هلن کوپر
بر اساس ادعای مقامات دولت باراک اوباما، ایران و ایالات متحده برای نخستین توافق کرده اند به عنوان آخرین تلاش در صحنه دیپلماسی برای جلوگیری از حمله نظامی ، به تنهایی و به صورت رو در رو بر سر برنامه اتمی ایران مذاکره کنند.
این گزارش که ساعتی بعد توسط کاخ سفید تکذیب شد اثر فراوانی در رسانه های جهان باقی گذاشت.
نیویورک تایمز نوشته به گفته یک مقام ارشد در کاخ سفید: مقامات جمهوری اسلامی تاکید کرده اند برای برگزاری مذاکرات تا انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا صبر خواهند کرد تا ببنند قرار است با چه کسی گفتگو کنند.
خبر این توافق در لحظه حیاتی در رقابت نامزدهای ریاست جمهوری منتشر می شود، دو هفته پیش از روز انتخابات و یک هفته مانده به آخرین مناظره میت رامنی و باراک اوباما. مناظره ای که قرار است حول موضوع امنیت ملی و سیاست خارجی انجام شود. ناظران می گویند این توافق نتیجه مذاکرات پنهانی است که تقریبا از آغاز ریاست جمهوری باراک اوباما در جریان بوده است.
به صورت بالقوه این خبر می تواند به باراک اوباما کمک کند تا از راه دیپلماتیک ، نزدیک به یک دهه تلاش قدرت های جهانی برای مهار جاه طلبی های هسته ای ایران را به سرانجام برساند. اما از سوی دیگر در صورتی که ایران به آن به چشم سیاست خرید زمان نگاه کند می تواند خطرناک باشد.
کاملا روشن نیست که میت رامنی ، رقیب آقای اوباما ، در صورت پیروزی در انتخابات به سمت مذاکره با ایران پیش برود. آقای رامنی مکررا رئیس جمهور آمریکا را به خاطر نشان دادن ضعف در مقابل ایران ایران و عدم حمایت قاطعانه از اسرائیل علیه تهدید اتمی ایران مورد انتقاد قرار داده است.
کاخ سفید دستیابی به توافق نهایی با ایران برای برگزاری مذاکرات را رد کرده است. تامی ویتور یکی از سخنگویان کاخ سفید گفته است: “صحت ندارد که ایران و آمریکا بر سر مذاکرات رودررو پس از انتخابات آمریکا به توافق رسیده اند. گرچه او خاطرنشان کرده است دولت اوباما درهایش به روی چنین مذاکراتی را باز گذاشته است و اینکه ” از همان ابتدا آماده ملاقات دو طرفه بوده است.”
گزارش های مربوط به این خبر از سوی گروهی از دیپلمات های آمریکایی منتشر شده است که در ارتباط با مساله ایران هستند.
حتی اگر باراک اوباما هم انتخاب شود هنوز این امکان وجود دارد که مذاکره ای انجام نشود. ایران قدمت طولانی در دادن وعده های دیپلماتیک برای کاهش فشارهای بین المللی دارد. در این مورد مقامات آمریکایی مطمئن نیستند که آیت الله خامنه ای ، رهبر جمهوری اسلامی، مجوز مذاکرات دو طرفه با واشنگتن را صادر کرده باشد. تردید دیپلماتهای آمریکایی از آنجا ناشی می شود که این خبر را یک مقام “دولت” ایران به وی داده است.
حتی اگر دو طرف پشت میز مذاکراه نیز بنشینند، آمریکایی ها این نگرانی را دارند که مبادا ایران به سمت طولانی کردن مذاکرات پیش برود تا هم از اقدام نظامی ممانعت به عمل اورد و هم قادر باشد مراحل نهایی برنامه اتمی اش را به ویژه در تاسیسات زیر زمینی تکمیل کند. برخی مقامات کاخ سفید تمایل دارند که مذاکرات با ایران محدود باشد. یک مقام آمریکایی می گوید ایران نشان داده است که می خواهد دستور کار مذاکرات را به مسائلی همچون سوریه، بحرین و دیگر مواردی بکشاند که از زمان بحران گروگان گیری در سال ۱۹۷۹، میان تهران و واشنگتن لاینحل باقی مانده است.
یک مقام آمریکایی که به دلیل پیچیدگی این موضوع با شرط ناشناس ماندن نامش مصاحبه کرده می گوید: “ما همیشه بحران هسته ای را به صورت یک موضوع مستقل بررسی می کنیم. ما به آن ها اجازه خودنمایی نمی دهیم.”
پرسش چگونگی مواجهه با ایران بر سر راه آقای رامنی نیز وجود دارد. در حالی که او آقای اوباما را به ضعف در مقابل ایران متهم کرده خودش نگفته قرار است چه راه متفاوتی را امتحان کند.
وانگهی، از آنجا که آقای رامنی ادعا کرده با غنی سازی اورانیوم در هر سطحی مخالفت کرده، دورنمای مذاکرات دو طرفه می تواند آقای رامنی را در موضع ضعف قرار دهد. غنی سازی امتیازی است که کارشناسان می گویند در هر توافق هسته ای باید لحاظ شود.
فراتر از آن واکنش آقای رامنی می تواند حامل این پیام باشد که در صورت انتخاب وی به عنوان فرمانده کل قوا به چه ترتیبی عمل خواهد کرد. ریسک مخالفت با چنین ابتکار دیپلماتیکی او را به عنوان شخصی نشان خواهد داد که قرار است بدون امتحان کردن راه های دیگر، آمریکا را به سمت جنگی دیگر در خاورمیانه پیش ببرد.
نیکلاس برنز که در زمان دولت بوش در مذاکرات ۱+۵ با ایران شرکت کرده بود می گوید :“بر خلاف وجدان است اگر بدون انجام چنین مذاکراتی وارد جنگ شویم.”
منبع : نیویورک تایمز- 20 اکتبر
