پیروزی های اخیر شوشیان سوری نشان دهنده یک محور جدید استراتژیک در منطقه و نقطه عطف قابل توجهی در خاورمیانه است. به گفته یک کارشناس اردنی، “مثلث ریاض – دوحه – آنکارا کار خود را آغاز کرده” و “موضع گیری سلمان به عنوان فرمانده جدید جهان عرب باعث شده تا دسته های شورشیان از نو چیده و سازماندهی شوند”.
تحلیلگران بسیاری براین عقیده اند که این پیشروی به دلیل نشستن ملک سلمان بر تخت پادشاهی سعودی از ژانویه ۲۰۱۵ و همچنین نزدیک شدن او به قطر و ترکیه در راستای مقابله با نفوذ فزاینده تهران در خاورنزدیک است. هدف اصلی این استراتژی مشترک در رویارویی بزرگ میان سنی ها و شیعیان، سرنگونی حکومت اسد به عنوان مهره اصلی جمهوری اسلامی است.
هدف مشترک، سرنگونی بشاراسد
از ماه مارس، یک ائتلاف نظامی جدید سوری که ازسوی این سه کشور تحت حمایت مالی قرار دارد، تحت نام “ارتش پیروزی” ایجاد شده. این ائتلاف از زمانی آغاز شد که موضع سعودی، که تا این زمان هرگونه حمایت از اخوان المسلمین را رد می کرد، کمی نرم شد. درمجموع، هفت گروه اسلام گرا وجود دارند که هدف مشترک شان مقابله همزمان با حکومت بشاراسد و جنبش داعش است. این گروه ها که در “مکان های عملیاتی بومی” دسته بندی شده اند، توانسته اند شهرهای “ادلب” و “جسر الشغور” را تصاحب کنند و به تهدیدی برای حکومت علویون تبدیل شوند.
تغییر رویه ریاض
ازاین پس تغییر رویه ریاض به قطر کمک خواهد کرد که حمایت خود را در مبارزه علیه حکومت سوریه و پیکارجویان داعش رسمی کند و به گفته رییس دیپلماسی قطر، از ایران بخواهد که “به همسایگانش تضمین حسن نیت دهد”. خالد عطیه دراین خصوص گفت: “آنچه ما را نگران ساخته این است که این مسأله جمعی [میان شیعه و سنی] به یک جنگ آشکار میان اعراب و ایران تبدیل شود. من نمی خواهیم این طور شود.”
ترکیه نیز علی رغم تکذیب هایش، به حمایت لجستیکی خود از احرار الشام، و جبهة النصرة، شاخه القاعده در سوریه که با ائتلاف جدید هم پیمان شده، ادامه می دهد. این تشکل که قدرتمندترین تشکل در شمال این کشور محسوب می شود، “محموله های تسلیحاتی قابل توجهی را برای نبرد ادلب ازطریق ترکیه دریافت و سپس آنها را میان گروه های دیگر توزیع کرد.”
تهران نمی خواهد برگ سوریه را از دست بدهد
با این حال، ظهور یک محور سنی که برای اولین بار از یک هدف مشترک برخوردار است، نمی تواند تضمینی برای یک پیروزی قریب الوقوع باشد. ایران از بیم آنکه برگ سوریه را ازدست ندهد، ضدحملاتی را در دامنه های کوه القلمون میان سوریه و لبنان آغاز کرده. حزب الله، بازوی مسلح شیعه تهران در کشور سدر، تأیید کرده که شورشیان را از این منطقه کوهستانی مرزی عقب رانده. مشاور اصلی رهبر انقلاب ایران در امور بین المللی که برای سفر به بیروت رفته نیز، از پیروزی‌های جنبش شیعه لبنانی قدردانی کرده است. از نظر علی اکبر ولایتی، “این اقدامات نه تنها باعث تقویت محور مقاومت در سوریه و لبنان، بلکه در کل منطقه می شود.”
فرانس انفو، ۱۹ مه ۲۰۱۵
