از هفته گذشته که حملات عربستان و متحدانش به کشور یمن آغاز شد، حملات لفظی مقامات جمهوری اسلامی به این کشور نیز شدت گرفت. از دید کارشناسان جنگ در یمن جنگی نیابتی میان جمهوری اسلامی و عربستان محسوب میشود که حساسیتهای داخلی زیادی به دنبال داشته است. اگرچه حساسیت مذاکرات هستهای مانع از تحرک زیاد در این رابطه بود، و گفته میشد که حمله عربستان به یمن، برنامهای برای تاثیر بر مذاکرات هستهای بوده است.
چند روز پیش خبرگزاری ایسنا از قول رضا امیری مقدم، که کارشناس مسائل خاورمیانه معرفی شده بود، نوشت: “این موضوع به جایگاه منطقهای جمهوری اسلامی ایران برمیگردد، با توجه به مذاکرات هستهای که انجام میشود این کشورها احساس میکنند که با به نتیجه رسیدن مذاکرات هستهای، ایران به عنوان قدرت اول منطقه جایگاهش در منطقه تثبیت میشود و این تلاشها برای این است که مانع از رسیدن ایران به جایگاهش در منطقه شوند.”
او با اشاره به همزمانی مذاکرات هستهای و حمله عربستان به یمن گفته بود: “اینها میخواهند مانع از این شوند که مذاکرات هستهای به نتیجه برسد.اصل، مساله هستهای است. در مدتی که مذاکرات در حال به نتیجه رسیدن است جمهوریخواهان، رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی همه به دست و پا افتادند چون فکر میکردند مذاکرات به نتیجه نمیرسد، اما حالا که میبینند مذاکرات به نتیجه میرسد، سعی میکنند تا تنش ایجاد کرده و بحران در منطقه را افزایش دهند تا مذاکرات به نتیجه نرسد.”
احتمالا با توجه به همین وضعیت و برخلاف انتظار عمومی، پاسخ جمهوری اسلامی به جنگ در یمن چندان هم شدید نبود. با اینهمه جنگ لفظی برخی مقامات غیردولتی در ایران همچنان ادامه داشت.
در تازهترین اظهارات، علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت: “سلمان بن عبدالعزیز (پادشاه هفتم عربستان) مسیر صدام را میرود؛ عربستان نباید فراموش کند زمانی که صدام به ایران حمله کرد، تعداد زیادی از کشورها وی را همراهی کردند اما در نهایت علیرغم همه آن همراهیها و کمکها شکست مفتضحانهای را متحمل شد و سرنوشت صدام را نیز همه جهانیان دیدند.”
او اضافه کرد: “تجربه تاریخی نشان داده که کشورها هر اندازه هم که ضعیف باشند در مقابل تجاوز خارجی میایستند، مقاومت میکنند و بالاخره متجاوز را شکست میدهند، کاری که ملت افغانستان با اتحاد جماهیر شوروی زمانی که یک ابرقدرت بود، انجام دادند گواه بر این مسئله است.”
حجتالاسلام حیدر مصلحی، وزیر سابق اطلاعات نیز طی سخنانی در مشهد گفت: “ اینکه چند کشور علیه کشوری شیعه توطئه کنند به جایی نمیرسند و اینکه برخی عربستان را صاحب فکر و ایده میدانند بسیار اشتباه است چرا که عربستان هیچ اختیاری از خود ندارد و مسائلی از قبیل پایین آمدن قیمت نفت و حمله به یمن همه زیر سر آمریکا است.” او تاکید داشت: “ توطئه وهابیت را انگلیس برای پیادهکردن اهداف خود در منطقه بوجود آورده است.” مصلحی همچنین گفت: “عربستان نمیتواند علیه یمن حمله زمینی انجام دهد چون سیلی بدی از یمن خورده است و شرایط جغرافیایی یمن نیز طوری نیست که به راحتی علیه آن حمله زمینی شود.”
وزیر سابق اطلاعات این را هم اضافه کرد که “اینکه نتانیاهو در سنای آمریکا اعلام میکند ایران تاکنون چهار کشور را بلعیده است حرف مهمی است که نشان از جایگاه و اقتدار جمهوری اسلامی ایران دارد.”
از سوی دیگر آیتالله حسین نوریهمدانی از مراجع تقلید ساکن قم طی سخنانی ضمن اعتراض به حملات عربستان در یمن گفت: “حکومتی که خود را خادم الحرمین الشریفین معرفی میکند و هر سال با چاپ میلیونها قرآن و ارسال آن به کشورهای دنیا، خود را پناهگاه اسلام میداند، به کشور اسلامی یمن که جرمی بهجز استقلال خواهی و نجات خود از سلطهگری ندارد، حمله میکند و جنایات شرمآوری را مرتکب میشود.” او اضافه کرد: “امروز در شرم الشیخ نشستهاند و از تشکیل لشکر عربی سخن میگویند، اما این لشکری که با ندای آمریکا و صهیونیستها تشکیل شده است، لشکر عربی نیست بکه لشکری استکباری و صهیونیستی است.”
چند تن از نظامیان عضو سپاه پاسداران نیز در گفتگوهایی جداگانه، پیشبینی کردند که یمن به گورستانی برای عربستان تبدیل شود.
محمدعلی آسودی، معاون تبلیغات و جنگ روانی سپاه پاسداران به خبرگزاری میزان گفت: “آلسعود دقیقاً همان راه و روش رژیم صهیونیستی را طی میکند چراکه هردو از یک آبشخور تغذیه میشوند و با حمایت آمریکا و پولهای حکام منطقه وارد این جنگ شدهاند. بنابراین کاری که آل سعود ملعون در یمن انجام میدهد نظیر اقدام رژیم اشغالگر در غزه است.” او معتقد بود: “همان نتیجه که در لبنان و غزه شاهد بودیم در یمن نیز شاهد خواهیم بود و پیروزی قاطع از آن جبهه مقاومت و مردم در برابر متجاوزان است و آل سعود شاهد بلایی بدتر از صهیونیستها خواهد بود و بهیقین اینها در این نبرد ناجوانمردانه شکستخورده و مفتضحانه مجبور به ترک میدان و یمن گورستان آلسعود میشود.”
یدالله جوانی مشاور نماینده خامنهای در سپاه پاسداران نیز طی گفتگویی تاکید کرد: “تجاوز رژیم آلسعود به یمن را میتوان شکل دیگر مداخلات نظام سلطه و آمریکا در منطقه غرب آسیا دانست. عربستان در این اقدام تجاوزکارانه بهعنوان مجری سیاستهای آمریکا و صهیونیزم بینالملل ایفای نقش میکند و اقدام عربستان نه در راستای منافع این کشور و ملت عربستان بلکه در راستای تأمین منافع غرب و بهویژه آمریکاییها و صهیونیستها است.” او افزود: “ واقعیت آن است که این حرکت بهیقین با شکست مواجه خواهد شد، همان گونه که آمریکاییها در یک دهه گذشته در تمام مداخلاتشان در منطقه با شکست مواجه شدهاند.”
همزمان با افزایش این حملات، تجمعها و راهپیماییهای سازمان یافتهای نیز برگزار شده است. از یک طرف خبرگزاریهای داخلی ایران اعلام کردند که “جمعی از یمنیهای مقیم ایران و مجروحان حملات سعودی به صنعاء که در ایران در حال درمان هستند” در مقابل سفارت عربستان جمع شده و شعارهایی همچون “الموت لاسرائیل، الموت لامریکا و آمریکا الشیطان الاکبر” سر دادهاند.
از سوی دیگر قرار است روز سیزدهم فروردین گروهی از طلاب ایرانی و غیر ایرانی ساکن قم، تجمعی اعتراضآمیز برگزار کنند و گویا حجتالاسلام حسینی قزوینی از روحانیون نزدیک به آیتالله مکارم شیرازی نیز در جمع آنها سخنرانی خواهد کرد.
در این میان سکوت یک هفتهای آیتالله خامنهای که معمولا در موارد مشابه، نظر خود را بیان میکند، قابل تامل است. ضمن آنکه مواجهه دولت با این بحران نیز کاملا آشتی جویانه بوده و مسئولان دیپلماسی جمهوری اسلامی از مواضع تحریکآمیز دوری کردهاند. حسن روحانی نیز تاکنون درباره یمن سخنی عمومی نگفته است. هرچند گفته میشود در تماس با سران کشورهای مذاکره کننده با ایران به مساله یمن نیز اشاراتی شده است.
به نظر میرسد حساسیت مذاکرات هستهای علت اصلی رفتار محتاطانه مقامات رسمی جمهوری اسلامی است و آنها منتظر نتیجه نهایی مذاکرات در روزهای آینده هستند.