ژان پیر پرن
در دیدار روز سه شنبه بین خاویر سولانا، رییس دیپلماسی اتحادیه اروپا، و سعید جلیلی، مذاکره کننده جدید پرونده هسته ای ایران، در رم هیچ گامی در جهت حل و فصل این بحران هسته ای برداشته نشد. برعکس موضع گیری قاطع تری را از جانب تهران شاهد بودیم. خانم کریستیانا گالاک، سخنگوی سولانا کمیسر سیاست خارجی اتحادیه اروپا، به سؤالاتی در خصوص این جایگزینی پاسخ می دهد.
چرا محمود احمدی نژاد علی لاریجانی را که خود یکی از شخصیت های “تندرو” است، مجبور به کناره گیری از سمت خود کرده؟
به هدف در دست گرفتن تمامی ابعاد پرونده هسته ای. حتی اگر علی لاریجانی به یک شخصیت “تندرو” معروف باشد، ولی بسیار عمل گرایانه تر رفتار می کرد و نسبت به جانشین خود که یکی از افراد نزدیک به رییس جمهور است از ایده های کمتر ”ایدئولوژیک” برخوردار بود. به علاوه، او مستقیماً به آیت الله خامنه ای، رهبر انقلاب، و نه به رییس جمهور گزارش کار می داد. همان طور که محمدرضا باهنر، نایب رییس مجلس، اظهار داشته، “این دو نفر آنچنان اختلافی با یکدیگر داشتند که دیگر نمی توانند با هم کار کنند”.
آنچه که به رییس جمهور احمدی نژاد اجازه داد تا از دست لاریجانی خلاص شود، خطائی بود که لاریجانی در زمان دیدار پوتین از تهران در روز 16 اکتبر مرتکب شد. به نقل از منابع ایرانی، رییس جمهور روسیه با اشاره به دو نکته به ایران اعلام خطر کرد: خطر حمله امریکا جدی است و امکان سخت تر شدن تحریم های سازمان ملل و تصویب قطعنامه سوم علیه ایران نیز وجود دارد. او همچنین پیشنهادهایی برای خروج از این بن بست ارائه کرد. رهبر انقلاب در پاسخ اظهار داشت که این پیشنهادها را بررسی خواهد کرد، ولی این دلیل نمی شود که ایران از ادامه فعالیت های غنی سازی چشم پوشی کند. اشتباه لاریجانی در این بود که در بازگو کردن سخنان خامنه ای، قسمت دوم این اظهارات را حذف کرد و این گونه تعبیر شد که رهبر انقلاب در برابر رییس جمهور روسیه تسلیم شده است. احمدی نژاد از این خطا استفاده کرد و او را مجبور به استعفا ساخت.
آیا با خروج لاریجانی از صحنه، تنش هایی در ایران روی خواهد داد؟
بله، همان طور که ورود فوری احمدی نژاد به تهران نشان دهنده آن است. او در واقع سفر خود به ارمنستان را کوتاه کرد. روز سه شنبه، 183 نماینده از 290 نماینده مجلس [که اکثریت آنان محافظه کار هستند] حمایت خود را از لاریجانی اعلام کردند و از اقدامات وی تجلیل بعمل آوردند. محمد هاشمی، معاون سابق رییس جمهور و برادر اکبر رفسنجانی رفسنجانی، نیز کناره گیری لاریجانی را “بسیار تأسف بار” خواند. حتی علی اکبر ولایتی، مشاور دیپلماتیک رهبر و وزیر امور خارجه سابق، این کناره گیری را نابهنگام و بی موقع خواند. شایعاتی نیز در خصوص تغییر منوچهر متکی، وزیر امور خارجه فعلی، وجود دارد که تکذیب شده اند.
با رسیدن جلیلی به رأس گروه مذاکره کننده پرونده هسته ای، انتظار بروز چه مسایلی را می توان داشت؟
او که تاکنون معاون وزیر امور خارجه بوده، ویژگی خاصی ندارد و صرفاً اجراکننده نیات رییس جمهور خواهد بود. از این پس پیش بینی می شود که با مواضع تندروتری روبرو شویم. همان گونه که روز گذشته احمدی نژاد قطعنامه های شورای امنیت [احتمال تصویب قطعنامه سوم در ماه نوامبر وجود دارد] را “تکه های کاغذ بدون ارزش” خواند.
جلیلی نیز برخلاف دیگر مقامات جمهوری اسلامی، به حمله امریکا علیه ایران اعتقادی ندارد. ولی او با انحصاری کردن تمامی اختیارات، در صورت شکست به عنوان تنها مسؤول شناخته خواهد شد. موقعیت او برخلاف ظواهر امر، بیش از هر زمان دیگری آسیب پذیر و متزلزل است.
منبع: لیبراسیون، 26 اکتبر
مترجم: علی جواهری