در پی ناکامی مذاکرات آلماتی و احتمال تشدید تحریم های غرب، از یک سو رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس تهدید به خروج از ان پی تی کرده و از سوی دیگر رئیس دولت گفته است که دولت وی تحریم ها را بی اثر می کند. همزمان در حالیکه روزنامه اطلاعات از تاثیر انتخابات بر روند مذاکرات اتمی نوشته، یک سایت نزدیک به دولت حضور مذاکره کننده ارشد نظام در نماز جمعه آلماتی را مهمتر از خود مذاکرات دانسته است.
“دلیلی ندارد که ایران عضو ان پی تی باشد”؛ این موضع گیری رئیس کمیسیون امنیت ملی پارلمان جمهوری اسلامی، یکی از نشانه های افزایش تنش میان تهران و غرب پس از ناکام ماندن مذاکرات اتمی در قزاقستان است. علاالدین بروجردی در مصاحبه با شبکه ماهواره ای العالم گفته است :“ما نمی توانیم در قبال ظلمی که به ملت ایران می شود، بی تفاوت باشیم البته این یک تصمیم راهبردی است که شورای عالی امنیت ملی باید اتخاذ کند.” با این حال وی خاطرنشان کرده است: “مجلس برای دفاع از حقوق ملت از ظرفیت خود استفاده خواهد کرد.”
پیمان‌نامه منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، معاهده عدم اشاعه هسته‌ای یا “ان‌پی‌تی” در اوج جنگ سرد در سال 1968 به صورت محدود بین چند کشور جهان منعقد شد.
طبق این معاهده کشورهای “دارای” سلاح هسته‌ای نباید به طور مستقیم یا غیرمستقیم به کشورهای غیربرخوردار در راه تحصیل این سلاح کمک کنند و کشورهای “غیربرخوردار” متعهد می‌شوند تا در این راه “تلاش” نکنند، هر چند بر اساس ماده ۴ این معاهده، “برخوردار”ها متعهد شده‌اند فناوری هسته‌ای صلح آمیز را در اختیار غیربرخوردارها قرار دهند. تا کنون ۱۸۸ کشور جهان به این پیمان‌نامه پیوسته‌اند.
مذاکرات ناکام
مذاکرات هسته ای روز جمعه در آلماتی قزافستان با خوش بینی های بسیار آغاز شد، اما بعد از ظهر روز شنبه مشخص شد تمام امیدها برای دستیابی به توافقی معنادار،سراب بوده است. کاترین اشتون رئیس کمیسیون سیاست خارجی اتحادیه اروپا که همزمان سرپرست مذاکره کنندگان گروه ۱+۵ در مذاکره با دیپلمات های جمهوری اسلامی محسوب می شود، پس از پایان گفتگوهایش با سعید جلیلی ـ– مذاکره کننده ارشد نظام –ـ گفته بود: “در دو روز مذاکره بحث‌هایی سخت و طولانی داشتیم و روشن شد مواضعمان همچنان از هم فاصله دارد.”
مذاکرات آلماتی ۲ از آن جهت با اهمیت بود که در مذاکرات یک ماه پیش در قزاقستان دو طرف رضایت بی سابقه ای از نتایج حاصله بروز دادند تا جایی که ناظران احتمال می دادند در مذاکرات جمعه و شنبه دو طرف بتوانند سرانجام بن بست هسته ای را بشکنند.
فردو را نگه می داریم
غرب خواستار توقف غنی سازی اورانیوم در سطح ۲۰ درصد در سایت اتمی فردو است. بروجردی هم با تاکید بر اینکه غربی ها همچنین تعطیل شدن “فردو” را می خواهند، خاطرنشان کرده است: “فردو برای مصون نگه داشتن تجهیزات هسته ای از خطر بمباران هوایی جنگنده های رژیم صهیونیستی یا موشکهای این رژیم است و هیچ عاقلی ثروتش را در معرض هدف دشمن قرار نمی دهد.”
سایت زیر زمینی فردو در دل کوهستان های اطراف قم بنا شده و غرب همواره خواستار پایین کشیدن کرکره های این سایت مرموز شده اما برخی اخبار تایید نشده در ماه اسفند حکایت از آن داشت که غرب در مذاکرات آلماتی ۱ موافقت کرده است که در صورت توقف غنی سازی ۲۰ درصد، این سایت الزاما تعطیل نشود.
به گفته بروجردی پیش شرط همکاری جمهوری اسلامی در زمینه‌هایی مثل غنی سازی ۲۰ درصد، برداشته شدن تحریم ها است.او گفته: “یکی از دلایل به نتیجه نرسیدن مذاکرات تناسب نداشتن خواسته غربی ها با امتیازهایی که به ایران پیشنهاد می کنند است”.
از اوایل سال ۲۰۱۲ ایالات متحده و اتحادیه اروپا حوزه نفتی و مالی جمهوری اسلامی را تحریم کردند.این تحریم ها در کنار سو مدیریت دولت احمدی نژاد باعث شد ارزش ریال با سقوط آزاد مواجه شود و طی یک سال درآمدهای نقتی ایران ۴۰ میلیارد دلار کاهش یابد. از صبح روز یکشنبه هم با مشخص شدن ناکامی مذاکرات آلماتی، بازار بار دیگر ملتهب شد و در نتیجه قیمت دلار و دیگر ارز های خارجی بار دیگر افزایش یافت، طوریکه دیروز دلار با ۱۵۰ تومان افزایش قیمت ۳۶۵۰ تومان در صرافی ها معامله شد.
ادعای احمدی نژاد
اما علی رغم سونامی اقتصادی که در سال ۹۱ ایران را درنوردید، محمود احمدی نژاد که شامگاه یکشنبه در دیداری نوروزی با نمایندگان مجلس شرکت کرده بود همچنان ادعا کرده است که “ توطئه دشمنان در سال ۹۱ برای ایجاد بحران در کشور خنثی شده است.”
او بدون اشاره به اینکه بحران اقتصادی چه تاثیراتی بر معیشت شهروندان گذاشته تصریح کرده است: “تحریم‌ها را می توان چنان بی‌اثر کرد که دشمنان شرمنده شوند.”
رئیس دولت جمهوری اسلامی قرار است امروز هم در مراسم “روز ملی فن آوری هسته ای” سخنرانی کند. به نوشته خبرگزاری دولت –ـ ایرنا –ـ “جمهوری اسلامی ایران، ۲۰ فروردین ماه ۱۳۸۵ برابر با ۹ آوریل ۲۰۰۷ از طریق افتتاح پروژه راه اندازی دومین مجموعه سانتریفیوژهای تأسیسات هسته ای نطنز با ورود به مرحله صنعتی غنی سازی اورانیوم، به بزرگترین دستاورد تاریخ خود دست یافت.”
تاثیر مذاکرات بر انتخابات
دیروز همچنین روزنامه اطلاعات با اختصاص سرمقاله خود به مذاکرات آلماتی، در تحلیلی به قلم ابوالقاسم قاسم زاده پیش بینی کرد که در فاصله پایان نشست آلماتی تا مذاکره تلفنی بعدی کاترین اشتون با سعید جلیلی، بار دیگر دبیرکل آژانس انرژی اتمی، یوکیو آمانو، وارد خط اظهارنظر در صحنه خبری و رسانه‌ای می‌شود و ضمن تاکید بر حق استفاده از انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز از سوی ایران، فضای رسانه‌ای پرونده هسته‌ای ایران را زنده نگه خواهد داشت.
آمانو هفته گذشته در مصاحبه با خبرگزاری آسوشیتدپرس ضمن اظهاراتی بی سابقه گفته بود احتمال دارد تهران به طور مخفیانه در حال ساخت بمب اتمی باشد.
به نوشته روزنامه اطلاعات پرونده انرژی هسته‌ای جمهوری اسلامی مشکل فنی چندانی ندارد و گره اصلی این مشکل موضوع روابط سیاسی ایران و غرب و بخصوص روابط تهران ـ واشنگتن است. نشست آلماتی ۲ آشکارا این پیام را علنی کرده است که روال مذاکره دوجانبه ایران و آمریکا به مسیر مذاکره گروه موسوم به ۱+۵ جهت می‌دهد.
این مقاله مدعی است که دو اتفاق بر روند مذاکرات هسته ای تاثیر می گذارد: “اول نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری ایران و دوم، مسیر گفتگوهای دوجانبه جمهوری اسلامی و آمریکا. “
به اعتقاد نویسنده این دو عامل طی چند ماه آینده مشخص خواهد کرد که نقطه عطف مذاکرات تهران و ۱+۵ شیب مثبت خواهد داشت یا منفی.
اما علاالدین بروجردی معتقد است که انتخابات ریاست جمهوری و تغییر دولت تاثیر شگرفی در سیاست های اتمی نظام ندارد. او نقش آیت الله خامنه ای را پررنگ می داند: “طبق قانون اساسی، سیاستگذاری های کلان با مقام معظم رهبری می باشد، این یک جایگاه ثابت بوده و سیاستها تعیین، تصویب و تقسیم شده است.”
او تاثیر دولت ها را در راهبرد اتمی نظام “حداقلی” توصیف می کند و می گوید: “فکر نمی کنم بعد از انتخابات اتفاق خاصی رخ دهد، جز اینکه همین خط مشی به عنوان یک خواست جدی مبتنی بر عزم ملی توسط دولت ادامه خواهد یافت.”
حضور در نماز جمعه مهمتر از مذاکرات
یکی دیگر از واکنش های قابل توجه رسانه های دست راستی به مذاکرات آلماتی، تحلیل رجانیوز از حضور تیم مذاکره کننده هسته ای جمهوری اسلامی در نماز جمعه آلماتی است. این سایت نزدیک به دولت می نویسد: “آنچه در حاشیه این دیدار و برخی دیدارهای دیگر جالب توجه است و مهمتر از این دیدارها و مذاکرات نیز می باشد (مذاکراتی که طرف غربی برای اتلاف وقت انجام می دهد و صرفا مذاکره برای مذاکره است) کار تحسین برانگیز و استفاده از ابزارهای دشمن علیه دشمن است که از طرف گروه مذاکره کننده ایرانی و شخص جناب آقای دکتر جلیلی صورت می گیرد. آن کار تحسین برانگیز، شرکت جناب آقای دکتر جلیلی به عنوان مسئول تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی در نمازجمعه آلماتی است”.
