در حالی که بورس ایران به دلایل مختلف مانند نامشخص بودن سرنوشت پرونده هسته ای و همچنین کاهش قیمت نفت، روزهای سختی را تجربه می‌کند، افت شاخص کل بورس به زیر ۶۵ هزار واحد در روز گذشته، منجر به اعتراض سهامداران خرد در تالار بورس حافظ و تشنج در فعالیت‌های این تالار شد.
به گزارش خبرگزاری‌های داخلی از جمله ایلناروز گذشته بازار بورس تهران در پی سقوط شاخص متشنج شده و سهامداران به سر دادن شعارهایی در اعتراض به بی‌ثباتی بازار و بلاتکلیفی سیاسی پرداخته و خواستار تعطیلی بورس تهران و جلوگیری از سوخت سرمایه سهامداران جزء شده‌اند.
حامد قاسمی یک کارشناس بورس هم گفته علت این ریزش که منجر به تشنج بازار بورس شد، شایعات جدیدی در مورد وضعیت اقتصادی و تصمیمات اقتصادی دولت است که مهم‌ترین آنها بستن بودجه بر روی نفت ۴۰ دلاری و معلوم نبودن وضعیت مذاکرات هسته ای است.
در همین حال، بورس نیوز نیز با انتشار یک گزارش اختصاصی، به بررسی دلایل بروز ناآرامی در تالار شیشه ای بورس و بازگویی برخی اعتراضات سهامداران پرداخته است.
جالب آنکه عمده اعتراضات به عدم حضور وزیر اقتصاد و ناتوانی مدیران بورسی در سر و سامان دادن به وضع موجود مربوط بوده است.
بورس نیوز نوشته: “یک سهامدار با صدای بلند خواهان تعطیلی بازار بود تا بیش از این ادامه روند نزولی در بورس، ذوب سرمایه های مردم را سبب نشود.دیگری می گفت که «آقایان راهی برای این شرایط پیدا کنید؛ قسم به کلام خدا اگر شما اقدامی نکنید از راهی برای پایان یافتن این شرایط وارد خواهیم شد که فکرش را هم نکنید.« اعتراض سهامدار دیگری پیرامون اثرات نامطلوب ناشی از وجود دامنه نوسان قیمت ها بود که اجازه نمی دهد روند معاملات سهام به تعادل برسد. اعتراضات دیگر هم به نحوه محاسبه اشتباه شاخص بورس ارتباط داشت. چراکه به اعتقاد آنها در شرایطی که قیمت سهام به طور میانگین حدود ۴۰ درصد افت کرده، چرا شاخص چندان کاهش نیافته است. بطوریکه اعتقاد این سهامدار بر شاخص سازی و دستکاری در روند معاملات بود. سهامدار دیگری از ارایه نامه اعتراض جمعی از سهامداران به دفتر ریاست جمهوری سخن گفت. این سهامدار همچنین خطاب به مدیران حاضر در تالار گفت که اگر می توانید جواب سهامداران را بدهید، در غیر این صورت گرهی که با دست باز می شود با دندان باز نکنند. وی خواستار تجمع در محل ریاست جمهوری جهت پیگیری مطالبات سهامداران از مراجع بالاتر شد و اگر هم نشد تجمع جلوی مجلس شورای اسلامی. وی با انتقاد نسبت به سخنان چند ماه اخیر رییس جمهور و تشویق مردم برای خرید سهام گفت که چرا وقتی آمریکا، عراق و یا هر نقطه ای از دنیا جنگ می شود، بورس تهران ملتهب می شود؟ فرد دیگری خواستار تسهیل در ارایه اعتبارات شد تا در این زمینه به سهامداران فشار تحمیل نشود. در مجموع صحبت اکثر افراد بر عدم دخالت سازمان و تأکید بر نظارت این نهاد مالی بر روند معاملات بود”.
براساس این گزارش، در پی بالاگرفتن اعتراض ها، حسن قالیباف اصل، رئیس جدید سازمان بورس در جمع معترضان حاضر شده و گفته است: “اگر می خواهید بنده حرفی بر زبان بیاورم که قیمت سهام شما افزایش یابد، از دست من خارج است! آنچه بنده توضیح می دهم، اعتقاد قلبی من است”.
به نوشته این سایت، وی در حالی که از سوی یکی از سهامداران متهم به دروغ گویی شد، از بیان سخنان خود ناتوان ماند.
در این میان، نحوه پوشش دهی اعتراضات روز گذشته بازار بورس در خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه در نوع خود جالب توجه است.
این خبرگزاری نوشته: “تعدادی از سهامداران حقیقی که نسبت به افت قیمت سهام خود اعتراض داشتند، در تالار معاملات بورس اوراق بهادار تهران گرد هم آمده و خواستار پاسخگویی مسئولان شرکت بورس اوراق بهادار و سازمان بورس اوراق بهادار شدند”.
فارس عمده گزارش خود را به بازتاب سخنان رئیس بورس اختصاص داده و از آن به عنوان “نشست سهامداران معترض با مسئولان بورس” یادکرده است.
از سوی دیگر سایت فرارو به سراغ برخی از آگاهان و کارشناسان رفته و خواستار تبیین دلایل اعتراض سهامداران شده است.
این سایت به نقل از حمید میرمعینی که وی را کارشناس بازار سرمایه معرفی کرده نوشته: “آنچه امروز(دیروز) در بازار اتفاق افتاد ناشی از جو وحشت به وجود آمده بود. گزارش های بد ۹ ماهه هم به این فضا دامن زد و مردم را به واکنش واداشت. با توجه به آنکه گزارش‌های ۹ ماهه خوبی نداشتیم، نگرانی هایی در مورد گزارش های سال بعد هم به وجود آمد. حجم فروش و نرخ فروش در این گزارش ها مناسب نبودند و سرمایه گذاران که بیشتر افراد عادی بودند به این روند واکنش های شدیدی نشان دادند. این اتفاق تفاوت رفتار میان حرفه‌یی ها و غیر حرفه‌یی های بازار را نشان می دهد. فروش سهم در شرایط نوسان بازار که باعث افت بیشتر شاخص و قیمت ها می شوند رفتار حرفه ای نیست. مگر این که تمام ذهنیت ها از آینده سیاسی- اقتصادی کشور بسیار بد باشد و سرمایه گذاران از بازار بروند، در این شرایط این رفتار عادی و طبیعی است. اما حال که مشکل خاصی در روند مذاکرات به وجود نیامده و شرایط بحرانی ای وجود ندارد، این رفتار تماما غیر حرفه ای است. به احتمال زیاد این افراد نسبت به فعالیت بازار بسیار بدبین بودند و با این پیش فرض که اوضاع به سوی بدتر شدن می رود دست به فروش سهم هایشان زده اند.”
وی افزوده است:“ یکسال پیش که هنوز بحرانی در بازار به وجود نیامده بود و خبری از سقوط ها نبود کارشناسان بارها به مسئولان هشدار دادند که باید برنامه ای مدون برای کنترل بورس وجود داشته باشد. باز چند ماه پیش که سقوط ها آغاز شدند و روند بازار تغییر کرد به مسئولان هشدار دادیم که باید نگاه جدی تری به بازار داشته باشند. اما وقتی دولت هیچ نگاه مناسبی به بازار ندارد و فکر می کند که این بازار هیچ نقشی در اقتصاد ندارد و کاری هم برای آن انجام نمی دهد نباید از بروز چنین اتفاقاتی تعجب کنیم. مدت هاست که شاهد آن هستیم که شاخص کاهش می یابد، سهم ها آب می شوند و مردم به این روند اعتراض دارند اما چرا حرکتی از سوی دولت دیده نشده؟”
اما سایت بورس نیوز، به نقل از سید محمدصادق آل احمد، یکی دیگر از کارشناسان بازار سرمایه، نظر دیگری در مورد بورس مطرح کرده است: “اکنون شرایط اقتصادی کشور به گونه ای است که نمی توان در یک بازه زمانی کوتاه مدت، بازگشت هرچه سریع تر رونق به بازار سهام را از سوی مدیریت جدید سازمان بورس انتظار داشت”.
گفتنی ست، دولت ایران چند ماه قبل تلاش کرد با پایین آوردن نرخ بهره بانکی، نقدینگی را به بازار سرمایه سرازیر کند اما در همان زمان واکنش شهروندانی که معتقد بودند بورس ایران به دلیل حضور شبه دولتی ها عملا فاقد قدرت بازگشت سرمایه افراد مستقل است، به تصمیم دولت اعتراض کردند.
در همین حال، نامشخص بودن نتیجه مذاکرات اتمی و سقوط آزاد نفت نیز در بورس تاثیر گذاشته به طوریکه چهارشنبه دو هفته قبل خبرگزاری ها از “افت وحشتناک بورس” خبر داده و از این روز به عنوان چهارشنبه سیاه یاد کرده بودند. بورس ایران هم اکنون در حال تجربه رکورد سقوط آزاد شاخص کل در پنج و نیم سال گذشته است.
