سینا حسینی
با انتشار اخبار ضد و نقیض در مورد سفر “پیش دستانه” محمود احمدی نژاد به قم برای دیدار با مراجع و روحانیون عالی رتبه - که قرار بود بلافاصله پیش از سفر هاشمی رفسنجانی به همین منظور صورت گیرد - این سفر در هاله ای از ابهام قرار گرفته است.
دو روز پس از آنکه برخی سایت های خبری، خبر از برنامه ریزی سفر هاشمی رفسنجانی به قم در روز پنجشنبه برای ملاقات با مراجع تقلید خبر دادند، دیروز سایت”بازتاب” و روزنامه “اعتماد ملی” گزارش دادند که محمود احمدی‌نژاد برای دیدار با مراجع تقلید، احتمالا فردا (چهارشنبه) سفری “غیرمنتظره” به شهر قم خواهد داشت. این در حالی بود که همزمان، “یک منبع آگاه”، در گفتگو با خبرگزاری فارس، خبر مربوط به سفررییس جمهور را رد کرد و محمدناصر سقای بی‌ریا مشاور امور روحانیت رییس جمهور هم، در گفتگو با این خبرگزاری اظهار داشت که از چنین سفری اطلاع ندارد.
اخبار فوق، در شرایطی انتشار می یافتند که خبرگزاری “آفتاب”، روز شنبه 15 بهمن در خبری راجع به کدورت میان مراجع و احمدی نژاد، از خودداری مراجع از به حضور پذیرفتن وزرای دولت – به خاطر گلایه مندی از عملکرد مسوولان اجرایی – خبر داده بود. در توضیح دلایل این گلایه مندی، سه هفته پیش از آن (21 دی 85) اظهارات “سیدمحمد غروی” سخنگوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در سایت های خبری انتشار یافته بود که با هشدار نسبت به “تضعیف جایگاه دولت احمدی‌نژاد در میان متدینین، علما، مراجع و بزرگان حوزههای علمیه”، خواستار جدی گرفتن مسائلی از سوی احمدی‌نژاد شد که “توسط نزدیکان وی به وقوع می‌پیوندند و به صورت جدی شائبه بی‌توجهی رئیس دولت نهم به دغدغه‌های دینی و مذهبی حوزههای علمیه را تقویت می کنند”. وی در عین حال خبر می داد که نگارش نامه از سوی احمدی‌نژاد به پاپ بندیکت شانزدهم، با واکنش اعتراض‌آمیز علما و روحانیون حوزه علمیه قم مواجه شده است، تا جایی که مرجع تقلیدی در حد آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی به محکومیت این اقدام رئیس جمهور پرداخته و این موضع گیری “با استقبال اعضای بعثه مراجع عظام در سفر حج مواجه شده است.”
در همین راستا، پیشتر آفتاب خبری را نقل کرده بود که حکایت داشت “در پی بازگشت احمدی نژاد از سازمان ملل وی در دیدار با برخی مراجع تقلید، با آیت الله بهجت نیز در قم دیدار و خاطرات خود از این سفر بیان کرده”؛ اما “زمانی که احمدی نژاد به بیان مسائلی چون ظهور هاله نور در دور سرش پرداخته، این مرجع تقلید با چهره ای در هم کشیده اتاق را ترک نموده.” (14 آذر - 84)
در خبری دیگر، پایگاه اطلاع رسانی فردا گزارش کرده بود: “پس از دستور رئیس جمهور برای گشودن ورزشگاهها به روی زنان، آیت الله مکارم شیرازی در نامه ای به رئیس جمهوری، از وی در باره این طرح توضیح خواسته، اما تاکنون رئیس جمهوری به نامه ایشان پاسخ نداده است. این امر منجر به اعتراض آیت الله مکارم شیرازی و طرح علنی گلایه از رئیس جمهوری در درس های خارج فقه چند روز پیش شده است.” ( 2 خرداد - 85)
اعتراض این مرجع تقلید، یکی از واکنش های پرشماری بود که در قم، نسبت به دستور تبلیغاتی مجاز شدن ورود زنان به استادیوم های فوتبال صورت می گرفت؛ دستوری که که به اعتراف مشاور رئیس جمهور در امور روحانیت، صرفا به خاطر مصالح سیاسی صادر شده بود (“سقای بی ریا” در توضیح دلیل صدور این دستور تصریح می کرد: “شنیده شده بود آمریکا به بهانه نبودن آزادی می خواسته حملاتی علیه کشورمان انجام دهد که برای رفع این فتنه دستور ورود زنان به ورزشگاه ها صادر شد”).
در حقیقت، تصمیم سیاسی فوق، در روزهای پس از اعلام، علاوه بر انتقاد آیت الله مکارم شیرازی، با اعتراض آیت الله میرزا جواد تبریزی، آیت الله صافی گلپایگانی و آیت الله فاضل لنکرانی نیز مواجه شد. اگرچه در مقابل، احمدی نژاد با بی اعتنایی واضح به مخالفت روحانیت، اعلام کرد که در این باره از مقام رهبری کسب تکلیف خواهد کرد و تنها پس از صلاحدید شخص اول نظام به تجدید نظر در تصمیم جدید بود که دولت، از تجدید نظر در تصمیم خود خبر داد. مهم تر آن که به دنبال انتشار مخالفت صریح روحانیون عالی رتبه با ابلاغیه رئیس جمهور، مشاور فرهنگی رئیس جمهور (جواد شمقدری) مخالفان با تصمیم احمدی نژاد را افرادی توصیف کرد که “اظهار نظر غیر کارشناسی” می کنند. اظهار نظری که به نوبه خود، دلخوری بیشتر مراجع را به دنبال داشت: “محمدتقی رهبر نماینده روحانی اصفهان در مورد سخنان یکی از مشاوران احمدی نژاد خطاب به مراجع گفت: در دیداری که با یکی از مراجع مشهور اصفهان داشتم بیان داشت فقط زمانی قانع می شویم که آقای احمدی نژاد عذرخواهی کند و مشاوران این گونه اش را برکنار کند.” (18 اردیبهشت 85)
در چنین شرایطی بود که روزنامه شرق، اظهارات مصطفی توکلیان عضو شورای مرکزی جمعیت ایثارگران را به چاپ رساند که خبر می داد مراجع تقلید قم، تقاضای ملاقات تشکل محافظه کار “جمعیت ایثارگران” را به علت آنچه “عضویت محمود احمدی نژاد در شورای مرکزی این تشکل و دستور وی برای ورود زنان به استادیوم های ورزشی” اعلام شده است، رد کرده اند. (19 تیر 85)
قطعا، این که مراجع تقلید، چنان از “رییس جمهوری اسامی ایران” آزرده باشند که حتی اعضای تشکلی که وی “یکی” از اعضای شورای مرکزی آن باشد را به حضور نپذیرند، اتفاقی بی سابقه در عمر “جمهوری اسلامی ایران” محسوب می شود. آیا با چنین سوابقی از روابط مراجع و دولت در زمان دولت نهم، سفر احمدی نژاد به قم برای ملاقات با مراجع، صورت خواهد گرفت؟