مراسم راهپیمایی ۳۵امین سالگرد پیروزی انقلاب با حواشی مختلفی برگزار شد: بازداشت جوانان٬ غیبت سران اصلاح طلبان٬ حمل پلاکاردهایی علیه موسوی٬ کروبی و خاتمی٬ شعار علیه مسوولان آمریکایی و در نهایت انتقاد از توافق ژنو.
حسن روحانی٬ رییس جمهوری‌اسلامی٬ نیز در غیبت دیگر دعوت کننده این مراسم، محمد خاتمی، به دفاع از اقدامات دولت یازدهم در ماه‌های گذشته گفت و خواستار حمایت از دولتش شد.
آنچه در راهپیمایی گذشت
راهپیمایی سالگرد پیروزی انقلاب سال ۵۷ در حالی در نقاط مختلف ایران برگزار شد که مذاکرات هسته‌ای اخیر میان ایران و گروه ۱+۵ و همچنین برخی سخنان مقام‌های آمریکایی٬ از جمله محورهای اصلی شعارهای روز گذشته بود.
خبرگزاری مهر نوشت که حاضران در این راهپیمایی پلاکاردهایی نظیر “سازش ما با آمریکا، محال است، محال است”، “می‌میریم، می‌میریم، سازش نمی‌پذیریم” و “نه سازش، نه تسلیم، نبرد با آمریکا” حمل می‌کردند.
در این میان صدا و سیمای جمهوری‌اسلامی و برخی رسانه‌های اصول‌گرا٬ شعارهایی متفاوت‌تر را برای راهپیمایی برگزیده بودند. “ما مشتاق گزینه‌های روی میزیم” و “ما برای نبرد بزرگ آماده‌ایم”٬ نمونه‌هایی از پلاکاردهایی بودند که در دست حاضران در مراسم دیروز بود. این پلاکاردها پیش از این به شکل بیلبورد در نقاط مختلف تهران نصب شده و صدا و سیمای جمهوری‌اسلامی نیز در تبلیغ‌هایی که طی روزهای گذشته داشت٬ این مضمون را تکرار کرده بود. برخی مصاحبه‌های صدا و سیما با افرادی که در راهپیمایی حضور داشتند نیز حول و حوش همین مضمون بود.
انتخاب این شعار٬ پاسخی است به سخنان مسوولان آمریکا که بارها از عبارت “همه گزینه‌ها روی میز است” برای توصیف برخورد خود با برنامه هسته‌ای جمهوری‌اسلامی استفاده کرده‌اند. این عبارت در بسیاری از موارد٬ بدین معناست که آنها گزینه حمله نظامی را نیز در نظر دارند.
هفته گذشته عزیز جعفری٬ فرمانده سپاه پاسداران٬ گفته بود که جنگ با آمریکا برای “انقلابی‌‌ها” یک “رویای قوی” است و احمد جنتی٬ دبیر شورای نگهبان٬ نیز خبر از آرزوی آیت‌الله خمینی برای “نبرد مستقیم با آمریکا” داده بود.
از بخش‌های دیگر این راهپیمایی٬ شعارهایی بود که علیه وندی شرمن٬ مسوول تیم مذاکره‌کننده آمریکا در گروه ۱+۵ سر داده شد. برخی افراد حاضر٬ همچنین پلاکاردی را با خود حمل می‌کردند که در آن٬ وندی شرمن و باراک اوباما٬ مورد ضرب و شتم قرار می‌گرفتند.
برخی از حاضران در راهپیمایی نیز٬ پلاکاردهایی در اعتراض به توافق هسته‌ای با خود حمل می‌کردند. این پلاکاردها که عموما دست‌نوشته بودند٬ شامل مضمون‌هایی چون “آقای دیپلمات جواب گستاخی آمریکا لبخند نیست”٬ “تعطیلی فنآوری هسته‌ای واقعا به چهار میلیارد دلار می‌‌ارزید؟”٬ “من کم‌سوادم٬ اما زیر بار ذلت نمی‌روم”٬ “آنچه با خون به دست آوردیم به نان نمی‌فروشیم” و “سانتریفیوژ‌ها دیگر نمی‌چرخند٬ به چه قیمتی؟” بود.
به نظر می‌رسد حاملان این دست‌نوشته‌ها بیشتر حامیان جریانی از اصول‌گرایان و جبهه پایداری باشند که منتقد توافق‌نامه ژنو٬ مذاکرات هسته‌ای و سیاست خارجی دولت حسن روحانی هستند.
بحث اعتراض‌های سال ۸۸ نیز هم‌چنان در این مراسم داغ بود. پلاکاردی با تصاویر موسوی٬ کروبی و خاتمی٬ باطناب داری بر گردن و دست‌نوشته‌هایی در اعتراض به آنها٬ از جمله این موارد بود.
رجانیوز٬ وب‌سایت نزدیک به جبهه پایداری٬ درباره مراسم راهپیمایی نوشت: “چند ماهی است که برخی افراد و گروه‌های سیاسی در داخل کشور به دنبال پهن کردن فرش قرمز برای مقامات کاخ سفید آن هم همراه با سیل توهین‌ها و اظهارات سخیف علیه ملت ایران هستند. هر چقدر «جان کری» فحاشی می‌کند و «وندی شرمن» گستاخی می‌کند و «باراک اوباما» یاوه بهم می‌بافد؛ این افراد کوچک‌ترین واکنشی نشان نمی‌دهند که مبادا به گوشه قبای حضرات کاخ سفید نشین بربخورد و دمشان را روی کولشان بگذارند و بروند. راهپیمایی امسال و طنین فراگیر «مرگ بر آمریکا» می‌تواند تودهنی مناسبی به همه این خنده‌ها و کرنش‌ها در برابر نماد استکبار جهانی باشد و حق هم هست؛ چرا که انقلاب ۵۷ بر پایه و اساس استکبارستیزی شکل گرفت و روح الله کبیر هم احیا کننده شعار قرآنی «مرگ بر آمریکا» بود”.
جوان آن‌لاین٬ متعلق به دفتر سیاسی سپاه پاسداران٬ نیز به نقل از محمدحسین قدیری‌ابیانه٬ نوشت: “مردم ایران امروز گزینه های روی میز آمریکا را زیر پای خود له کردند و حماسه سیاسی عظیم را آفریدند. این حماسه سیاسی موقعیت جهانی ایران و هیات دیپلماتیک ایران را تقویت و آمریکا و همپیمانانش را تضعیف و ناامید کرد”.
بازداشت جوانان اصلاح‌طلب
برخی از گروه‌ها و جوانان اصلاح‌طلب٬ پیش از این اعلام کرده بودند که در این مراسم شرکت خواهند کرد. سیدمحمد خاتمی٬ جبهه مشارکت و مجمع روحانیون مبارز از جمله افراد و گروه‌هایی بودند که پیش از این گفته بودند در این مراسم حاضر خواهند شد.
دعوت به حضور اصلاح طلبان در این راهپیمایی٬ به شبکه‌های اجتماعی هم کشیده شد و برخی نزدیکان گروه‌های اصلاح طلب٬ خواستار آن شدند که اصلاح طلبان و حامیان حسن روحانی در این مراسم حاضر شوند.
با این وجود رسانه‌های نزدیک به اصلاح‌طلبان نوشتند که برخی از حاضران در این مراسم٬ توسط نیروهای امنیتی و انتظامی بازداشت شدند.
به گفته رسانه‌ها این افراد “گروهی از جوانان اصلاح‌طلب” بودند که به دعوت محمد خاتمی و حسن روحانی قصد شرکت در راهپیمایی داشته و پوسترهایی را “در حمایت از حسن روحانی و با امضای جوانان اصلاح طلب” حمل می کرده‌اند.
بازداشت این افراد توسط نیروی انتظامی انجام شد٬ اما تمام آنها پس از چند ساعت آزاد شدند. برخی آزادشدگان پس از آزادی نوشتند که از برخی از آنها تعهد گرفته شده و برخی دیگر نیز باید به دادسرا مراجعه کنند. هیچ‌کدام از بازداشت‌شدگان تصویری از میرحسین موسوی٬ مهدی کروبی٬ زهرا رهنورد و یا سیدمحمد خاتمی همراه نداشته و شعاری نیز در حمایت از آنها سر نداده بودند.
براساس عکس‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده٬ جمعی از این جوانان پوستری با تصاویر حسن روحانی٬ ایت‌آلله خامنه‌ای و آیت‌الله خمینی حمل می‌کردند و بقیه نیز حامل پارچه‌نوشته‌ای از رهبر جمهوری‌اسلامی بودند.
مهدی خزعلی، در صفحه فیس بوک خود٬ خبر داد که در این راهپیمایی “هفت تن از اعضای سرای اهل قلم” نیز بازداشت شده‌اند. به نوشته وی این افراد پس از چند ساعت آزاد شده اما “کارت ملی بعضی‌ها را توقیف کرده‌اند تا فردا به پلیس امنیت بروند”.
خزعلی همچنین درباره جو این راهپیمایی نوشت: “نیروهای امنیتی به کمترین بهانه‌ای مبادرت به دستگیری جوانان می‌کردند! حکومت لباس شخصی‌ها چشم‌گیر بود و هر کس پیراهن سبز به تن داشت٬ راهی مینی‌بوس‌های مستقر در حاشیه راهپیمایی می‌شد”.
وی همچنین مدعی شد که “کسانی با عکس احمدی‌نژاد آزادانه می‌گشتند و تنها عکس هاشمی و روحانی ممنوع بود و هر کس عکس روحانی داشت٬ بازداشت می‌شد”.
وب‌سایت انصاف‌نیوز نیز نوشت که تعدادی از جوانانی که پوسترهایی با تصویر محمد خاتمی، حسن روحانی و هاشمی رفسنجانی در دست داشتند در حوالی میدان توحید تهران و در حالی که تازه به جمع راه‌پیمایان پیوسته بودند با ممانعت نیروهای انتظامی برای پیوستن به راه‌پیمایان مواجه شدند.
با وجود دعوت سران اصلاح‌طلب از مردم برای حضور در این راهپیمایی٬ تاکنون عکس یا خبری مبنی بر حضور آنها در این مراسم منتشر نشده و به نظر می‌رسد که آنها از حضور در این مراسم خودداری یا از حضور آنان جلوگیری کرده اند. گرچه برخی منابع خبری گفته‌اند که سیدمحمد خاتمی در جمع راه‌پیمایان شهر اردکان حاضر شد٬ اما تاکنون هیچ منبع موثقی این خبر را تایید نکرده و برخی نزدیکان خاتمی نیز می‌گویند که وی در راهپیمایی امسال حضور نداشته است.
از میان دیگر اصلاح طلبان و یا افراد نزدیک به آنها٬ تنها اکبر هاشمی‌رفسنجانی٬ رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام٬ در این راهپیمایی حاضر شد. برخی گزارش‌ها حکایت از آن دارد که هم‌زمان با حضور هاشمی‌رفسنجانی٬ برخی از حاضران در راهپیمایی٬ با شعار “مرگ بر ضد ولایت‌فقیه” به سمت وی رفتند.
روحانی چه گفت
حسن روحانی٬ رییس دولت یازدهم٬ در سخنرانی خود٬ با اشاره به انتخابات ریاست‌جمهوری در ۲۴ خردادماه٬ این انتخابات را پیامی از سوی ملت ایران دانست که “به دنیا اعلام کنند از دولتی حمایت می‌کنند که در مسیر عقلانیت و تدبیر و با مشی اعتدالی امید را زنده کرد و راه پیشرفت را از طریق توسعه و توان داخلی در کنار تعامل سازنده با جهان ادامه می‌دهد”.
وی همچنین با اشاره به انتشار برخی اخبار درباره اعضای دولت٬ گفت: “علت اینکه برخی به ناروا و نادرست هر روز خبر استعفای مسئولان یا اختلاف میان آنان را شایع می‌کنند، به خاطر این است که می‌بینند امروز یک مدیریت منسجم در کشور وجود دارد”.
به نظر می‌رسد اشاره روحانی به خبر استعفای اسحاق جهانگیری معاون اول وی است. هفته گذشته و هم‌زمان با استعفای محمدعلی نجفی٬ اخباری درباره استعفای جهانگیری نیز منتشر شد که بعد ها تکذیب شد. همچنین یکی از نمایندگان مجلس گفته بود که به دلیل اختلاف هیات وزیران بر سر مساله توزیع سبد کالا٬ درگیری میان آنها چنان بالا گرفت که برخی وزرا تا مرز استعفا پیش رفتند.
وی گفته است که “امروز در میان کابینه و همه مسئولان رده بالا شاهد هماهنگی و همکاری هستیم” و چون “مدیریت منسجمی” در کشور وجود دارد، “برخی به ناروا هر روز موضوع استعفای این مسئول یا آن مسئول یا اختلاف بین آنان را مطرح می‌کنند”.
روحانی در سخنرانی خود٬ به دفاع از عملکرد دولت در ماه‌های گذشته پرداخت. وی گفت که دولت موفق شده در این مدت “تورم را از ۴۳ درصد به ۳۵ درصد کاهش دهد” و تلاش دولت آن است که “این نرخ در سال آینده به ۲۵ درصد کاهش یابد”.
به گفته رییس دولت یازدهم٬ دولت در نظر دارد رشد اقتصادی منهای پنج و هشت دهم درصد در سال گذشته را به نرخ رشد صفر درصد در سال آینده برساند و افزود: “تا پایان سال جاری هم ممکن است در این زمینه به منفی هفت دهم درصد برسیم که این برای دولت یک افتخار بزرگ است”.
بحث مذاکرات هسته‌ای احتمالا مهم‌ترین بخش سخنان روحانی بود. وی گفت که “همه بدانند که مذاکره ما با کشورهای ۱+۵ از سر عزتمندی، حکمت و در چارچوب عزت ملی و در مسیر آرمان‌خواهی ملت ایران است”.
روحانی مذاکرات اخیر را “آزمایش تاریخی برای اروپا و آمریکا دانست” که “اگر در مذاکرات در چارچوب حقوق ملت ایران، قانون، احترام مشترک و تعامل حرکت کنند، از طرف ملت ایران، پاسخ مثبت خواهند شنید اما اگر بخواهند شیوه نادرست گذشته را تکرار کنند، باید متوجه باشند که به ضرر منطقه، ملت خود و ثبات جهان قدم برداشته‌اند و روشن می‌شود که تمام اتهامات آنها در طول این سال‌ها علیه ایران ناروا بوده است”.
بحث امکان استفاده از گزینه نظامی نیز از دیگر مواردی بود که مورد اشاره روحانی قرار گرفت: “اگر کسانی در توهم هستند که بر روی میز آنها، تهدید علیه ملت ایران است، نیاز به عینک جدیدی دارند زیرا روی هیچ میزی در جهان تهدید نظامی علیه ملت ایران وجود ندارد”.
روحانی در سخنان خود گفت که ایران٬ از تحریم و تهدید هراسی ندارد و “ما اولین ضربه را بر تحریم‌های غیرقانونی وارد کردیم و در زمینه بیمه، کشتیرانی، امور بانکی، غذایی، دارویی و پتروشیمی ضربه محکمی بر تحریم‌ها زده شد”.
اشاره وی به بخشی از توافق‌نامه ژنو است که براساس آن غرب٬ برخی از تحریم‌های ایران را در ازای تعلیق غنی‌سازی بیست درصدی٬ رقیق کردن اورانیوم غنی‌سازی شده تا ۲۰ درصد٬ تعطیلی برخی مراکز هسته‌ای و همچنین اجازه بازرسی از آنها٬ برای شش ماه متوقف کرده است.
این توافق‌نامه طی ماه‌های گذشته مورد انتقاد بخشی از اصول‌گرایان قرار گرفت و آنها چنین توافقی را مغایر سیاست‌های جمهوری‌اسلامی توصیف کردند و بارها گفتند که رهبر جمهوری‌اسلامی نیز با این توافق‌نامه٬ موافق نیست.
روحانی در بحث سیاست داخلی هم با اشاره به اینکه “همه باید دنباله‌روی مقام معظم رهبری باشیم”٬ گفت: “هیچ کس نباید فکر کند که یک جناح می‌تواند بر کشور حاکم باشد، بلکه باید همه جناح‌ها، همه احزاب و همه گروه‌ها نقش خود را ایفا کنند”.
در حاشیه راهپیمایی
یکی از شرکت کنندگان در این راهپیمایی به روز گفته در میدان انقلاب “شور و حرارت زیادی برای شعار دادن وجود نداشت. مردم عموما در اطراف میدان ایستاده و با هم گپ می زدند، شوخی می کردند. شعار مرگ بر آمریکا با استقبال زیاد حاضران حاضر نمی شد و تنها هر از چند گاهی برای خالی نبودن عریضه با خنده و گاهی هم با دهان پر آن را تکرار می کردند”.
عموم زنان حاضر در تجمع با پوشش چادر آمده بودند. انیسه زنی ۵۰ ساله می گوید: “خب هر سال می آییم. من ۳۵ سال پیش کلاس اول دبیرستان بودم و در تظاهرات بودم. حتی یک بار نزدیک بود دستگیر شوم. خب به یاد آن خاطرات می آییم.”
انیسه با پسر نوجوانش و شوهرش به راهپیمایی آمده. او در پاسخ به این سئوال که چرا با شعار ها همراه نیست می گوید: “آخه این همه مرگ مرگ می کنند کی میمیره آخه. بعد هم خب الان داریم با امریکا مذاکره می کنیم. به نظرم این روز جشن است و نباید اینقدر شعاری اش کنند. امروز هوا خوب بود ما اومدیم که هم از خانه خارج شده باشیم هم مردم دیگر را ببینیم.”
علی، همسر انیسه که فرهنگی و دبیر بازنشسته است می گوید: “۲۲ بهمن به هر حال روز بزرگی است. این دولت ها که آمدند و رفتند و شعار دادند و هیچ کاری نکردند. من به این آقای روحانی هم امیدی ندارم. من برای هیچ کسی نیامدم. برای خود انقلاب آمدم”. آن ها به سمت یک سنبوسه فروشی می روند و در صفی نسبتا طولانی منتظر می مانند تا نوبت شان شود.
در ضلع دیگر میدان، برخی دستفروش ها کتاب های خود را برای فروش آورده و کف خیابان پهن کرده اند. از سنگ صبور، صادق چوبک، سه قطره خون صادق هدایت، تا انسان کامل آیت الله مطهری. مردم از جلوی بساطی های مختلف رد می شوند، می ایستند و با فروشندگان سر قیمت هایی که مدعی است خیلی ارزان است چانه می زنند. خانم های زیادی برای خرید روسری و شال تقلا می کنند. “خانوم اگر نمی خواهی اونو، بدش به من.”
علی ۳۵ ساله است و سیگار می فروشد و از کسب و کارش راضی است: “خب مردم امروز خیلی سیگار خریدند. من هر سال می آیم اینجا، اما امسال واقعا ۳۰ - ۲۰ باکس فروختم. خیلی زیاد بود. امروز بعد از دو هفته سرما واقعا هوا خوب بود. مردم هم گفتند بیایند بیرون راه بروند پاهایشان باز شود.” قاه قاه می خندد”
راحله، یک دانشجوی علوم سیاسی که طرفدار حاکمیت است اما چنین نظری ندارد: “مردم آمده اند برای دفاع از رهبری، از راه ولایت، معلوم است خسته هم می شوند و باید چیزی بخورند و تفریحی هم بکنند. چه اشکالی دارد؟ این جمعیت امریکا را می ترساند. می فهمد تحریم کارگر نیست. جنگ کارگر نیست. با این مردم و انقلاب نمی شود با زبان زور حرف زد. مهم این است که مردم آمده اند. چرا در روزهای دیگر نمی آیند؟ بعد هم مگر حتما باید هر کسی آمد حنجره اش را پاره کند؟”
