادیان الهی مثل یهود این مسأله بوده است و این مسایل خود یک میدان بازی را در مورد مسأله‌ی رجم باز کرده است. فقه ما نیز بن بست ندارد و می‌توان در مورد آن صحبت کرد. آیت‌الله هاشمی شاهرودی دستور دادند که تطبیق مصداق رجم باید خیلی دقیق صورت گیرد زیرا باید شرایط احصان در عمل زنا تشخیص داده شود. احصان یعنی اینکه شبهه‌ای در یک نوع ناچاری و انگیزه‌های دیگر در این عمل وجود نداشته باشد مثلا وقتی یک زن یا مرد به دلایلی متارکه‌ی عملی کرده‌اند، بلافاصله در مورد آنها شرایط احصان از بین می‌رود.”
لاریجای درمورد پرونده تاکستان گفته است: “دستگاه قضایی محق است که شرایط احصان را مورد بررسی دقیق قرار دهد… در مسأله‌ی تاکستان داستان این‌گونه است که این زن و مرد همسایه بودند و زن خانواده با مرد همسایه فرار می‌کند می‌روند در یک ده، شناسنامه‌ی خود را عوض می‌کنند و می‌روند با هم ازدواج می‌کنند و حتی از این ازدواج نیز بچه‌دار می‌شوند و به نظر من این ناشی از یک مالیخولیای ذهنی است که در این دو طرف بوده است و طبیعتا این جور کارها صرف فقط مسائل شهوانی نبوده است و شرایط نشان می‌دهد که این دو نفر در یک شرایط کاملا نامعقول و با یک قصور خیلی عجیب عقلی وارد این کار شده‌اند…”
وی در عین حال با رد ضمنی سنگسار تاکستان، گفته است: “من نمی‌خواهم در واقع از اقدام شنیع این دو نفر دفاع کنم ولی می‌خواهیم بگویم این غیر از آن است که مثلا دو نفر برای تفریح و شهوت‌رانی وارد یک مقوله شوند و مرتکب این عمل شنیع شوند. در واقع به نظر من این دو از نظر عقلی دچار مشکل بوده‌اند و وضعیت مناسبی نداشته‌اند و در مورد آنها شبهه‌ی دیوانگی وجود داشته و این خود باعث می‌شود که حد بلافاصله با کمترین شبهه ساقط شود و دستگاه قضایی در این رابطه محق بوده است که دستور توقیف بدهد. برخی فکر می‌کنند چون غربی‌ها راجع به سنگسار به ما فحش می‌دهند، ما خجالت می‌کشیم که احکام را اجرا کنیم در صورتی‌که چنین چیزی نیست؛ اصلا فقه شیعه و فقه اهل بیت(ع)، فقه خجالت نیست.”