صحنه گردانی در عراق

نویسنده

‏‏sahnegardaniiraq.jpg

راجر هاردی ‏

ایران در توافق اخیر برای آتش بس در شهرک صدر بغداد نقش عمده ای را ایفا کرد؛ نظیر ‏آنچه پیشتر برای متارکه جنگ در بصره انجام داده بود، تاثیر این کشور در فرونشاندن زبانه ‏های جنگ میان احزاب شیعه، میزان نفوذ ایران در عراق را بیش از پیش نمایان ساخت.


ضمناً به نظر می رسد جلال طالبانی، سیاستمدار کرد و رییس جمهور عراق، میانجی گر ‏کلیدی میان دولت عراق و ایرانی ها بوده است.


آخرین دور از کشمکش ها در عراق از ماه مارس و بدون اخطار قبلی شروع شد. نوری ‏المالکی، نخست وزیر عراق، نیروهای خود را برای درهم شکستن قدرت شبه نظامیانی ‏فرستاد که کنترل بصره را در دست گرفته بودند.


هدف مقدماتی آنها هم ارتش مهدی- شبه نظامیانی تحت رهبری روحانی جوان شیعه مقتدی ‏الصدر- بود. اما ارتش مهدی توانست در این جنگ شش روزه سر پای خود بایستد. ترک ‏خدمت صدها تن از نیروهای عراقی نیز مایه شرمساری نخست وزیر شد.


ایران با نفوذی که هم در دولت عراق و هم در میان احزاب شیعه داشت، برای پایان بخشیدن ‏به خشونت ها پا به میدان گذاشت.‏

بنا بر آنچه قبلاً در نشریه کریستین ساینس مانیتور به تفصیل اشاره شده، دخالت ایران پس از ‏درخواست طالبانی رییس جمهور عراق از فرمانده سپاه قدس- سردار قاسم سلیمانی- صورت ‏گرفته است.


مقامات ایالات متحده سپاه قدس را که بخش خارجی سپاه پاسداران ایران است، به تجهیز و ‏آموزش شبه نظامیان شیعه متهم کرده است.


مرحله دوم

سرانجام آتش جنگ در بصره فرونشست اما دامنه نزاع درونی شیعه ها به شهرک صدر در ‏حومه بغداد کشیده شد. این منطقه حاشیه ای بغداد منزلگاه بیش از 2 میلیون شیعه و قویاً تحت ‏اختیار ارتش مهدی است.


جنگ شدید بود و هفته ها به درازا کشید. بیش از هزار نفر کشته شدند و خیل عظیمی ار مردم ‏آن شهرک را ترک کردند. نیروهای دولتی از پشتیبانی نیروهای زمینی و هوایی ایالات متحده ‏برخوردار بودند.


با وجود سخنان سرسختانه نخست وزیر، به نظر می رسد او عزم جدی برای پذیرش خطر ‏پایان بخشیدن به تمامی تهدیدات در شهرک صدر را نداشت. در اینجا هم درخواست دیگری از ‏ایران به عمل آمد.


هیاتی از نمایندگان نزدیک به المالکی روانه تهران شدند تا شواهدی از دخالت ایرانی ها در ‏عراق را ارایه دهند ، اما منظور محرمانه این سفر درخواست کمک از ایرانی ها برای پایان ‏بخشیدن به خشونت ها در شهرک صدر بوده است.


این که به باور عموم مقتدی الصدر در ایران به سر می برد، باعث اشاعه این دیدگاه شده که ‏ایران بر روی او نفوذ دارد. هرچند آتش بس امضاء شده در روز دوشنبه بسیار شکننده است، ‏اما این خود شاهدی بر این ادعاست که ایران اگر بخواهد، می تواند بسیار تاثیرگذار باشد. ‏

پیامی برای پترایوس

کریستین ساینس مانیتور گزارش می دهد در اقدامی با ابعاد مخفی کارانه بیشتر، طالبانی در ‏اوایل ماه آوریل دیدار دیگری نیز با سردار سلیمانی برگزار کرده است.


به گفته این روزنامه، این دیدار پیامی برای ژنرال پترابوس- فرمانده آمریکا در عراق، دربر ‏داشته است. آهنگ این پیام به نحو اعجاب انگیزی صلح طلبانه بوده است.


این گزارش به نقل از سردار ایرانی می گوید: «ما همگی باید با هم کار کنیم- عراق، ایران و ‏ایالات متحده- تا اوضاع را تثبیت کنیم».


موضوع وقتی بیشتر تعجب برانگیز می شود که او مقتدی الصدر را به عنوان «بزرگترین ‏تهدید برای عراق» توصیف می کند و می گوید جنبش او «خارج از کنترل هرکسی» شده ‏است. قضاوت در مورد اهمیت این پیام مشکل است و گفته می شود آمریکایی ها هم درباره آن ‏مردد هستند.


به طور علنی، هیچ تردیدی در مخاصمه میان ایران و ایالات متحده وجود ندارد و هریک ‏دیگری را مسوول خشونت ها در عراق معرفی می کنند. اما در مجموع به نظر می آید که ‏صحنه گردانی ایران در عراق، چیزی نیست که بتوان آن را دست کم گرفت.‏


منبع: بی بی سی- 15 مه ‏