نگاهی به تئاتر مستند “احساس آبی مرگ” به کارگردانی امین میری
نمایشی درباره‌ی ویرانی
نویسنده:سجاد افشاریان. کارگردان:امین میری. بازیگران:ابراهیم عزیزی، نسرین نکیسا، مینا کریمی جبلی، ساناز پوردشتی، سجاد تابش، امید مسلمی، سمی مسلمی، آرش فضل علی، بهنام فرم نیک، رویا حسینی، مریم نقیبی، زهرا صادقی، گلبو فیوضی، نیلوفر سلیمان تاش(بازیگران)، رضا جلالی، سهراب ادهمی(عکاس)، سحر ابر (طراح لباس)، امین میری، سجاد افشاریان (طراح صحنه و نور)، سیاوش مقصودی (برنامه‌ریز)، سهیلا شجاعی.
ما چگونه تئاتر را می‌آموزیم؟ ما چگونه تئاتر کار می‌کنیم؟ ما چگونه به دیدن یک نمایش می‌رویم؟ میان تولید کننده نمایش و مخاطب چه فرایندی در حال شکل‌گیری است؟ و صدها سوال دیگر از این دست که با روی صحنه بردن هر نمایش یا دیدن آن در ذهن تماشاگر شکل می‌گیرد. در آرمانی‌ترین پاسخ ممکن تئاتر کار می شود که آدم‌ها اندکی بهتر باشند ومجریان آن را به مخاطب عرضه می‌کنند که آنها هم بعد از دیدن نمایش با اندکی تامل و تفکر با چاشنی احساس، آدم‌های اندکی بهتری شوند. هدف ارائه یک بیانیه سیاسی یا اجتماعی نیست بلکه بررسی چگونگی ایجاد روندی در حال شکل‌گیری بین تولید‌کنندگان یک اثر و مخاطب است. در “احساس آبی مرگ”قبل از مواجه با اثر با خود روبرو می شویم، حال با چاشنی مستند‌گونه. قبل از بیان مفاهیم و معانی متعالی بشری و بیان ایدئولوژی‌ها، تحلیل‌ها و ایده‌های نخبه‌گرایانه و شاعرانه به بیان خود دست می زنیم. حال این بیان کردن خود نه کار ساده‌ای بوده و نه هست. ما به عنوان مخاطب فکر می‌کنیم تمامی رفتارهای اجتماعی امان در فضای بیرون از نمایش بخشی از بیان ما بر روی صحنه است. یا به زبان ساده‌تر ما همان‌طور تئاتر کار را می بنیم که زندگی می‌کنیم. تئاتر مستند همانگونه که از نامش پیداست با تکیه بر اسناد، مدارک، گزارشها و خلاصه تمامی اطلاعات موجود در مورد یک واقعه به بازسازی صحنه ای آن می پردازد.
نویسنده و کارگردان در اجرای این نمایش سعی می کنند در بیان خود بر روی صحنه با مخاطب را با خود واقعی شان روبرو سازند و در حد توان با صداقت کامل و در نهایت آن را با مخاطب به اشتراک بگذارند.
نمایش، دربارۀ ویرانی بسیاری چیزهاست، از ساختار غول آسای مراسم اعدام گرفته که قرار است، اثر، هشدارش را به ما بدهد، تا تک‌تک سوژه‌های فردی حاضر بر صحنه، که تنها به بازیگرها ختم نمی‌شود، بلکه ذهن همه تماشاگران را هم دربرمی‌گیرد.” احساس آبی مرگ “ محل تلاقی و تصادف همۀ ماست و “مرگ” ناخواسته همچون مایعی لزج و چسبناک از ترومای بازتولید شدۀ بازیگران نشت می‌کند و به مخاطب می‌چسبد. خنده‌های هیستریکی که گاهی بعضی تماشاچی‌ها سر می‌دادند، چنان آشکارا حاوی این سمپتوم است که نیازی به تفسیر نیست. تبدیل ریتمیک کلمه به اکسیون، صراحت در زبان و حرکت، شکستن روال صحنه ای از طریق خاطره نگاری و بازگشت به لحظاتی از گذشته، بایگانی کردن رفتارهای بیرونی از طریق صحنه هایی که در آن عکس العملهای درونی انجام می شود، ترسیم زوایای گوناگون و متضاد یک موقعیت خاص و برجسته ساختن ابعاد خشونت آمیز از مهم ترین فاکتورهای اجرای نمایش “احساس آبی مرگ” است.
سجاد افشاریان، نویسنده نمایش در یادداشت خود به مخاطبان نوشته است:
“نمایش احساس آبی مرگ هر شب ساعت 21 توی سالن اصلی فرهنگسرای ارسباران اجرا می شه.. این نمایش در مورد بچه هایی ِ که هیچ فرقی با ما ندارن و بر حسب اتفاق اونا تویِ کانون زندگی می کنن و ما بیرون.. حکم یکی از بچه ها به اسم صابر اومده… هفته یِ دیگه میره بالای ِ دار وُ با اطلاعاتی ک ما داریم بی گناه جــون میده… شاکیش پونصد ملیون خواسته که با کمک کانون وکلا و خیرین سیصد وُ سی وُ پنج ملیون جمع شده. صد وُ شصت وُ پنج ملیون کم داریم که امیدواریم تو اجرای ِ خیریه ای که جمعه گذاشتیم با کمک شما ها حتی یِ دونه هزاری که روی هم بزاریم جمع شه.. صابر هشت، نه سالِ که توی ِ کانون و زندانِ از بچه گیش هیچی نفهمیده… با اطمینانِ به این که بی گناهِ همه یِ ما می تونیم کمک کنیم تا سر بی گناه بالایِ دار نره.. مثلِ ِ هر کارِ خیرِ دیگه ای هیچ اصراری در میون نیست ولی حضورتون در روز جمعه باعثِ حالِ خوب هممون می شه… ممکنه بعد از اجرا چشمامون خیس اشک شه ولی باز هم می گم حالِ جمعی ِ همه مون بهتر می شه… “
مسیر تولید “احساس آبی مرگ” خود خواسته یا ناخواسته در مسیری قرار گرفت که بسیاری ازهنردوستان را تحت تاثیر حمایت های مالی برای نجات جان کودکان قرار داد. رخشان بنی اعتماد هم در این باره دو یادداشت را منتشر کرد که در پی هم می آیند:
“این نمایش بسیار تاثیرگذار است و بر اساس موارد واقعی نوجوانان مجرم محکوم به مرگ نوشته و اجرا می شود. در کشوری که مردم را دعوت به تماشای اعدام می کنند این جوانان هنرمند ما را دعوت به تماشای این نمایش می کنند که بر هر کس که خود را ضد اعدام می داند دیدن آن واجب است.
چندروز پیش در باره تئاتر “احساس آبی مرگ” و اهمیت دیدن آن و کمک به فرهنگ سازی ضد خشونت که ضرورت جامعه مان است نوشتم.
استقبال از این نمایش روز به روز به روز بیشتر می شود اما مهمتر این که گروه جوانان سازنده این تئاتر کاری می کنند کارستان. ماهها زحمت تمرین و اجرای کار به یک طرف، در آمد اندک آن را ذره ذره به نفع جمع آوری دیه جوانان پای چوبه دار صرف می کنند.”
هم وطنان داخل و خارج از کشور
بلیط های روز جمعه را خریداری کنید، به هر قیمت، مهم نیست. مهم مشارکت همگانی است حتا اگر استقبال انقدر باشد که جایی برای دیده نمایش نباشد. روزی دیگر آنرا خواهید دید.
این نمایش به لطف آقای توکلی، مدیر محترم، انسان و دغدغه مند فرهنگ سرای ارسباران ادامه خواهد داشت. شاید با پیش فروش بلیط روزهای بعد، ولی با پرداخت در روز جمعه بتوانیم.
