“کوارتت”عنوان نمایش جدید امیر رضاکوهستانی است که درتالار مولوی تهران با استقبال فراوانی روبروشده است. دراین نمایش باران کوثری، آتیلا پسیانی، حسن معجونی و مهین صدر به ایفای نقش پرداخته اند. هنرروز گفت و گویی با کوهستانی ترتیب داده که می خوانید.
گفت وگو با امیر رضاکوهستانی
درتئاترایران شکل تازه نداریم
ایده کار چگونه شکل گرفت؟
ایده کار براساس فیلم مستندی بود که مهین صدری ساخته است. فیلم درباره قاتلی است که چهار نفر از افراد خانواده‌اش را کشته است. من وقتی فیلم را دیدم تصمیم گرفتم روی این شخصیت کار کنم.
از آن فیلم کدام شاخصه را بیشتر مد نظر داشتید؟
سعی کردم روی این مسئله تمرکز کنم که چه اتفاقاتی باعث میشود کسی دست به چنین عملی بزند.
برای انتخاب چنین شیوه ای اولین تلاش ها به چه روشی بود؟
اولین کاری که کردیم این بود که کل راش‌های فیلم را پیاده کنیم و روی کاغذ بیاوریم که در نهایت حدود 110 صفحه شد. در کنار داستان واقعی”فتح‌الله” و خانواده‌اش، یک داستان دیگر هم شکل گرفت که همان قصه دخترهاست.
با توجه به فضای نوشتاری و شکل اجرایی، بیشترین جریانی که ذهن را به خود معطوف می کند دیدن یک نمایش با محتوای انتقادی است.
دوست نداشتم کار تبدیل به یک اثر انتقادی ـ اجتماعی شود، بلکه بیشتر آدم‌ها و روابط میان آنان برایم مهم بود.
طراحی صحنه نمایش درخدمت فضای تعریف شده است.اما درایران ما کمتر شاهد استفاده های این چنینی ازصحنه شده ایم.
این طراحی صحنه بعد از”رقص روی لیوان‌ها” به ذهنم رسید، اما نه بودجه آن وجود داشت و نه متنی که بتوانم این طراحی را پیاده کنم. حتی گاهی دوستان می‌پرسیدند مشغول چه کاری هستی؟ می‌گفتم یک طراحی صحنه دارم که می‌خواهم برایش متنی بنویسم.
چرااز قابلیت های طراحی صحنه بیشتر استفاده نکردید؟
این شیوه کار و طراحی قابلیت‌های بسیاری دارد و امکانات بسیاری را نیز در دسترس قرار می‌دهد، اما بستگی دارد که شما در مقام کارگردان چقدر بخواهید از این تکنولوژی استفاده کنید.
بسیاری معتقدند که موقعیت دراماتیک در نمایش شما بسیار کمرنگ تر از حد متداول است. آیا شما خودتان با آن موافقید؟
با چیزهایی کار می‌کنم که دیده یا گفته نمی‌شود. تصور موقعیت برایم جذاب‌تر است تا نشان دادن موقعیت، به همین علت رادیو برایم خیلی بیشتر تصویر دارد تا تلویزیون، چون در رادیو ذهن خلاق میشود و خودش تصویرسازی میکند.
آقای کوهستانی فضای موجود درنمایش های شما به شدت ساکن وکم تحرک است.این جریانی است که هر کارگردانی که با ذائقه های تماشاگر ایرانی آشنایی داشته باشد از انجام و تجربه اش تعریفی به خصوص دارد. از اینکه این اتفاق روزی برای شما گران تمام شود و تماشاگرانتان سالن را ترک کنند نمی ترسید؟
خب این شکلی از تجربه است وتا اینجای کار به خوبی جواب داده است.همین که تماشاگر زمان اجرای نمایش”کوارتت” سالن را ترک نمی‌کند برای من موفقیت بزرگی است، چون اینکه یک ساعت و نیم بازیگر حرف بزند و تماشاگر گوش کند کار سختی است..
مهم ترین نقص فنی از نظر شما در تئاتر ایران چیست؟
ببینید نه هنرمندان ما به شکل‌های جدید فکر می‌کنند و نه تئاتر ما به اشکال تازه فکر کرده است. این مسئله هم هیچ ربطی به بودجه و امکانات ندارد.
“کوارتت” نمایشی ساده و خلاق اما درعین حال به لحاظ فنی وتکنولوژی بسیار پیچیده است. در تمرینات واجراها به مشکل برنخوردید؟
نه. این نمایش در هیچ سالنی به‌جز مولوی نمی‌توانست اجرا شود. با برخی از دوستان که مشورت می‌کردم یا ایده‌ای نداشتند یا می‌گفتند چنین کاری خیلی پردردسر است اما خوشبختانه من تکنیسین‌های خوبی به همراه داشتم که کمک‌های بسیاری به من دادند.
بابت چنین اجرایی مرکزهنرهای نمایشی کمک هزینه لازم را دراختیارتان گذاشت؟
برای طراحی حدود 15 میلیون تومان هزینه کردیم و این هزینه کاملاً شخصی است. مرکز هنرهای نمایشی تنها دستمزد را تقبل میکند و پولی بابت این طراحی به ما نداده است.
آیا برای اجرا درخارج از کشور هم فکری کرده اید؟
اجرای خارج از کشور منوط به تصمیم من نیست بلکه یک روند انتخاب را پیش رو دارد. قرار است گروه‌هایی از جشنواره‌های مختلف بیایند و همراه با تماشاگران کار را ببینند و اگر خوششان آمد، آن را انتخاب کنند.