هوارد لافرانچی
به نظر می رسد ایالات متحده رویکردش را تغییر داده است.
ایالات متحده وقتی از توافق موجود میان قدرت های بزرگ در شورای امنیت سازمان ملل برای وضع تحریم های جدید علیه ایران پرده برداشت، آن را واکنشی به توافق بدست آمده میان ترکیه، برزیل و ایران برای مبادله سوخت هسته ای خواند.
اما اکنون دولت اوباما می گوید هم تحریم ها و هم مبادله سوخت قابل اجرا هستند: هردو رویکرد به بلندپروازی های ایران می پردازند و در عین حال دو مسیر جداگانه را طی می کنند.
ایالات متحده امیدوار است تا جائیکه ممکن است تعداد بیشتری از 15 عضو شورای امنیت سازمان ملل را با تحریم های ایران همراه کند. معنای دیگر این رویکرد، کسب پشتیبانی کشورهای کوچکتر و غیر همسوئی است که با موضع ایران هم آوائی کرده اند. به این ترتیب، ایالات متحده در حال حاضر در حال پیگیری یک رویکرد دوگانه در دیپلماسی خود در قبال ایران است.
سوزان رایس سفیر ایالات متحده در سازمان ملل روز چهارشنبه گفت قطعنامه تحریمی جدا از “توافق مبادله سوخت هسته ای” است. وی این توافق را یک “ابزار اعتمادسازی” خواند که پائیز گذشته از سوی ایالات متحده و سایر قدرت ها به ایران پیشنهاد شده بود.
کاخ سفید با صدور اطلاعیه ای در خصوص مکالمه تلفنی روز چهارشنبه میان باراک اوباما و رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه، خاطر نشان کرد رئیس جمهور آمریکا از “تلاش های ترکیه و برزیل قدردانی کرده است.” اما آقای اوباما در عین حال به نخست وزیر ترکیه اطلاع داد مذاکرات بر سر تحریم های جدید به دلیل “نگرانی های موجود درباره برنامه کلی هسته ای ایران” و ادامه سرپیچی آن کشور از اجرای “تعهدات بین المللی” همچنان “ادامه خواهد یافت”.
برخی از کارشناسان هسته ای می گویند مسیر جدید با بالاگرفتن بحث ها در خصوص وضع تحریم ها همراه است زیرا تنش های وارد شده از سوی تمامی طرفین، ایران را به نشان دادن واکنش به جامعه بین المللی مجبور کرده است.
ایوان اولریچ معاون برنامه امنیت استراتژیک در فدراسیون دانشمندان آمریکا در واشنگتن می گوید، درواقع رویکرد دوگانه ایالات متحده بر این استوار است که “تنها فشار مستمر بر ایران می تواند آنها را به تن دادن به مبادله سوخت وادار کند.”
آقای اولریچ افزود: “آیا ایران با قبول مبادله سوخت هسته ای تنها می خواست تحریم ها را دفع کند؟ اگر قضاوت شما اینگونه باشد، پیشنهاد برزیل و ترکیه فاقد مشروعیت است. اما این توافق از ایالات متحده می خواهد مبادله را به عنوان آزمونی از نیت های ایران بپذیرد.”
هم قطعنامه پیشنهادی ایالات متحده در شورای امنیت سازمان ملل و هم توافق برزیل وترکیه درباره مبادله سوخت هسته ای، فشارهای جدیدی را به رژیم تهران وارد می کنند. البته هیچکدام از آنها برنامه ایران را مجبور به توقف نمی کنند. ایران می گوید برنامه هسته ای آن کشور دارای اهداف صلح جویانه است. در عین حال، کشورهای غربی اعتقاد دارند این برنامه در خدمت تولید تسلیحات هسته ای است.
از سوی دیگر، پاتریک کلاسون معاون مدیر تحقیقات مؤسسه سیاست خاور نزدیک در واشنگتن می گوید ایالات متحده و سایر اعضای جامعه بین المللی باید در هفته جاری آموخته باشند که ایران به فشار عکس العمل نشان می دهد. وی گفت ایران طرح برزیل- ترکیه را تنها وقتی پذیرفت که متوجه به جریان افتادن قطعنامه سازمان ملل شد.
ایران مشاهده می کند که “حلقه شرکای دیپلماتیک” آن کشور در حال کوچکتر شدن است. تهران در حالی که ظرف سال های گذشته سعی می کرد ایالات متحده و اروپا را در مقابل هم قراردهد، اکنون می بیند رابطه با روسیه و حتی چین نیز رو به کاهش گذاشته است.
وی در عین حال گفت چالش اصلی، که همان قصد ایران در ادامه غنی سازی است، همچنان حل نشده باقی مانده است. “نه توافق جدید مبادله سوخت هسته ای و نه پیشنهاد تحریم، مستقیماً به این موضوع نمی پردازند.”
منبع: کریستین ساینس مانیتور- 20 مه 2010
