جمهوری اسلامی و عقب نشینی از خاکریز سوریه؟

بهرام رفیعی
بهرام رفیعی

» با افزایش احتمال حمله نظامی صورت گرفت

همزمان با افزایش احتمال حمله نظامی ایالات متحده و برخی از کشورهای اروپایی به سوریه، آیت الله خامنه ای و تعدادی از فرماندهان ارشد نیروهای مسلح جمهوری اسلامی طی اظهاراتی به این موضوع واکنش نشان داده و برخلاف گذشته با عقب نشینی از تهدیدات پیشین، در عین حالی که همچنان سوریه را “خط مقاومت” می خوانند، به نکوهش جنگ و خطرات آن پرداخته اند.

در این ارتباط رهبرجمهوری اسلامی در جریان دیدار با دولت تازه تشکیل شده حسن روحانی با اشاره به اخباری که حکایت از حمله نظامی قریب الوقوع ایالات متحده امریکا به سوریه دارد گفت: “آمریکا تهدید کرده و گفته‌اند میخواهند دخالت کنند، این قطعاً یک فاجعه برای منطقه خواهد بود و مطمئناً آمریکایی‌ها از این مسئله ضرر خواهند کرد؛ این را باید بدانند؛ قطعاً ضرر میکنند؛ همچنان که در عراق ضرر کردند، همچنان که در افغانستان ضرر کردند؛ این هم ضرر دیگری خواهد بود.”

وی در ادامه اضافه کرد: “دخالت قدرتهای فرامنطقه‌ای و خارجی در یک کشور - حالا سوریّه یا غیر سوریّه - جز آتش‌افروزی و جنگ‌طلبی هیچ معنای دیگری ندارد، نفرت ملّتها را نسبت به اینها زیاد میکند، اینها را در منطقه باز هم بدنامتر از گذشته میکند، به علاوه که اصلاً هیچ آینده‌ی روشنی هم وجود ندارد، یعنی واقعاً منطقه منطقه‌ای است که مثل انبار باروت، اگر یک جرقّه‌ای آنجا از این قبیل دست بدهد، آدم نمیداند که ابعاد این جرقّه چه خواهد شد.”

آیت الله خامنه ای در این پایان این دیدار همچنین دست به دعا شده و گفته: “امیدواریم خداوند متعال این منطقه را از شرّ آمریکا و صهیونیسم و بدخواهان دیگر محفوظ بدارد و کشور ما را، ملّت ما را، مردم ما را، دولت ما را، رئیس جمهور ما را، در سایه‌ی حمایت و رعایت خودش محفوظ بدارد.”

همزمان رییس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی نیز به اظهار نظر درباره احتمال حمله نظامی علیه حکومت بشاراسد در سوریه پرداخت و گفت: “هرگونه عملیات جدید در منطقه خسارات زیادی دنبال داشته و جز خشنودی صهیونیست ها برای هیچکس عایدی نخواهد داشت و این خسارتی بزرگ بر جامعه بشریت بوده و دامنه آن تنها به جامعه مسلمانان محدود نخواهد شد.”

حسن فیروزآبادی در ادامه با گفتن اینکه “آمریکا، انگلیس و سایر هم پیمانان آنها در لشکرکشی به منطقه و سوریه زیان خواهند دید”اضافه کرد: “هر اقدام نظامی علیه سوریه، صهیونیست‌ها را به کام آتش خواهد کشاند.”

در همین حال سرتیپ پاسدار مسعود جزایری که همواره مواضع تندی درقبال کشورهای غربی و همچنین اقدامات نظامی آنها در منطقه داشته و معمولا در اظهارات خود آنها را تهدید می کرده این بار به نکوهش جنگ در سوریه پرداخته و اعلام کرده: “حمله به سوریه تنها اقدامی علیه مسلمانان مظلوم سوریه نیست، بلکه خیانتی به بشریت از جمله مردم آمریکا و غرب به شمار رفته و عاقبت چنین اقدام پلیدی نیز قابل پیش بینی نیست.”

وی نیز بدون هیچ اشاره ای به حمایت یا عدم حمایت نیروهای مسلح جمهوری اسلامی از حکومت بشار اسد در صورت بروز جنگ در سوریه تصریح کرد: “در صورت اقدام نظامی جبهه ضد سوری، «مردم سوریه مقاومت خواهند کرد» و محصول مقاومتشان نیز پیروزی و نیک نامی است و آتش این معرکه ان‌شاءالله دامن صهیونیست‌ها را خواهد سوزاند.”

محمدعلی (عزیز) جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران هم در این باره به خبرگزاری تسنیم،از خبرگزاری های وابسته به این نهاد نظامی، گفت: “دولت آمریکا و برخی متحدانش طی سالهای اخیر از طریق حمایت‌های همه‌جانبه و مجهز کردن تروریست‌ها به انواع و اقسام سلاح‌ها به دنبال ضربه‌زدن به «خط مقاومت» در منطقه بودند و هم‌اکنون به نظر می‌رسد پس از شکست مفتضحانه سناریوی جنگ نیابتی از سوی تروریست‌ها از ملت مقاوم سوریه، به تهدید نظامی مستقیم روی آوردند.”

او با این توضیح مدعی شده که “آمریکایی‌ها علیرغم تجربه‌های تلخ فراوان در افغانستان و عراق، در صورت اقدام نظامی علیه سوریه، دومینوی شکست‌های خود را تکمیل کرده و فضاحت‌بارترین شکست تاریخی را تجربه خواهند کرد و سوریه به قتلگاه و معرکه‌ای بسیار خطرناک‌تر از ویتنام و در واقع مبدل به ویتنام 2 برای آمریکا خواهد شد.”

این مقام ارشد نظامی نیز همچون رهبرجمهوری اسلامی و سایر مقامات نیروهای مسلح تاکید کرده است که “صهیونیست‌ها باید بدانند که حمله نظامی آمریکا به سوریه نه تنها به نجات این رژیم جعلی از چنگ مقاومت منجر نخواهد شد بلکه حمله به سوریه به معنای نابودی قریب‌الوقوع اسرائیل خواهد بود. برخی دولت‌های منطقه و رژیم‌های مرتجع عربی که از حمله نظامی به سوریه حمایت می‌کنند نیز باید بدانند که آتش این جنگ‌طلبی تنها به سوریه محدود نخواهد شد و دامن همه جنگ‌افروزان و حامیان آنها را خواهد گرفت.”

در چند روز گذشته و در پی استفاده نیروهای نظامی حکومت بشار اسد از بمب های شیمییایی علیه مخالفان، این موضوع با واکنش بین المللی گسترده مواجه شده و در پی آن ابتدا مقامات ایالات متحده امریکا و در ادامه مقامات ارشد بریتانیا و فرانسه و برخی دیگر از کشورهای اروپایی از احتمال قریب الوقوع حمله نظامی به حکومت مستقر در سوریه برای توقف کشتار مردم در این کشور خبر داده اند.

درگیری های داخلی و اعتراضات مردم سوریه علیه حکومت بشار اسد از دوسال پیش و در پی تحولات منطقه آغاز شد که در این میان با گذشت مدت زمانی صحنه اعتراضات مردمی به جنگی داخلی بین نیروهای حکومت سوریه و مخالفان تبدیل شده است. مخالفان بشار اسد و همچنین برخی گزارش های بین المللی در طول چندماه گذشته از این حکایت می کنند که ارتش حکومت سوریه به دفعات علیه مخالفان از سلاح های کشتار جمعی استفاده کرده و می کند.

رهبرجمهوری اسلامی و همچنین مقامات ارشد نظامی که در طول سه سال گذشته تحولات منطقه خاورمیانه را “بیداری اسلامی” خوانده بودند اما با یک تناقض آشکار در موضع گیری های خود، اعتراضات مردم سوریه علیه بشار اسد را تلاش دولت اسراییل و همچنین کشورهای غربی برای ضربه زدن به جمهوری اسلامی تفسیر کرده اند.

“خط مقاومت” یا “محور مقاومت” اصطلاح رایجی است که مقامات ارشد نظامی در جمهوری اسلامی به کشورهای لبنان، سوریه و عراق داده اند و معتقدند با حمایت از دولت های آنها یا گروهای مسلح همسو با جمهوری اسلامی در این کشورها تحت عنوان “عمق استراتژیک جمهوری اسلامی” از “تهدیدات نزدیک” و احتمال حمله نظامی مستقیم به کشور از سوی اسراییل و یا کشورهای غربی مراقبت می کنند.

سال گذشته نیز در پی درگیری ها و تبادل آتش میان ارتش ترکیه و حکومت سوریه که به احتمال حمله نظامی کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو به سوریه تبدیل شده بود، فرماندهان نظامی در جمهوری اسلامی از مواضع و تهدیدات پیشین خود عقب نشینی کرده بودند.

این عقب نشینی در موضع گیری ها در حالی بود که پیش از آن فرماندهان نیروهای مسلح در جمهوری اسلامی بطور مداوم نسبت به هرگونه جنگ یا حمله نظامی علیه حکومت بشار اسد هشدار داده و دخالت احتمالی کشورهای منطقه و یا نیروهای بین المللی را گامی بسوی درگیری با ایران تعبیر و اعلام کرده بودند که در صورت بروز جنگ در سوریه، قوای نظامی جمهوری اسلامی نیز وارد جنگ خواهد شد.

از جمله سرتیپ پاسدار محمدعلی آسودی معاون فرهنگی و تبلیغات سپاه پاسداران چندی پیش اعلام کرده بود که “در صورتی که آمریکا به سوریه حمله کند، ایران به همراه متحدان سوریه وارد عمل می‌شود که این امر شکستی مفتضحانه را برای آمریکا رقم خواهد زد.”

حسین طائب رییس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران نیز سوریه را “خط مقاومت” نامیده و اعلام کرده بود که “آمریکا با تمام متحدانش و ارتجاع منطقه دست به دست هم داده و اینچنین در برابر سوریه صف آرایی کرده‌اند،این نشان می‌دهد که در سوریه یک واقعیت وجود دارد و آن اینکه کشورهای منطقه سال‌ها است اسرائیل را دیده‌اند ولی به جای اینکه با این رژیم غاصب مقابله کنند امروز با خط مقاومت که سوریه است مبارزه می‌کنند و اکنون بهترین فرصت پدید آمده تا حقایق روشن شود.”

حسن فیروزآبادی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح نیز در جریان رژه ۳۱ شهریور ماه ۱۳۹۰ نیروهای نظامی جمهوری اسلامی،با اشاره به اظهارات بشار اسد که “جنگ سوریه را جنگ ایران” نامیده بود اعلام کرده بود که “آقای بشاراسد درست گفته است زیرا سوریه خط مقدم مقاومت در برابر اشغالگران قدس بوده و سال‌ها است که این خط را حفظ کرده است. از آنجا که یکی از آرمان و اهداف انقلاب اسلامی ایران نیز مقاومت در برابر تجاوز اسرائیل است بنابراین دو کشور ایران و سوریه در این هدف با هم مشترکند.”

وی پیش از این نیزگفته بود: “در نهضت‌های بیداری اسلامی کشورهای منطقه غیر از کشور سوریه مردم در مقابل دیکتاتورها هستند اما در سوریه در مقابل حکومتش آمریکا، هیلاری کلینتون و رژیم صهیونیستی و متاسفانه ترکیه که فریب آمریکایی‌ها را خورده است، قرار دارد.”

او همچنین مدعی شده بود در صورت بروز درگیری و جنگ علیه حکومت سوریه”همه مسلمانان شورش خواهند کرد و بنابراین نه آمریکایی باقی می‌ماند نه رژیم صهیونیستی.”

سرتیپ پاسدار حسین سلامی جانشین فرمانده کل سپاه هم در ۳۱ مردادماه سالجاری اعلام کرد که ایالات متحده امریکا «سه استراتژی برای مذاکره» با جمهوری اسلامی را دنبال می کند: “اولین استراتژی‌ای که آمریکا در قبال ایران دنبال می‌کند این است که ایرانی‌ها را درگیر کند و اجازه آزادی عمل به آنان ندهد. دومین استراتژی آمریکا این است که ایران را مهار کند. آمریکا به دنبال آن است که نگذارد سیاست‌های ایران در سوریه اعمال شود و می‌خواهد شعاع نفوذ ایران را کاهش دهد.”

وی تاکید کرده بود: “استراتژی دیگری که آمریکا به دنبال آن است را بازدارندگی است. آمریکا می‌خواهد ایران دست از تهاجمش به منافع دنیای غرب بردارد و بعد از این آمریکا به دنبال مذاکره با ایران است. در حقیقت استراتژی مذاکره غرب با ما سه مرحله عنوان شده را در بر می‌گرفت البته جمهوری اسلامی نیز در برابر این فشارها مقاومت کرده است و نگذاشته راهبرد غرب در منطقه اجرا شود و در کنار آن میدان نفوذ خود را افزایش داده است.”

این اظهارات اخیر مقامات جمهوری اسلامی که یکی از حامیان سرسخت حکومت سوریه محسوب می شود درحالی است که به نظر می رسد افزایش احتمال حمله نظامی به این کشور از سویی، شرایط دشوار اقتصادی داخلی،همراه با نارضایتی گسترده مردمی و البته نارضایتی های سیاسی بجای مانده از انتخابات مناقشه برانگیز 88 و همچنین روی کار آمدن دولت جدید، آنها را به عقب نشینی از تهدیدات پیشین خود درقبال حمله احتمالی به سوریه وا داشته است.