مهرخ افضلی متولد 1349، فارغ التحصیل بازیگری و کارگردانی تئاتر است. از 1381 شروع به فعالیت در زمینه دوبله کرد و از 1368 به بازی در نمایش های تئاتری پرداخت. از سال 1372 بازی در نمایش های رادیویی را نیز آغاز و با سریال شرکت مقابل دوربین تلویزیون نیز ظاهر شد. افضلی تاکنون در سریال های ترور، آتیه،هتل پاپلی، پرستاران، گوگ آسمان و آیتم های شهرداری بازی کرده است. با او درباره دوبله و صداپیشگی به گفت و گو نشسته ایم..
گفت و گو با مهرخ افضلی
دوبله هنر است
خانم افضلی چرا صدای برخی از شخصیت ها با بازیگر فیلم همخوانی ندارد؟
مقصر اصلی مدیر دوبلاژ است، چرا که ابزار اصلی دست اوست و باید خودش مهره ها را درست انتخاب کند. در برخی مواقع گوینده سر کار دیگری است و مدیر دوبلاژ به اجبار باید از گوینده دیگری استفاده کند.
تفاوت دوبله کارتونی با دیگر دوبله ها در چیست؟
دوبله یک هنر است و دوبله کارتون خیلی مشکل است، شما باید به کودکان نزدیک باشید و انگیزه لازم هم داشته باشید تا بتوانید با انرژی کار را انجام دهید. علاوه بر آن در دوبله کارتون نباید لهجه‌ها را مسخره کرد و زدن حرف‌های زشت درست نیست، چرا که کودکان از دیدن برنامه‌ها آموزش می‌گیرند.
به نظرمی آید کارتون هایی که در قدیم دوبله می شدند ماندگاری بیشتری دارند؟
بله. راز ماندگاری کارتون‌های گذشته، دوبله خوب است. دوبله کارتون کار ساده‌ای نیست، حتی بسیاری از هنرپیشگان مطرح هالیوودی به جای انیمیشن‌ها صحبت می‌کنند. دوبله کارتون‌ها در حال حاضر جذابیت گذشته را ندارد. در گذشته گویندگان تیپ‌سازی مختلفی در کارتون‌ها می‌کردند و دقت زیادی داشتند. دوبله فقط رد و بدل کردن چند دیالوگ نیست، باید جذاب باشد تا بچه‌ها لذت ببرنند.
آیا تفاوتی هم میان دوبله کارتون های ایرانی و خارجی وجود دارد؟
دوبله انیمیشن‌های داخلی مشکل‌تر از کارتون‌های خارجی است، چرا که انیمیشن‌های داخلی در ابتدا ساخته می‌شوند و بعد روی آنها صدا می‌گذارند و این برعکس انیمیشن‌های خارجی است. آنها اول صداها را می‌گیرند و بازیگران همچون نمایشنامه بازی می‌کنند و بعد کار را می‌سازند.
شما علاوه بر کار دوبله بازیگری تئاتر هم می کنید. به نظرتان کدامیک از این دو هنر متفاوت سخت تر از دیگری است؟
هر دو سخت هستند ولی تئاتر مشکلات بیشتری دارد. در دوبله تمرکز و روح و صدا همزمان با هم در جریان است اما در تئاتر به همه اینها بدن را هم اضافه کنید و رویارویی مستقیم با تماشاگر. این چیزی است که باعث می شود مسئله ای به نام قطع در تئاتر نداشته باشیم و این عنصر همه چیز را پیچیده تر می کند.
به نظر خودتان در کدامیک بیشتر موفق بوده اید؟
باور کنید من تمام تلاشم را در هر دو به خرج می دهم و همه انرژی را صرف کارهایی را که انجام می دهم می کنم.اما خوب گهگاهی در دوبله خوب می شوم و گاهی هم در تئاتر.
به غیر از همه اینها گویندگی در رادیو را هم انجام می دهید.آیا این ترافیک کاری بر کار کیفیت کارتان لطمه نمی زند؟
حتما همین طور است. ولی متاسفانه در ایران هیچ گوشه چشمی به هنر و هنرمندان ندارند. دستمزد کارهایی را که انجام می دهی شاید ماه ها و شاید سال ها بعد پرداخت کنند و تو مجبورمی شوی برای ادامه زندگی دست به کارهای بیشتری بزنی تا جبران شود. من اصلا این ترافیک کاری را نمی پذیرم و گاهی به جایی می رسم که نمی توانم تحمل کنم و از همه چیز بدم می آید. من هم دوست دارم بیشتر به فرزندم برسم و در تربیت او کوشاتر باشم ولی وقتی اوضاع به گونه ای شده است که جامعه سختی را به لحاظ اقتصادی پدید آورده اند مجبورم بیشتر کار کنم. الان متاسفانه اکثر مردم در ایران اینگونه اند.
تفاوت گویندگی رادیو با دوبله در چیست؟
هریک فضا و حس و حال خود را می طلبد. در رادیو بیان اجتماعی بسیار موثر است اما در دوبله حس و صدای خوب همراه با تمرکز به کار دوبلور می آیند.
از تکنیک های دوبله در بازیگری تئاتر هم استفاده می کنید؟
بله. این امر در بسیاری از تمرینات تئاتر به کمک من آمده است. در همین نمایش آخر که “کریستال تاور” نام دارد در برخی قسمت ها باید با صدای خودم بازی می کردم و آنجا از این امر سود بردم. یا در نمایش” لبخند با شکوه آقای گیل ”به کارگردانی هادی مرزبان نقش یک پیرزن (گیلان خانم)را ایفا می کردم که بیان خاصی می طلبید.