یک مرگ دیگر؛ الگوبرداری کودکانه از اعدام

کاوه قریشی
کاوه قریشی

» طناب دار مقابل دیدگان مردم

بر اساس گزارش منابع حقوق‌بشری یک کودک ۱۲ ساله در همدان خود را حلق‌آویز کرده است، برخی وبسایت‌ها می‌گویند اقدام منجر به مرگ این کودک به علت الگوبرداری از صحنه اعدام صورت گرفته است. فعالان حقوق بشر نیز در مصاحبه با روز می‌گویند هنوز مشخص نیست این اقدام تحت تاثیر اعدام‌های در ملاءعام صورت گرفته، اما در حدود ۲ ماه گذشته، ۲۲ حکم اعدام، مقابل دید‌‌گان مردم از جمله در شهر همدان به اجرا درآمده است.

به گزارش وبسایت مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، هرانا، صبح روز چهارشنبه، ۲۶ شهریور‌ماه، علی‌اکبر یونسی، پسربچه ۱۲ ساله، اهل بلوار اعتمادیه همدان “هنگامی که در منزل تنها بود بر اثر کنجکاوی با الگوبرداری از صحنه اعدام با کمربند خود را از لوله گاز داخل خانه حلق آویز کرد و جان سپرد.”

بر اساس همین گزارش حادثه روز چهارشنبه و نحوه اجرای آن، که “با تقلید از اعدام مجرمان در ایران صورت گرفته در گزارش پزشکی قانونی شهر همدان مورد تایید قرار گرفت.”

محمود امیری‌مقدم، سخنگوی سازمان حقوق‌بشر ایران که بر مستندسازی آمار و گزارش‌های مجازات مرگ در ایران متمرکز است به روز می‌گوید با اینکه مشخص شده این کودک بر اثر حلق‌آویز کردن خود جان سپرده، اما هنوز مشخص نیست آیا تحت تاثیر مجازات‌های اعدام در ملاء‌عام بوده یا یک خودکشی معمول که میان طیف‌های سنی مختلف رواج دارد.

به گفته این فعال حقوق‌بشر، خودکشی در میان کودکان با اینکه رواج چندانی ندارد، اما یک پدیده اجتماعی محسوب می‌شود و در بسیاری از کشورها اتفاق می‌افتد.

آقای امیری مقدم می‌گوید برای مثال در کشور سوئد طی یک سال، ۵ مورد خودکشی کودکان به ثبت رسیده است.

او می‌افزاید: “در ایران چنین آماری در دست نیست اما می‌توان قاطعانه گفت که اجرای مجازات مرگ در ملاءعام به طور خاص بر کودکان تاثیرات مخرب بر جای می‌گذارد و امکان الگو برداری و در نتیجه تلاش برای تکرار آن را فراهم می‌سازد.‌”

 

افزایش “بازی کودکانه اعدام”

در سالهای گذشته در ایران گزارشهایی از افزایش خودکشی کودکان به وسیله طناب دار یا وسیله‌های مشابه منتشر شده که نشان می‌دهد این خودکشی‌ها تحت تاثیر اعدام‌های در ملاءعام صورت گرفته است.

در بهمن‌ماه سال ۹۲ یک کودک ۱۲ ساله، با هدف تجربه شخصی و با الگوبرداری از یک اعدام در ملاءعام، که اخیرا در قزوین انجام شده، ‌خود را حلقآویز کرد. در شهریور ماه همان سال نیز کودک دیگری در شهر جوانرود در استان کرمانشاه با تقلید از مراسم اعدامی که به تماشایش نشسته بود در یک بازی کودکانه خود را به دار آویخت.

سخنگوی سازمان حقوق‌بشر ایران می‌گوید از ۱۲ مردادماه امسال تا ۲۹ شهریور ماه، یعنی در حدود دو ماه، ۱۲۳ نفر در ایران اعدام شده‌اند که احکام ۲۲ نفر آنها در ملاءعام به اجرا در آمده است.

دو مورد از این اعدام‌ها در شهر همدان اتفاق افتاده است.

به گفته محمود امیری‌مقدم تعداد کشورهایی که همچنان به اجرای مجازات اعدام در ملاء‌عام ادامه می‌دهند زیاد نیست. او می‌گوید “این گونه اجرای احکام با چشم‌پوشی از اقدامات گروه‌هایی مانند داعش تنها در کره شمالی، سومالی، عربستان و ایران اتفاق می‌افتد.”

ایران در سالهای گذشته بالاترین آمار اعدام در ملاءعام را داشته است. اجرای احکام در ملاءعام طبق قوانین بین المللی ممنوع نیست.

در سالهای گذشته ائتلاف جهانی ضد اعدام که سازمان‌هایی مانند فدراسیون بین‌المللی حقوق‌بشر، سازمان عفو بین‌الملل و سازمان حقوق‌بشر ایران نیز عضو آن هستند خواهان ممنوع‌کردن این نحوه اجرای احکام مرگ شده‌ بود.

دست کم ۱۵۰ تشکل مردم نهاد از سراسر دنیا، چندین اتحادیه کارگیری و اتحادیه های وکلا عضو این ائتلاف هستند.

سخنگوی سازمان حقوق بشر ایران می‌گوید تاکید این ائتلاف به این دلیل است که چنین اعدام‌هایی نه تنها مجازات فرد محکوم بلکه از طریق اعمال خشونت، مجازات جامعه نیز محسوب می‌شود.

 

اولین سالگرد کارزار لگام

در ایران سازمان‌های مردم نهاد برای فعالیت تحت فشار هستند با این حال سال گذشته هشت فعال سیاسی، مدنی و فرهنگی در داخل، با انتشار بیانیه‌ای آغاز به کار کمپین “گام به گام تا لغو مجازات اعدام ـ لگام” را اعلام کرد‌ند؛ کمپینی که هدف آن واداشتن حکومت به فاصله گیری از خشونت است.

کمپین لگام نخستین حرکت سازمان‌مند مدنی در داخل ایران است که به صورت مشخص برای لغو مجازات اعدام فعالیت می‌کند؛ کمپینی که هدف آن واداشتن حکومت به فاصله‌گیری از خشونت و تشویق جامعه به گذشت از اجرای قصاص و دیگر شیوه های مجازات مرگ است.

اعضای این کمپین در فاصله کوتاهی از تشکیل این کمپین موفق شد‌ه‌اند اجرای احکام چندین محکوم به اعدام را متوقف کنند.

این کمپین اخیرا در گزارشی به مناسبت نخستین سالگرد آغاز به فعالیت خود اعلام کرده که به تلاش و تکاپو برای لغو مجازات اعدام ادامه می‌دهد.