هنر روز، در بخش کتاب می کوشد کتاب ها و نشریاتی را که در حوزه اندیشه و هنر مباحث نظری را منعکس می کنند یا در مسائل اجتماعی و سیاسی مباحثی درخور دارند، به خوانندگان خود معرفی کند. ارجحیت با کتاب های روز خواهد بود، ولی این امر به معنای غفلت از آثارمنتشر شده در گذشته دور یا نزدیک نیست. کتاب های منتشره از پدیدآورندگان ایرانی به زبان های دیگر یا ترجمه شده به این زیان ها هم در کتاب روزجای ویژه ای خواهند داشت. ناشران و پدید آورندگان آثار می توانند برای معرفی یک نسخه کتاب به نشانی زیر بفرستند.
P.O.Box 94000 creteil cedex
France10014
گذار: مجموعه ای از عکس های سیاه و سفید نصرالله کسرائیان
ترجمه انگلیسی: محمد قائد
151 ص، تهران: موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر، 1386، چاپ اول
این کتاب، مجموعه ای از عکس های سیاه و سفید «نصرالله کسرائیان» است که در فاصله سال های 1346 تا 1359 خورشیدی گرفته شده. این مجموعه عکس های زیبا و تاثیرگذار که حاصل کار یکی از برجسته ترین عکاسان معاصر ایران است، تصویرگر یکی از مولفه های تحولی اجتماعی است؛ تحولی که ریشه کن شدن روستائیان و سرازیر شدن آنها به شهرها، در شکل دهی آن، سهمی به سزا داشت.
انجمن های عصر مشروطه
نویسنده: فاروق خارابی
627 ص، تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، 1385، چاپ اول
یکی از مهم ترین دستاوردهای اجتماعی و سیاسی انقلاب مشروطیت ایران، ایجاد انجمن های سراسری بود. انجمن های صدر مشروطیت نه تنها یکی از اصیل ترین و بدیع ترین پدیده های این دوره پرحادثه از تاریخ ایران بودند، بلکه ابعاد گسترده نهضت ضد استبدادی و آزادیخواهانه مردم ایران را در آن روزگار به نمایش می گذاشتند. در پژوهش حاضر، روند شکل گیری و جریان مبارزات و فعالیت های این تشکل های مردمی بررسی شده است. عناوین بعضی از مباحث اصلی کتاب عبارتنداز: «انجمن های رسمی»، «فهرست انجمن های رسمی «ایالتی، ولایتی و سایرین»، «قانون انجمن های ایالتی و ولایتی»، «ویژگی های انجمن های رسمی (ایالتی و ولایتی)»، «حیطه های فعالیت انجمن های رسمی»، «انجمن های رسمی و موضوع تصویب متمم قانون اساسی»، «انجمن های آزاد (غیر رسمی)»، «پیدایی و ساختار تشکیلات انجمن ها»، «فعالیت انجمن های ملی و مداخله آنها در امور اجرایی»، «شیوه های عمل و مبارزه انجمن ها: روضه خوانی، گردهمایی و سخنرانی، ارسال لایحه و عریضه، تحصن»، «ارگان های هماهنگ کننده انجمن ها»، «منازعه انجمن ها و اتابک» و…
دموکراسی و هویت ایرانی
نویسنده: پیروز مجتهدزاده
316 ص، تهران: انتشارات کویر، 1386، چاپ اول
در این پژوهش، نویسنده تلاش می کند به یک سوال اساسی پاسخ دهد: آیا ایرانیان دشمن دموکراسی بوده اند؟ یا اینکه ایده دادگری در ایران باستان و اعتقاد به «عدل» به عنوان یکی از اصول پنج گانه دینی در ایران شیعی، زیربنای مناسبی برای تحقق دموکراسی در ایران را بوجود می آورد؟ عناوین فصل های ششگانه کتاب عبارتنداز: 1- اهمیت بازنگری تاریخ در راه خودشناسی ملی، 2- دموکراسی و هویت، 3- هویت چیست؟ بحثی در اهمیت شناخت هویت ایرانی، 4- پیدایش ایران و قوام یافتن نام این کشور، 5- دادگری فلسفه حکومت ایرانی است، 6- نسبت «ملت»، «حکومت» و «سرزمین» با یکدیگر در ایران نو.
تکدی گری در ایران
نویسنده: مهدی منتظر قائم
118 ص، تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی دانشگاه تهران، 1386، چاپ اول
در این کتاب، از مجموعه «تحلیل های آسیب های اجتماعی در ایران»، موضوع تکدی گری در جامعه امروز ایران، با استفاده از آمار و اطلاعات معتبر، تحلیل و بررسی شده است. عناوین مباحث اصلی کتاب عبارتند از: «روش شناسی»، «تکدی گری در آئینه آمار ملی»، «معرفی منابع»، «نتایج مقایسه ای و ترکیبی» و «جمع بندی و نتایج». روش علمی و آکادمیک تدوین کتاب، آن را به صورت منبع قابل استفاده و ارزشمند برای علاقمندان به مطالعه مسائل جامعه شناسی در ایران درآورده است.
نگاشته های تاریخی: از دوران باستان تا انقلاب مشروطه
ترجمه و نوشته: سیروس ایزدی
270 ص، تهران: نشر ثالث، 1386، چاپ اول
این کتاب مجموعه ای از مقالات و نوشته های گروهی از ایران شناسان اتحاد شوروی سابق است که از زبان روسی به فارسی ترجمه شده و با پاره ای از نوشته های مترجم به چاپ رسیده است. این مجموعه، بیانگر گوشه هایی از تاریخ و فرهنگ ایران است که کمتر از جانب ایران شناسان غربی مورد بررسی و توجه قرار گرفته. عناوین بعضی از این مقالات و نوشته ها و نویسندگان آنها عبارتنداز: «درباره توران و تورانیان/سیروس ایزدی»، «هند، آسیای میانه و ایران در نخستین نیمه هزاره نخست پیش از ترسایی/گ. ف. ایلین، ای. م. دیاکنف»، «ایران در روزگار مادها و هخامنشیان/م. آ. داندامایف»، «زمینه های جنگ های یونان و ایران/ل. م. گولسکینا»، «لشکر کشی های ماردنی، داتیس و آرتافرن/ل. م. گولسکینا»، «پارت و پادشاهی یونان و باختر/ی. و. زیمل»، «عید بنی اسراییلی پوریم و سیزده بدر ایرانیان/سیروس ایزدی»، «توجیه پادشاهی و استدلال بنیاد آن در دوران آغازین فرمانروایی اشکانیان/گ. آ. کشلنکو»، «آیا قهرمان ملی ایران، بابک خرمی، دلاور آذربایجان، کافر و یا ترک بوده است؟/سیروس ایزدی» و…
بازی های کهن در ایران
نویسنده: علی بلوکباشی
120 ص، تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی، 1386، چاپ اول
در این کتاب، بازی های کهن مردم ایران، در شش فصل معرفی می شود. فصل نخست به توضیح خاستگاه بازی ها و طبقه بندی آنها به طور کلی و بر اساس زمینه تاریخی و ویژگی های ساختاری، موضوعی، روان شناختی و تعلیم و تربیتی و مانند آن، و شرح برخی طبقه بندی های کلی و رایج بازی و بازی های کهن و سنتی ایران می پردازد. در پنج فصل دیگر، پنج بازی معروف، یعنی «تاب بازی»، «سرمامک بازی»، «دولک بازی»، «ترنابازی» و «گنجفه بازی»، به لحاظ تاریخی و اجتماعی، بررسی و تحلیل شده است.
مکتب در فرایند تکامل
نویسنده: سید حسن مدرسی طباطبایی
انتشارات کویر، 1386، چاپ اول.
کتاب مکتب در فرایند تکامل که نظری دارد بر تطور مبانی فکری تشیع در سه قرن نخستین توسط حجت الاسلام سید حسن مدرسی طباطبایی تحریر شده است.این کتاب از جمله آثاری است که طی چند سال گذشته همواره به صورت زیراکس و پلی کپی وچاپ غیر قانونی در راسته کتاب فروشی های کتاب های دست دوم تهران با قیمت زیادی به فروش می رسیده به طوری که قیمت این کتاب حدودا 400 صفحه ای گاهی به 15 هزار تومان هم می رسید.اما در اواخر تابستان این کتاب به همت انتشارات کویر- که کتابهای بحث برانگیز دیگری را در کارنامه نشر خود دارد- منتشر شد. نویسنده این کتاب علاوه بر اینکه از تحصیلات حوزوی برخوردار است، به تحصیلات دانشگاهی نیز پرداخته و در دانشگاه های معتبر انگلیس و آمریکا به تدریس اسلام پرداخته است و از جمله در دانشگاه هاروارد آمریکا صاحب کرسی”مهدی” که به مسائل پیرامون امام دوازدهم شیعیان مربوط می شود، بود.
مدرسی در این کتاب به مسایل سه قرن اول اسلام که رفته رفته مبانی شیعه ایجاد شد پرداخته و به بررسی نگرش و رفتار امامان نسبت به تشیع پرداخته است.از جمله در این بحث به مساله “وجوهات” و “سهم امام” پرداخته و برخی از مسائلی را که شیعیان امروز به آن اعتقاد دارند از منظر تاریخی مورد نقد قرار داده است. این کتاب درست به دلیل همین بررسی در همان هفته های اول نایاب شده و تمام نسخه های آن در مهرماه به فروش رفته است.اما چاپ های بعدی این کتاب در حال آماده شدن است.
یادنامه ابوالفضل بیهقی (مشهد 21 تا 25 شهریور 1349)
به کوشش: دکتر محمد جعفر یاحقی
694 ص، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی، 1386، چاپ سوم
این کتاب، شامل مجموعه مقالات و سخنرانی هایی است که به وسیله استادان و پژوهشگران ایرانی و خارجی، در همایش بزرگداشت «ابوالفضل بیهقی» که در روزهای 21 تا 25 شهریور 1349 در مشهد برگزار شد، ایراد گردید. چاپ سوم این مجموعه ارزشمند با تجدید نظر، حروف چینی جدید، و همراه مقدمه، نمایه و ترجمه مقالات انگلیسی منتشر شده است. عناوین بعضی از مقالات و نویسندگان آنها عبارتنداز: «جهان بینی ابوالفضل بیهقی/محمد علی اسلامی ندوشن»، «یاد کرمان از بیهقی/محمد ابراهیم باستانی پاریزی»، «زن در تاریخ بیهقی/شیرین بیانی»، «روش علمی در تاریخ بیهقی/تقی بینش»، «نکاتی راجع به تاریخ بیهقی/محمد پروین گنابادی»، «تحقیق برخی از اماکن تاریخ بیهقی/عبدالحی جیبی»، «بیهقی فیلسوف/محمد تقی دانش پژوه»، «لغات ترکی، مغولی و چینی در تاریخ بیهقی/قیام الدین راعی»، «تحقیق در اشعار و امثال فارسی تاریخ بیهقی/ضیاء الدین سجادی»، «گروه های مذهبی در خراسان عصر غزنویان/ کان کاگایا»، «بررسی تطبیقی تاریخ بیهقی و آثار مورخان دوره سلجوقی/کنت آلن لوتر» و «ابوالفضل بیهقی به عنوان یک تاریخ نگار/راجر سیوری».
دمکراسی در برابر سرمایه داری (تجدید حیات ماتریالیزم تاریخی)
نویسنده: الن میک سینزوود
مترجم: حسن مرتضوی
348 ص، تهران: نشر بازتاب نگار، 1386، چاپ اول
نویسنده این کتاب، خانم «الن میک سینزوود»، دکتر علوم سیاسی از دانشگاه کالیفرنیا- لوس آنجلس و سال ها عضو هیئت تحریریه مجله های «نیو لفت ریویو» و «مانتلی ریویو» بود. او در این سال ها، همکاری گسترده ای با نظریه پردازان بزرگ مارکسیست در آمریکا، هم چون «هری مگ داف» و «پل سوییزی» داشت و آثار گوناگونی در دفاع از مارکسیسم در دوران معاصر نوشت. در کتاب حاضر «میک سینز وود» این بحث را مطرح می کند که با فروپاشی کمونیسم، پروژه تئوریک مارکسیسم و نقد آن از سرمایه داری، بیش از هر زمان دیگری مناسبت دارد و اهمیت می یابد. او در این کتاب، برنامه نقادانه ماتریالیسم تاریخی را، با باز تعریف مفاهیم پایه ای و نظریه تاریخ آن، به شیوه ای خلاقانه و بدیع احیاء می کند و از آن برای تشخیص ویژگی سرمایه داری به عنوان نظامی از مناسبات اجتماعی و قدرت سیاسی بهره می برد.
تغییرات اجتماعی – اقتصادی در ایران عصر صفوی
نویسنده: داریوش نویدی
ترجمه: هاشم آقاجری
248 ص، تهران: نشر نی، 1386، چاپ اول
این کتاب که ترجمه رساله دکترای منتشر نشده ای در گروه جامعه شناسی دانشگاه «وندربیلت» در آمریکاست، کوشیده است تا براساس نظریه شیوه تولید و با اتکاء به ساختار سیاسی، دیوانی و اقتصادی، علل عدم تکوین شیوه تولید سرمایه داری در ایران عصر صفوی (قرن شانزدهم و هفدهم میلادی) را تبیین کند. موضوعاتی که در این رساله به طور خاص مورد توجه و بررسی قرار گرفته است عبارتنداز: 1- حکومت مرکزی و حکومت های محلی و روابط آنها با یکدیگر در دوره صفوی؛ 2- تصدی ارضی، رانت و مالیات؛ 3- سرشت روابط شهر و روستا؛ 4- تقسیم کار اجتماعی در آن دوران؛ 5- نظریه شیوه تولید و صورت بندی اجتماعی- اقتصادی. این نظریه نخست در سطحی تئوریک، بررسی و تحلیل، و سپس در مورد تغییرات اجتماعی ایران به کار بسته شده است.
گل و گیاه در هزار سال شعر فارسی (تشبیهات و استعارات)
نویسنده: بهرام گرامی
با مقدمه: ایرج افشار
558 ص، تهران: انتشارات سخن، 1386، چاپ اول
در گنجینه شعر کلاسیک فارسی، به گل ها، میوه ها، درختان و دیگر گیاهان، اشاره های بسیار شده است. شاعران فارسی سرا، در آثار گوناگون خود، از تشبیهات و استعارات بسیار استفاده کرده اند که به گل ها و گیاهان مربوط می شوند. در پژوهش حاضر که با مراجعه به آثار 146 شاعر فارسی زبان در ده قرن گذشته شکل گرفته، تشبیهات و تعبیرات شاعرانه از گل ها و گیاهان، گردآوری شده است. برای هر گل یا گیاه، جنس و گونه و خانواده آن، همراه با نام علمی اش ذکر گردیده است. این کتاب ارزشمند که «ایرج افشار»، آن را «یادگار نامه ادبی – گیاهی» نامیده، شامل نام و نشانی نود و هشت گل و گیاهی است که شاعران فارسی زبان از نام آنها در آثار خود استفاده کرده و یا تعبیرات و تشبیهاتی برای آنها ساخته اند.
خوانش: فصلنامه ادبی- داستانی
سال دوم، شماره هفتم، پاییز هشتاد وشش
«خوانش» فصلنامه ای است که از حدود دو سال پیش تا کنون، در حوضه ادبیات و با تاکید بر ادبیات داستانی در ایران منتشر می شود. شماره هفتم این فصلنامه شامل مقالات و نوشته هایی در زمینه داستان خوانی، شعر خوانی، نقد شعر و ادبیات کودکان است. عناوین بعضی از این نوشته های این شماره و نویسندگان آنها عبارتند از:« ما مرده به دنیا آمدگانیم؟/سیاوش جمادی»، «بازهم درباره روایت، داستان و پلات/فتح الله بی نیاز»، «بازگشت به سفر/عباس عبدی»، «کلماتی که زندگی می کنند در مرگ معنا/منصور پویان»، «روایت علیه روایت/مهدی صمدانی»، و «چرا و چگونه باید هری پاتر بخوانیم؟/زری نعیمی»