شاید حالا بیشتر بتوان دلیل ضدیت مسئولان جمهوری اسلامی با شبکه های اجتماعی اینترنتی را درک کرد. علی خامنه ای احتمالا حتی تمایلی به اینکه انتقاد از حمله هوادارانش به سفارت بریتانیا در تهران خبری بشود نداشت چه برسد به اینکه این خبر به تیتر نخست رسانه های ایرانی و بین المللی تبدیل بشود. صفحه دفتر رهبر جمهوری اسلامی در یک شبکه اجتماعی مجازی به نام توییتر، مسبب خبری بود که لو رفت.
بیش از ۵ هزار و ۱۰۰ کاربر، صفحه توییتر خامنه‌ای را دنبال می‌کنند. صفحه‌ای که در تاریخ ۱۱ فروردین ماه ۱۳۸۸ ایجاد شد. برای مخالفان و منتقدان رهبری که هیچ راه ارتباطی عمومی و علنی با عامه مردم ندارد، یک صفحه رسمی در توییتر می تواند تجربه ای متفاوت باشد. آنهم در حالیکه این رهبر نه در فیسبوک، نه در فرندفید و نه در دیگر شبکه های اجتماعی مجازی صفحه رسمی دیگری ندارد.
برای ورود به دفتر حقیقی رهبر جمهوری اسلامی در خیابان کاخ یا فلسطین تهران و نشستن پای سخنان او باید از انواع و اقسام چک های امنیتی و حفاظتی رد شد اما از این ۵ هزار و خورده ای کاربر که صفحه خامنه ای در توییتر را دنبال می کنند، طبیعی است که بسیاری توییت بازان حرفه ای، خبرنگاران مستقل و یا حتی کاربران اینترنتی مخالف جمهوری اسلامی باشند.
توییتر، فیسبوک و دیگر شبکه های اجتماعی اینترنتی اگرچه راهکارهای زیادی برای حفظ حریم خصوصی کاربران خود پیش بینی کرده اند اما در مقیاسی وسیع تر مانند بارگاه الهی می مانند؛ شاه و گدا در آنها معنی ندارد. توییتر، بیت رهبری نیست که مسئولانش بخواهند و بتوانند از ورود و خروج اشخاص، اطلاعات و اخبار از آن جلوگیری کنند یا مکانیسم آن را به طور کامل تحت کنترل خود در بیاورند.
جالب آنکه این شبکه اجتماعی محبوب و مشهور که هم اکنون بیش از ۵۰۰ میلیون کاربر در سراسر جهان دارد، تنها اندکی پس از آغاز به کار صفحه رسمی دفتر علی خامنه ای در آن و در روزهای اوج التهابات و اعتراضات مربوط به انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری توسط حکومت ایران فیلتر شد. دفتر رهبر جمهوری اسلامی اما کماکان صفحه مربوط به وی را در آن باز نگه داشت و به توییت کردن سخنان او ادامه داد.
توییتر در آن روزها در کنار فیسبوک و کمی دورتر فرندفید، یکی از ابزارهای اصلی برای برقراری ارتباط میان معترضان به نتایج انتخابات و انتشار اخباری بود که دولت ایران تمایلی به انتشار آنها نداشت. راه حل معضلات اینترنتی اینچنینی برای جمهوری اسلامی تاکنون تنها یک روش بوده است: فیلترینگ.
فیلترینگ سایت ها، وبلاگ ها و شبکه های اجتماعی مجازی، تنها اسلحه ای بوده که از ابتدا و برای مدت ها مسئولان و نهادهای امنیتی با آن به جنگ گردش آزاد اطلاعات و برقراری ارتباط واقعی میان کاربران مجازی می رفتند. اما با گسترش کارکرد و تأثیرگذاری شبکه های اجتماعی در منطقه و جهان و بخصوص پس از انتخابات ریاست جمهوری در خرداد ۱۳۸۸، بازداشت و برخوردهای امنیتی با کاربران اینترنتی که از نظر حکومت به هر شکلی و در هر سطحی مشکل امنیتی به شمار می آمدند، در کنار فیلترینگ به یکی دیگر از ابزارهای دولت ایران برای مقابله با این تاثیرگذاری بدل شد.
بسیاری از مسئولان امنیتی و قضایی حکومت در سه سال اخیر به صراحت از اینترنت و شبکه های اجتماعی مجازی به عنوان “دشمن” جمهوری اسلامی نام برده اند. نقش مؤثر توییتر و فیسبوک در براندازی نظام های سیاسی مصر، تونس و لیبی در دو سال گذشته، همزمانی این تحولات با جنبش سبز در ایران و شبیه سازی این اتفاقات با یکدیگر نیز بر نگرانی حکومت ایران از کارکردهای اینترنت در کشور افزود.
ساختار پیچیده و فوق امنیتی بیت یا دفتر رهبر جمهوری اسلامی بخصوص در حوزه اطلاعاتی و اطلاع رسانی، یکی از دلایلی بوده که تاکنون باعث شده آنچه در پشت پرده هایی که هنگام سخنرانی های عمومی علی خامنه ای پشت سر او قرار دارند می گذرد، همواره در پرده ای از رمز و راز، ابهام و گمانه زنی باقی بماند.
به جز اخبار سری و فوق سری بیت رهبری، تیم رسانه ای و امنیتی دفتر خامنه ای حساسیت فوق العاده ای بر روی انتشار اخبار مربوط به دیدارها و سخنرانی های عمومی یا نیمه عمومی او اعمال می کند.
به عنوان مثال هیچ خبرنگار و عکاسی از هیچ رسانه ای حق حضور در این سخنرانی ها و دیدارها را ندارد و تمام رسانه ها تنها مجازند از خبر، گزارش، عکس و تصاویری برای اطلاع رسانی در این خصوص استفاده کنند که دفتر رهبر جمهوری اسلامی در اختیارشان می گذارد.
آنچه به لو رفتن خبر انتقاد سیدعلی خامنه ای از حمله دانشجویان بسیجی و نیروهای انصار حزب الله به سفارت بریتانیا در تهران منجر شد این بود که صفحه دفتر او در توییتر، بخش های مهم سخنرانی خامنه ای در دیدار با دانشجویان حامی خود در شب دوشنبه شانزدهم مرداد را با فاصله زمانی اندکی توییت می کرد.
این مسئله باعث شد تا سخنان خبرساز رهبر جمهوری اسلامی درباره حمله به سفارت بریتانیا ثانیه هایی پس از بیان شدن، در صفحه دفتر وی در توییتر منتشر شود. این توییت بلافاصله توسط دنبال کنندگان یا followers این صفحه ثبت شد تا حتی خبر منتشر شده رسمی دفتر خامنه ای از این دیدار که در آن اثری از سخنان وی در انتقاد از حمله به سفارت بریتانیا نبود، حاصلی نداشته باشد.
خبر اینک جهانی شده بود و راهی برای تکذیب یا اصلاح آن وجود نداشت. رهبر جمهوری اسلامی شاید نمی دانست که توییتر یعنی جیک جیک.