مفقود شدن فردی به نام “شهرام امیری” که همسرش او را “پژوهشگر آزاد فیزیک”، متکی و سخنگوی وزارت خارجه وی را ”تبعه و زائر عادی حج عمره مفرده” و روزنامه الشرق الاوسط”دانشمند هسته ای و مدیر سایت فردو قم” معرفی می کنند، به گره ای کور در کلاف پیچیده روابط ایران با غرب و اعراب تبدیل شده است.
به گزارش مطبوعات، فردی موسوم به شهرام امیری که بنا به گفته حسن قشقاوی، سخنگوی سابق وزارت خارجه جمهوری اسلامی، در تاریخ دهم خرداد ماه ۸۸ (حدود سه ماه قبل از افشاگری روزنامه واشنگتن پست درباره وجود یک مرکز هسته ای در منطقه فردو قم) برای شرکت در مراسم حج عمره به عربستان سفر کرده بود، ناپدید شد.این در حالی بود که به گفته همسر وی در شهریور ماه گذشته در مصاحبه با خبرنگاران در مقابل سفارت عربستان در تهران، شهرام امیری تا روز ۱۳ خرداد نیز با خانواده اش در تماس بود.
همسر امیری او را یک “پژوهشگر فیزیک و فردی بدون سمت رسمی دولتی” معرفی کرد، ولی پدر شهرام امیری در همان مصاحبه که خبرگزاری ایسنا آنرا منتشر کرد، گفت: “ایشان تنها برای سفر زیارتی به عربستان رفتند. پروژه‌هایی که برعهده ایشان بود بسیار متفاوت بود و هرچند ماه یک پروژه بر عهده داشتند و پروژه‌های ایشان در زمینه فیزیک بهداشت بود و اصلا در زمینه هسته‌یی پروژه‌ای نداشتند و ربطی به انرژی هسته‌یی هم نداشتند و تنها برای بررسی بهداشت محیط از نظر رادیو اکتیو آن را بررسی می‌کردند وگرنه از نظر هسته‌یی و اتمی هیچ ربطی به تحصیلات ایشان نداشته است، فوق لیسانس ایشان در رشته فیزیک حالت جامد بوده است و ایشان در فیزیک بهداشت کار می‌کردند و پروژه هایشان را در دانشگاه مالک اشتر انجام می دادند”.
سخنان خانواده امیری پس از آن بیان شد که منوچهر متکی در شهریور ماه در نامه ای اعتراض آمیز خطاب به بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل، خواستار آزادی “یک تبعه ایرانی ربوده شده توسط آمریکا و با همدستی عربستان” شده بود.
شهرام امیری کیست؟
مقامات ایران از ابتدا تا دیروز که یک مقام “آگاه در وزارت خارجه” درباره پرونده امیری اظهار نظر کرد، از شهرام امیری تنها به عنوان یک “زائر خانه خدا”، “تبعه کشور ایران” و “یک شهروند ربوده شده ایرانی به دست آمریکا با هدف ایجاد توطئه علیه ایران” یاد می کردند.
این درحالیست که روزنامه الشرق الاوسط، روزنامه عرب زبان چاپ لندن که به ادعای روزنامه جوان، از سوی عربستان سعودی هدایت می شود، شهرام امیری را “یک دانشمند هسته ای و رئیس مرکز هسته ای فردو قم” معرفی کرده است.
امریکا نیز که از سوی مقامات جمهوری اسلامی متهم به ربودن امیری است در دو اظهار نظر که از سوی یان کلی و فیلیپ کراولی، سخنگویان وزارت خارجه آمریکا در ماه های اخیر ابراز شده، از “هویت ایرانی ای که دولت ایران مدعی است آمریکا وی را ربوده ” ابراز بی اطلاعی کرده اند.
اظهار بی اطلاعی سخنگویان وزارت خارجه آمریکا از ادعای ربوده شدن امیری توسط سرویس های امنیتی آمریکا و با همکاری عربستان سعودی، در زمانی روی داد که روزنامه واشنگتن پست در گزارشی در شهریور ماه اعلام کرد: “پس از ارائه اسنادی مبنی بر راه اندازی یک تاسیسات هسته ای در قم از سوی آمریکا به آژانس انرژی اتمی، منبع این اطلاعات «یک دانشمند هسته ای ایرانی که از این کشور گریخته» اعلام شده است”.
این ادعای واشنگتن پست، شباهت فراوانی به گزارش الشرق الاوسط داشت که خبر از آن می داد که شهرام امیری پس از پناهنده شدن به آمریکا، خبر محرمانه ساخت و راه اندازی سایت هسته ای قم را در اختیار مقامات غربی قرار داده است.
شهرام امیری و افشای سایت هسته ای قم
روزنامه الشرق الاوسط بر اساس گزارشی که ماه گذشته منتشر کرد، مدعی است: “منابع اطلاعاتی امریکا، سه ماه قبل از آغاز مذاکرات ژنو از وجود تاسیسات هسته ای در فردو قم مطلع شده بودند”.
ادعایی که گزارشگر واشنگتن پست نیز آنرا تائید می کند و می نویسد: “امیری چند ماه قبل از کشف تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم در قم ناپدید شده، تأسیساتی که آمریکا و متحدانش ایران را متهم به ساخت مخفیانه آن می‌کنند. فاصله زمانی این دو حادثه کارشناسان را به این سمت رهنمون کرده که احتمالاً امیری اطلاعات پنهان برنامه هسته‌ای ایران را به غرب داده باشد”.
اما هفته نامه تایم در واپسین شماره خود در مصاحبه با لئون پانتا، رئیس سازمان های اطلاعاتی آمریکا، به نقل از وی می نویسد: “آمریکا با استفاده از اطلاعات جاسوسی اسراییل از سه سال قبل از تأسیسات قم مطلع بوده است”.
این در حالی است که مقامات جمهوری اسلامی نیز مدعی اند در اقدامی داوطلبانه و برای نشان دادن “حسن نیت”، خود پیش از آغاز فعالیت سایت هسته ای قم، مراتب را به آژانس انرژی اتمی اطلاع داده اند. ادعایی که در واپسین گزارش البرادعی به آن هیچ اشاره ای نشده است.
در عین حال دیپلمات های غربی ای که با خبرگزاری رویترز مصاحبه کرده اند نیز اطلاعات مختلف و متناقضی درباره چگونگی افشای سایت هسته ای قم بر زبان آورده اند.
این خبرگزاری در گزارشی که اوائل آذرماه در این باره منتشر کرد، نوشت: “فاش شدن یک مرکز تاسیسات هسته ای در نزدیکی شهر قم، قدرت‌های غربی را به واکنشی سریع و شدیداللحن واداشته است.به طوریکه باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، از ایران خواست اهداف هسته‌ای خود را کاملا روشن کند و گوردون براون، نخست وزیر بریتانیا، جمهوری اسلامی را به «فریب‌کاری» متهم کرد.”
خبرگزاری رویترز همچنین به نقل از دیپلمات‌های اروپایی افزود:” ایران تنها به این دلیل وجود این تاسیسات دوم را فاش کرده است که دریافته سازمان‌های اطلاعاتی غرب پیشتر از وجود آن مطلع شده بودند”.
رویترز اما در گزارش خود “منبع فاش کننده” را امیری معرفی نمی کند.
ربایش یا پناهندگی؛ تیرگی روابط
در روزهای اخیر مفقود شدن شهرام امیری موضوع مهم گزارش های خبری روزنامه های جهان بوده است . به ویژه وقتی که مقامات ایران دولتمردان سعودی را متهم کردند و وزیر خارجه عربستان، این اتهام را که ریاض با کمک سازمان های اطلاعاتی آمریکا این دانشمند ایرانی را ربوده است “تاسف برانگیز “خواند و گفت “ما حتی تمام بیمارستان ها را گشته ایم”. اما تنها شهرام امیری نیست بلکه علیرضا عسگری معاون سابق وزیر دفاع نیز گفته می شود در دست آمریکائی هاست، نصرالله تاجیک دیپلومات سابق ایران نیز به نوعی اسیرست و از شخصی به نام اردبیلی هم این روزها ویدیوئی در دنیای مجازی دیده می شود که با دوربین مخفی گرفته شده و وی را در حال دادن اطلاعات به افسرهای آمریکائی نشان می دهد.
آمریکا نیز فهرستی دارد که آنان را از دولت ایران مطالبه می کند. سه دانشجوی آمریکایی تبار مشغول تحصیل در دانشگاه بیروت و فردی به نام تقوی که بازرگانی ایرانی/آمریکایی است و به جرم جاسوسی توسط ایران دستگیر شده است. یک مامور بازنشسته اف.بی.آی نیز نزدیک به دو سال است که پس از ورود به جزیره کیش مفقود الاثر شده و بارها از سوی خانواده اش و نیز وزیر خارجه امریکا از تهران برای روشن شدن وضعیت وی درخواست همکاری شده است.
مجموعه این افراد و شرایطی که پیرامون وضعیت نامشخص آنها از دو سال گذشته تا کنون وجود داشته، وضعیتی را پدید آورده که فضای بی اعتمادی میان ایران و آمریکا هر روز بیش از روز پیش تشدید شده و روابط منطقه ای ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس و سعودی به نازلترین سطح پس از حوادث حج سال ۱۳۶۶ و ماجرای مشهور “برائت از مشرکین” رسیده است.
